Drie inzichten die leiden tot het selecteren van de juiste controller!

De functie van controller is enorm aan het veranderen. Binnen organisaties zien we een verschuiving in behoefte, van de financial controller rol naar de business controller rol. Veroorzaakt door de steeds verdere automatisering en de snelle veranderende markten. Jij als financial wilt mee in deze beweging en ervaart de business controller rol als sexy en de financial controller rol als old school.

Maar kun jij mee in deze beweging en is een switch zo gemaakt naar de business controllersfunctie? En wat is de impact op de inrichting van de controllersfunctie binnen de organisatie? Zowel de financial controllersrol als de business controllersrol zijn nodig binnen veel organisaties.

Op dit moment zijn er veel vacatures voor business controllers. Maar als je inzoomt op de functie, dan zie je dat het functieprofiel voor 75 procent gericht is op financial control en 25 procent op business control.

Daarnaast worden veel financial controllers doorgeschoven naar de rol van business controller binnen de huidige organisatie, terwijl er geen ontwikkelingstraject naar die functie plaatsvindt. Met als gevolg cfo’s die ontevreden zijn over de performance van hun business controllers.
Hoe kun je er nu voor zorgen dat je de juiste controller selecteert voor je organisatie?

Keuzes maken in het controllersprofiel

Bedrijven dienen duidelijke keuzes te maken in het takenpakket van de business controller en de financial controller. In de huidige vacatures voor business controllers wordt vaak een financial controller plus vaardigheden gevraagd. Dat is absoluut niet hetzelfde als een business controller.

Een business controller maakt business cases, kijkt vooruit, denkt mee, maar stelt zich ook kritisch op en kan overtuigen. Een financial controller houdt zich meer bezig met de maandelijkse planning & control cyclus en analyse.

Als je in het profiel 50 procent financial en 50 procent business controllers taken beschrijft, noem het profiel dan strong controller. Op basis van de verhouding van financial of business control-taken kun je de functietitel bepalen en ook de werkzaamheden en verwachtingen intern naar de stakeholders communiceren.

Daarnaast trek je de professionals aan die zich het meest aangetrokken voelen tot de werkzaamheden die hier bij horen. Het is aan bedrijven om de rol van business controller duidelijk te definiëren en ook het verschil met de financial controller goed inzichtelijk te maken.

1. Hoe ziet jouw profiel als controller eruit?
2. Op welke werkzaamheden ligt bij jou nadruk?
3. Komt dit overeen met de verwachtingen van de business?

Business controller is een ander type

Een vervolgstap is te erkennen dat een business controller een ander type persoon is dan een financial controller. Sterker nog, de financial en business controller zijn tegengestelde persoonlijkheden. Waar de business controller een extravert en direct persoon is, zijn de kenmerken van een financial controller: introvert, analytisch en indirect.

Natuurlijk is er ontwikkeling mogelijk in beide controllersrollen, echter de ontwikkeling van een introverte financial controller naar een gewenste extraverte business controller is eigenlijk niet haalbaar. Dit zijn namelijk twee verschillende type persoonlijkheden. Je kunt van een boekhouder niet ineens een goede verkoper maken! Je kunt wel binnen de capaciteiten van het profiel nog veel kennis, gedrag en vaardigheden ontwikkelen.

Hieronder staat het DISC-profiel vermeld van de financial controller en de business controller. Dit is de uitkomst van het onderzoek naar het gedragsprofiel van de succesvolle controller!

Bedrijven dienen dus veel meer de gedragscompetenties centraal te stellen als zij financial en  business controllers werven. Dit bepaalt de mate waarin de controller succesvol wordt in zijn of haar werk!

1. In welk type persoon herken jij jezelf het meest?
2. In welke situaties voel jij je comfortabel en in welke niet?

Zelfbeeld van de controller

Vanuit het onderzoek hebben wij gemerkt dat het zelfbeeld van veel controllers anders is dan wordt ervaren door de leidinggevende. Een beeld van veel financial controllers is dat zij goed analyseren, hun standpunt bepalen, maar dit niet meteen uiten. Waarbij zij vinden dat feiten het belangrijkste zijn en de relatie veel minder.

Zij vinden dat ze de benodigde communicatievaardigheden goed beheersen en proactief zijn, waarbij de stakeholders juist aangeven dat dit minder ontwikkelde vaardigheden zijn. Andersom geldt voor het zelfbeeld van veel business controllers dat zij juist goed zijn in de relatie onderhouden, de hoofd- en bijzaken scheiden en dat details minder belangrijk zijn. Zij vinden zichzelf ook een kritische houding hebben en effectief communiceren, wat door de stakeholders als veel minder ervaren wordt.

De kijk van de controller op zichzelf en dan vooral op zijn gedrag binnen de organisatie komt vaak niet overeen met de werkelijkheid. Dit komt omdat de financial controller vaak niet geleerd heeft om zijn vaardigheden te ontwikkelen en hierop te reflecteren. Waar deze controllers zichzelf vaak extravert noemen, blijkt vaak in een assessment dat zij introvert zijn. Deze controllers communiceren op basis van feiten en details, terwijl ook de relatie en het proces belangrijk zijn. Voor de business controller geldt dat deze vaak wel zijn vaardigheden heeft ontwikkeld, maar deze niet altijd effectief inzet en af toe tekort schiet in de aandacht voor de inhoudelijke onderbouwing.

Teleurstellingen bij de controller zelf

Financial controllers vinden al snel dat zij geschikt zijn als business controller, terwijl zij de echte assertiviteit, overtuigingskracht en kritische houding te weinig tonen om een succesvolle business controller te zijn. In de praktijk levert dit teleurstellingen op bij de controller zelf en kan niet worden voldaan aan de behoefte van de business.

1. Hoe assertief ben jij in vergaderingen?
2. Geef jij direct je mening of overdenk je eerst je standpunten voordat je deze uit?
3. Hoe vaak reflecteer jij jezelf op je persoonlijke vaardigheden?

Kortom, bepaal als organisatie goed welke taken bij een financial control profiel horen en welke bij een business control profiel. Bepaal ook het gedragsprofiel dat het type controller binnen jouw organisatie dient te hebben om succesvol te zijn en benoem deze aspecten in het profiel. Hierna kun je gaan selecteren

Erik Boon is directeur en executive coach van de Effectieve Financial en heeft recent onderzoek gedaan naar de gedragscompetenties van de succesvolle controller

Lees ook: De controller ‘in control’: ‘Ik doe het zelf wel, want dan weet ik in elk geval dat het goed gebeurt!’