Het belang van cross currency of cross border liquidity management is door de toenemende internationalisering en renteontwikkelingen alsmaar groter geworden. Wat is het en hoe kunt u het inzetten?
Een belangrijk aspect van cross currency of cross border liquidity management is het simultaan liquiditeitsbeheer. Dit houdt in dat internationaal opererende ondernemingen tegengestelde liquiditeitssaldi in diverse valuta’s gelijktijdig aantrekken en uitzetten. Beproefde instrumenten waarmee simultaan liquiditeitsmanagement efficiënt kan worden uitgeoefend, zijn de zogeheten FX-swap en de cross currency swap (CCS).
Wat is een FX-swap?
Een FX- of foreign exchange swap is een valutaswap maar wordt niet zoals op grond van de naamgeving zou worden verwacht, op de valutamarkt afgesloten. Dat blijkt nadrukkelijk uit een ander synoniem voor de valutaswap, namelijk de geldmarktswap. Een valutaswap is dan ook een derivaat waarvan de transacties op de vermogensmarkt plaatsvinden. In geval van een FX-swap is dat de geldmarkt. Het cruciale verschil tussen valuta- en vermogensmarkt is dat de eerste markt een koopmarkt en de tweede een leenmarkt is. Swappen is dus niet kopen of verkopen maar op tijdelijke basis ruilen.
Verschil FX-swap en renteswap
De FX-swap is een zusje van de renteswap. In geval van een renteswap – de zogeheten IRS of interest rate swap – worden door beide swappartijen rentestromen uitgewisseld, zoals een ruil tussen een fixed rate en floating rate. Dat gebeurt dan gedurende een bepaalde looptijd en met dezelfde onderliggende waarde. Deze rentestromen luiden altijd in de dezelfde valuta. De FX-swap daarentegen genereert kasstromen in tegengestelde valutabedragen. Dus er zijn geen rentestromen. Het verschil tussen die rentestromen is namelijk als agio of disagio – ook wel rentedifferentieel genoemd – in de termijnkoers verwerkt.
De FX-swap als liquiditeitsinstrument
Veel ondernemingen gebruiken de FX-swap om hun liquiditeitspositie te optimaliseren. De FX-swap wordt dan gebruikt als liquiditeitsinstrument en niet als hedge- of speculatie-instrument. Door hun internationale handelsbetrekkingen hebben deze ondernemingen op hun rekeningen niet zelden gelijktijdig enerzijds tekorten en anderzijds overschotten in tegengestelde valuta’s. Met behulp van FX-swaps kunnen de swappartners vervolgens hun gelijktijdige actief- en passiefposities in vreemde valuta tegen elkaar wegstrepen. Het grote voordeel hiervan is dat in dergelijke constructies de bank als intermediair is uitgeschakeld. De swappartners doen aan near banking.
Normaal gesproken zal in geval van overschotten een onderneming deze tijdelijk uitzetten bij haar huisbank. Hiervoor ontvangt zij een creditrente minus afslagpremie. Dit is een premie die banken in rekening brengen voor hun liquiditeitsrisico, waaronder opvraag- en beschikbaarheidsrisico’s. Als ondernemingen tekorten hebben in vreemde valuta en daarvoor bankfinanciering vragen, betalen zij een debetrente plus premieopslag. Dit is een premie voor kredietrisico, waaronder terugbetalings- en debiteurenrisico.
Door nu gebruik te maken van een FX-swap wordt de bank als intermediair uitgeschakeld. Hierdoor zijn er geen op- en afslagen. De rentebaten van een onderneming worden op die manier gemaximaliseerd en de rentelasten geminimaliseerd. Dat komt omdat beide partijen geen risico lopen omdat zij beschikken over elkaars onderpand, namelijk de onderliggende waarden.
