Cashflowmanagement is een ‘hot item’ en dat zal het voorlopig ook zeker blijven. Inzicht in de cashflow-ontwikkeling is van groot belang. Mede ingegeven door regelingen die de cash-out verlagen door het verlenen van uitstel van betaling voor bijvoorbeeld de omzetbelasting en loonheffingen. Zodra de ondernemingen van het ‘infuus’ gaan, zal dit een impact gaan hebben. Inzicht hierin is key.
E-learning: Cash is king
Een bedrijf dat winstgevend lijkt, kan toch in de problemen komen als het werkkapitaal niet op orde is. In deze videocursus zet Danny Siemes (PWC) uiteen hoe werkkapitaalmanagement werkt in de praktijk. Na afloop van deze cursus:
- Weet u per cash conversion cyclus hoe werkkapitaalmanagement werkt in de praktijk.
- Heeft u inzicht in het meten en rapporteren over werkkapitaalmanagement.
- Bent u in staat om een goed betalingsproces en werkkapitaalfinanciering in te richten.
- Heeft u een beeld van de beschikbare softwaresystemen.
Een vraag die bij veel organisaties opkomt is ‘Cash, winst of waarde?’ Dat is helemaal nog niet zo makkelijk te beantwoorden. Natuurlijk is winst boekhoudkundig gezien prettig, zeker wanneer u wil investeren. Maar het zegt niets over wat je te besteden hebt. Uitgaven zijn nu eenmaal niet altijd meteen kosten en soms lijkt het uw bedrijf winst-technisch bekeken voor de wind te gaan, terwijl u in de praktijk in zwaar weer zit. Cash daarentegen kunt u nú uitgeven. Het geeft de beslissingsvrijheid om direct te kunnen schakelen en snel in kansen te investeren.
Investeerders, financiers en banken kijken bij voorkeur naar de cashflow en het cashmanagement van uw bedrijf omdat het laat zien in welke mate u in staat bent uw investeringen om te zetten in cash. Een belangrijke aanwijzing dat er niet alleen sprake is van winst op papier. Positieve cashflow helpt u bovendien de thresholds te behalen die de bank hanteert rondom ratings. Dat maakt het een stuk makkelijker om een lening te krijgen.
Voldoende cash geeft ruimte en rust. Hoeveel cash voor uw situatie verstandig is, is afhankelijk van uw kenmerken en positie in de branche. Goed dus om dit voor uw situatie bewust af te wegen zodat u weet waar u wilt staan en dat kunt monitoren. Voor voldoende cash is grip nodig op de cashflow. En dat begint met slim cashflowbeheer.
Weet hoe de financiële stromen lopen
Kunnen beschikken over voldoende cash is voor een onderneming essentieel, vooral nu de huidige economische situatie het moeilijk maakt om vooruit te kijken. Cash betekent zekerheid in onzekere tijden.
Werkkapitaal
Met goed beheer van de geldstromen kunt u op de momenten dat het nodig is beschikken over cash. Over werkkapitaal. Zo weet u op het juiste moment of u aan uw betalingsverplichtingen kunt voldoen of dat u regelingen moet treffen.
Cashflowplanning
Cashflow is bij uitstek een financieel proces dat u voorspelbaar kunt maken. Er zijn nu eenmaal operationele ‘moetjes’ die periodiek terugkeren, zoals betaling van leveranciers, werknemers en verschillende belastingen. Dankzij een goede planning weet u wat u heeft en waar u te kort komt.
Optimaliseer processen
Vaak letten organisaties vooral op hun cashflow als het mis dreigt te gaan. Zonde, want u laat onnodig geld liggen. En kansen. Optimalisatie van zowel operationele processen als financierings- en investeringsprocessen betekent een adequaat crediteuren-/debiteurenbeheer, betere beheersing van kosten en beperking van ondernemingsrisico’s door het maken van slimme investeringskeuzes.
Grip op cash: aan welke knoppen kunt u draaien?
