We kennen in Nederland vele verlofvarianten. Door gebruik te maken van deze verlofvarianten zoals ouderschapsverlof, zorgverlof, studieverlof of sabbatsverlof, stopt vaak de pensioenopbouw. Het niet opbouwen van pensioen is een ongewenst neveneffect van het gebruikmaken van een verlofregeling waarvan de impact regelmatig wordt onderschat. In dit artikel wordt aandacht besteed aan de mogelijkheden om wel pensioen op te bouwen gedurende die verlofperioden. Tevens wordt uitgelegd welke praktische hobbels genomen moeten worden, opdat het verlof de pensioenopbouw niet meer frustreert.