Werking van een FX-swap als liquiditeitsinstrument
Onderneming X heeft gedurende 3 maanden een euro-overschot en een gelijktijdig dollartekort. De onderliggende waarden hiervan zijn op grond van een veronderstelde spotkoers: 1 euro = 0,98 dollar respectievelijk 1.000.000 euro en 980.000 dollar. Tegenpartij Y neemt voor dezelfde termijn en onderliggende waarden tegengestelde posities in. Op grond van de vigerende driemaands euro- en dollarrente is er meestal sprake van een renteverschil dat verwerkt wordt in de driemaands termijndeposito die we veronderstellen gelijk te zijn aan 1 euro = 0,9850.
De volgende geldstromen zijn nu te onderscheiden:
Door gebruikmaking van de FX-swap is de bank als intermediair uitgeschakeld waardoor beide partijen te maken krijgen met voordeliger rentetarieven. Van simultaan korte-termijnliquiditeitsbeheer profiteren immers beide partijen. De FX-swap kan behalve als liquiditeitsinstrument gebruikt worden om valutatermijncontracten door te rollen.
Wat is een cross currency-swap?
De cross currency-swap en FX-swap hebben als gemeenschappelijke overeenkomst dat beide swaps zich voltrekken op de vermogensmarkten. Een eerste verschil tussen beide instrumenten is dat de FX-swap een ruil voor korte termijn is en afgesloten wordt op de geldmarkt. De cross currency-swap (CCS) is daarentegen een ruil voor de langere termijn die wordt afgesloten op de kapitaalmarkt.
Verschillen tussen de CCS en FX-swap als liquiditeitsinstrument
- De CCS kent tijdens de looptijd tussentijdse rentestromen in tegengestelde valuta en de FX-swap niet omdat de rentetarieven verwerkt zijn in de termijnkoers en derhalve onzichtbaar zijn.
- In de CCS worden op begin- en einddatum van de looptijd dezelfde onderliggende bedragen uitgewisseld terwijl dat in geval van een FX-swap in verschillende bedragen gebeurt.
- De begin- en eindbedragen van de CCS zijn aan elkaar gelijk, omdat de rente tussentijds wordt uitgekeerd. In de FX-swap is dat niet zo, omdat de bedragen of de koersen van de eerste en tweede leg verschillen. De (termijn)koers of prijs in de tweede leg is namelijk gecorrigeerd voor het vigerende rentedifferentieel. Onderstaand voorbeeld laat zien op welke wijze een CCS kan worden geschematiseerd.
Werking van de CCS als liquiditeitsinstrument
Een Nederlandse mid corporate (A) sluit gedurende 3 jaar een EUR/USD-cross currency-swap met B, een institutionele belegger in de VS. A heeft gelijktijdig een dollartekort en een euro-overschot. B daarentegen heeft een dollaroverschot en eurotekort. Als de gewenste looptijden en de onderliggende bedragen aan elkaar gelijkwaardig zijn, kunnen beide partijen een cross currency – swap met elkaar sluiten. De van toepassing zijnde koersverhouding is op het moment waarop het contract gesloten wordt: 1 euro = 0,98 dollar. De onderliggende waarde is 2.000.000 euro. De drie jaars fixed eurorente wordt verondersteld 2,8 procent te zijn en die van de driejaars dollarrente 3,2 procent. Meestal geldt een interbank offered rate (IBOR) als referentierente voor de swaptarieven. Schematisch hebben de kasstromen uit hoofde van de CCS het volgende verloop.
Deze bedragen zijn niet belast met premies doordat de bank uitgeschakeld is. De CCS kan ook nog voor andere doeleinden gebruikt worden, zoals de conversie van lange leningen in een andere valuta en het mitigeren van translatierisico’s als balansposities van buitenlandse dochters worden opgenomen in de geconsolideerde balans.
Auteur: drs. J.G.M. de Vries is directeur van Onderwijsbureau Exsultet, econoom, auteur en financieel trainer
Dit artikel is verschenen in cm: 2023, afl. 1.