Weten hoe de geldstromen in de onderneming lopen, geeft u dus controle en het maakt flexibel. Het biedt de mogelijkheid om vooruit te kijken, problemen te zien en om tijdig bij te sturen. Aan welke knoppen kunt u onder andere draaien?
- Stroomlijn de operationele cash-in en cash-out.
- Eigen voorraad, of op afroep bij leveranciers?
- Benut uw credit rating.
- Houd bestaande financieringen tegen het licht.
- Investeren of leasen? Maak slimme keuzes.
- Zoek toekomstbestendige investeringskansen.
Stroomlijn de cash-in en cash-out
Gemiddeld duurt het dertig dagen tot een factuur betaald is. Soms langer. Op geld moeten wachten, kan een aanslag betekenen op het werkkapitaal. U moet immers voorfinancieren en belastingen afdragen, maar ook leveranciers betalen, salarissen uitkeren, onderhoud verrichten of voorraden aanvullen. Tegelijkertijd levert te veel geld in kas hebben niets op.
Debiteurenbeheer
Slim debiteurenbeheer is daarom een belangrijk onderdeel van cashflowmanagement. Dankzij een soepel verlopend factuurproces voldoen debiteuren vaker op tijd aan hun verplichting. En ook stroomlijning van alle stappen van verkoop tot betaling (order-to-cash) geeft grip op betalingen. Goede operationele maatregelen zorgen er voor dat geld sneller binnenkomt. Verder kunt u de kredietwaardigheid van potentiële klanten vooraf checken. Of maak afspraken over de betalingstermijn.
Creditmanagement
Daarnaast is het zinvol om ook het purchase-to-pay-proces te optimaliseren. Denk daarbij aan onderhandeling met leveranciers over langere betalingstermijnen of juist korting bij snelle betaling. Van scherpere inkoopcondities tot aan automatisering van alle binnenkomende facturen.
Alternatieve keuzes
Beschikbaar werkkapitaal nog verder verhogen? Dan is factoring een mogelijkheid. Het (gedeeltelijk) uit handen geven van de debiteurenadministratie aan een factormaatschappij, die dan een deel van de openstaande facturen vooruitbetaalt, levert voordelen op zoals direct geld, financiële zekerheid en tijdwinst.
Of factoring een goede oplossing is hangt echter volledig af van de kapitaalbehoefte en de cultuur van je organisatie. Bedenk dat (persoonlijk) factureren en nabellen ook waardevolle klantcontactmomenten kunnen zijn.
Benut uw credit rating
Kredietverstrekkers zoals banken kijken naar het totale cashmanagement van de onderneming. Hoe is het debiteurenbeheer ingericht? Voor welke alternatieve financieringsvormen (zoals factoring of lease) is er gekozen?
Aan de hand van een rating-model wordt een risicoprofiel opgesteld. Daarbij zijn zaken als solvabiliteit, winstgevendheid en vooral de huidige en toekomstige kasstromen belangrijke factoren. Maar ook de ondernemingsstrategie en kennis en expertise van het management zijn van belang. Evenals het kunnen overleggen van actuele rapportages en gedegen financiële planningen.
Goed cashflowbeheer verbetert het werkkapitaalmanagement en dat maakt de onderneming betrouwbaarder. Een betere aflossingscapaciteit betekent een hogere credit rating. Dat zorgt voor een betere onderhandelingspositie bij de bank, wat u in staat stelt de kosten van het betalingsverkeer naar beneden te brengen, hogere rendementen te behalen en zo de continuïteit van de organisatie verder uit te bouwen.
Wat weerhoudt u ervan uw bedrijf te laten raten?
In januari 2008 werd Basel II ingevoerd: de richtlijn voor banken om vast te stellen hoeveel kapitaal zij minimaal opzij moeten zetten om onverwachte verliezen op te vangen. Moest er onder Basel I voor elke lening 8 procent garantievermogen op de balans staan, met de nieuwe kapitaaleis werd het garantievermogen nu (mede) afhankelijk van het risico op de lening.
