Als de verkoper van een bedrijf opzettelijk informatie verzwijgt voor de koper of onjuiste informatie verstrekt, kan de bestuurder van de verkoper persoonlijk aansprakelijk zijn voor de schade die de koper daardoor lijdt. Dat valt op te maken uit een onlangs gepubliceerd vonnis van de Rechtbank Gelderland.
De zaak draait om een bedrijf dat recreatiewoningen ontwikkelt en verkoopt. Enig aandeelhouder is een holding van de achterliggende ondernemer. Begin 2021 verkoopt de verkoper het grootste deel van de aandelen aan een tweetal kopers en behoudt zelf een minderheidspakket.
E-learning: Persoonlijke aansprakelijkheid
In deze cursus van Finance Academy E-learning vertelt advocaat Bert van Mieghem waar de grenzen liggen van de persoonlijke aansprakelijkheid voor werknemers en bestuurders.
Fouten in boekhouding
Kort na de overname blijkt dat de informatie die voorafgaande aan de verkoop aan de kopers is verschaft, fikse gebreken bevat. In de boekhouding zijn grote fouten gemaakt. En bij het opstellen van de tussentijdse cijfers voor de verkoop worden plotseling andere boekhoudregels toegepast, waardoor het bedrijf als veel winstgevender wordt gepresenteerd dan het daadwerkelijk is.
Bovendien is er sprake van ernstige tekortkomingen in de informatieverschaffing aan de koper over bouwfouten en andere gebreken die zich voordeden bij de verkochte recreatiewoningen; vooral over vochtproblemen en lekkages zijn al ruim voor de overname veel klachten binnengekomen. Het onderzoeken en herstellen van de gebreken kost tijd en geld. De kopers, zo blijkt uit het vonnis, moeten kort na de overname al bijspringen met een noodlening. Deze geeft hooguit kortstondig lucht, want zo’n drie maanden na de overname gaat het bedrijf failliet.
Bedrog en misleiding
Intussen hebben de kopers de verkoper en diens bestuurder (en tevens enig aandeelhouder) persoonlijk aansprakelijk gesteld voor de schade door de onjuiste en onvolledige informatieverschaffing over de financiële situatie van het bedrijf en de klachten van (en geschillen met) klanten. Ter verhaal van hun vorderingen leggen zij conservatoir beslag op bankrekeningen en andere activa van zowel de verkoper als de bestuurder persoonlijk. En ze beginnen twee juridische procedures: een arbitrageprocedure tegen de verkoper (want in het overnamecontract is een arbitragebeding overeengekomen) en een procedure bij de rechtbank tegen de bestuurder (die niet partij is bij het overnamecontract).
Bij de Rechtbank Gelderland stellen zij dat de bestuurder ‘voor eigen gewin’ essentiële informatie heeft verzwegen en onjuiste informatie heeft verschaft. Aan hen is ‘een winstgevende onderneming gepresenteerd, maar een verlieslatende onderneming verkocht’ die ‘feitelijk niets waard’ is. De kopers stellen dat zij slachtoffer zijn geworden van bedrog en misleiding. En ofschoon het handelen van de bestuurder heeft plaatsgevonden in zijn hoedanigheid van bestuurder van de verkoper, is het gedrag, aldus de kopers, aan te merken als een onrechtmatige daad die aan de bestuurder persoonlijk kan worden verweten.
Geen beroep op beperking aansprakelijkheid
De rechtbank gaat hierin mee en concludeert in het vonnis dat de bestuurder ‘bewust’ onjuiste informatie heeft verstrekt en ‘willens en wetens’ een onjuiste weergave heeft gegeven van de financiële positie van het verkochte bedrijf. Daarmee heeft de bestuurder, aldus het vonnis, gehandeld ‘in strijd met een op hem persoonlijk rustende zorgvuldigheidsverplichting’. En omdat dit een onrechtmatige daad vormt, en de bestuurder geen partij is bij het overnamecontract, ‘komt hem geen beroep toe op de bepalingen (…) van de overeenkomst betreffende beperking van de aansprakelijkheid’.
De rechtbank veroordeelt de bestuurder persoonlijk tot betaling aan de kopers van een bedrag dat, zo blijkt uit het vonnis, iets hoger is dan de gehele betaalde koopsom.
Vaker persoonlijk aansprakelijk
Het vonnis past in de trend van jurisprudentie waarin de drempel om bestuurders persoonlijk aansprakelijk te houden steeds lager lijkt te worden. Terwijl aannemelijk is dat de bestuurder steeds zal hebben gedacht dat hetgeen hij deed voor rekening en risico kwam van de vennootschap waarvan hij bestuurder was, heeft de rechtbank in dit vonnis niet veel moeite om daardoorheen te prikken. Met, logischerwijs, het gevolg dat de bestuurder nu de hele koopsom moet vergoeden – en geen bescherming kan ontlenen aan aansprakelijkheidsbeperkingen die vaak in overnamecontracten worden opgenomen. Een dure les!
Auteur: Mr. H.L. (Herman) Kaemingk
Dit artikel is verschenen in F&A Actueel 2022, afl. 12.