Invoering van Basel II betekende dus dat banken voor een bedrijf met een AAA-rating minder cash hoeven aan te houden. Hoe groter de kans dat een bedrijf terugbetaalt, des te lager de rente en des te beter de positie. Daar zitten soms procenten tussen! Een serieus besparingspotentieel dus.
Inmiddels is Basel III in werking getreden, maar het principe gaat nog steeds op.
Bewuste keuzes: investeren of leasen?
Bij ‘bezit of gebruik’ gaat het om twee verschillende cashflowstromen: investeren of financieren. Welke financieringsstructuur het beste bij uw behoeften past is uiteraard afhankelijk van het soort onderneming. En van de mate waarin bedrijfsmiddelen een essentieel onderdeel uitmaken van de (bedrijfs)doelen.
Waarde
Investeren in middelen voegt in principe altijd waarde toe aan uw bedrijf. Daar staat tegenover dat leasen meer financiële speelruimte biedt, omdat uw geld niet vastzit in geïnvesteerde bedrijfsmiddelen. Bovendien verlegt u met leasen het risico van stukgaan of uitval. Dat houdt u flexibel, maar daar betaalt u ook voor.
Businesscase
Heeft u baat bij een kleinere, vaste verplichting per maand? Of juist bij een groot bedrag ineens? In de long run is leasen meestal duurder, maar soms kunt u door nú iets te leasen straks bepaalde investeringen elders doen.
Stel een businesscase op waarin u niet alleen kosten en risico’s, maar vooral ook alle kansen opneemt.
Hoe pakken eerdere keuzes uit in de huidige economische situatie?
Slimme keuzes maken betekent ook rekening houden met diverse toekomstscenario’s. Want hoe tevreden bent u in de huidige situatie met de eerder gemaakte beslissingen?
Een voorbeeld. Tijdens COVID-19 was voor veel horecaondernemingen de huurverplichting nog maar nauwelijks op te brengen. Voor deze bedrijven betekent eigen bezit van een pand het verschil tussen overeind blijven of omvallen. Hun keuze uit het verleden – om al dan niet te investeren in stenen – is nu allesbepalend voor de toekomst van hun onderneming.
Houd uw financieringen tegen het licht
Behalve slim investeren of financieren zijn er natuurlijk nog meer manieren om de financieringsstromen binnen uw organisatie te optimaliseren. Nu is het een uitermate geschikt moment om te kijken naar de voorwaarden van lopende financieringen.
Rentestand
Rente is altijd een onzekere factor in een financiële planning, maar op dit moment zijn de rentestanden laag. Zijn er mogelijkheden om te onderhandelen over uw financieringscondities? Heeft u bestaande leningen die u kunt ombuigen, zoals u ook bij een hypotheek met een oude rentestand zou doen? Ook bedrijfsleningen kunt u oversluiten.
Het dak repareren wanneer de zon schijnt
Ziet u kans om langetermijnregelingen aan te gaan? Het kan interessant zijn om de rente van toekomstige financieringsplannen nu al vast te leggen. Vandaag geld lenen om uw zaakjes in de toekomst op orde te hebben, wekt meer vertrouwen dan om geld vragen wanneer het water u al tot aan de lippen staat.
Kijk goed waar en hoe u bestaande financieringen kunt verbeteren, wellicht afgestemd op een persoonlijk financieringsplan. De inzet is de moeite waard: elke euro die u bespaart op de cash-out is een volle euro die u ergens anders aan kunt besteden.
Praktijkcase bij een organisatie in de energie- en utiliteit branche
Om van buiten naar binnen te kijken hebben wij hun inzichten verschaft in de cashpositie voor zowel de korte als lange termijn zonder gehinderd te worden door interne beeldvorming of vastgeroeste sectorgewoontes. Dit hebben we onder andere gedaan middels de directe en indirecte cashflowmethode. Binnen het gemaakte cashflowmodel is het nu mogelijk diverse scenario’s te generen, omdat deze is gestoeld op de achterliggende business drivers en het daarnaast mogelijk is seizoenspatronen in te voeren. Op deze wijze is men nu echt in staat in te spelen op veranderingen in de markt en de impact die dit heeft op de cashflow en daarmee de liquiditeit en solvabiliteit van de onderneming. Vragen rondom financiering van operationele en investeringsvraagstukken kunnen nu adequaat het hoofd worden geboden. Bijkomend voordeel van het verkregen inzicht is dat er voor de bocht gestuurd kan worden en niet het spreekwoordelijk in de bocht, want dan vlieg je uit de bocht.
Naar alternatieve investeringen
Goed cashflowbeheer maakt duidelijk waar u moet besparen en waar er ruimte is voor investeringen. Hoe beter het cashmanagement is, hoe meer er beschikbaar is. Staan er geen grote investeringsprojecten op stapel, dan kunt u in overvloedige tijden overwegen om extra bedragen aan financiers uit te keren of terug te betalen.
Toekomstige besparingen
U kunt er echter ook voor kiezen om beschikbaar gekomen werkkapitaal te investeren in toekomstige besparingen. Bijvoorbeeld in energiebesparende maatregelen zoals het plaatsen van zonnepanelen of het isoleren van een bedrijfspand. Met dit soort investeringkeuzes bereid u zich voor op de energietransitie zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord.
Out of the box
Maar wat te denken van een overstap naar bijvoorbeeld een volledig elektrisch wagenpark? Of liggen er wellicht kansen in de 1,5-metersamenleving, waarin ruimte en grond steeds schaarser gaan worden?
Oog hebben voor middelen die in de toekomst minder voorradig zijn en daar uw keuzes op afstemmen, maakt u toekomstbestendiger. Durf out of the box te denken en ga eens op zoek naar alternatieve en innovatieve financieringsmogelijkheden.
Hoe nu verder?
Weten hoe de geldstromen lopen, geeft controle en inzicht en brengt rust in de organisatie. Het stelt u in staat om in te spelen op veranderingen in de markt. Zo draagt goed cashmanagement bij aan de financiële gezondheid van de organisatie.
Een goede cashflowplanning is niet zomaar een standaardproces. En dat is zonde. Maak van adequaat cashflowbeheer het hoofdproces binnen uw organisatie. Kijk bij het optimaliseren van uw financiële stromen vooral ook naar de langetermijnstrategie. Durf te focussen, maar houd ook bijzondere kansen goed in de gaten. Neem daarin mee: kies voor een cashflowplanning die past binnen de strategie en bedrijfscultuur. Wat verwachten uw klanten? En de overige stakeholders?
U wilt alle belangen meewegen en de consequenties van uw keuzes steeds helder in kaart brengen. En hier ligt een belangrijke taak voor de business controller of cashmanager. ‘Verfris jezelf en spar met anderen, vooral buiten je organisatie en sector.’
Auteurs: Stanley Schardijn, Stefan Reijgersberg en Michel Muskee
Stanley Schardijn is zelfstandig financial en BSPD-voorzitter, Stefan Reijgersberg is Finance & control expert bij Finext en Michel Muskee is financial consultant-cashflow bij Finext.
Dit artikel is verschenen op 18 augustus 2020 en geactualiseerd op 13 april 2022.
Finance Academy E-learning
Leeromgeving Finance Academy E-learning bevat cursussen met een breed scala aan onderwerpen die voor controllers van belang zijn. Met het platform kunt u uw leerdoelen verwezenlijken en kennis vergaren om op de toekomst voorbereid te zijn volgens de nieuwe richtlijn voor Permanente Educatie. Maak nu kennis en profiteer van 10 procent korting op een abonnement. U kunt ook geheel vrijblijvend een gratis e-learning proberen om de omgeving te leren kennen.
