De bereidheid om een commissariaat te vervullen, loopt sterk terug, ondanks de beloning die hiervoor wordt ontvangen. Oorzaken zijn een toenemende werkdruk, een grotere verantwoordelijkheid en hogere aansprakelijkheid die nieuwe regelgeving met zich meebrengt.
Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Spencer Stuart onder 535 commissarissen en 322 bestuurders van honderd beursgenoteerde bedrijven, de Nederlandse Board Index.
Zowel deze schaarste als de door de Corporate Governance Code verplichte openheid omtrent de beloning van commissarissen hebben een prijsopdrijvende werking van het toezicht op ondernemingen. Uit de Nederlandse Board Index blijkt dat in 2004 een commissaris gemiddeld 38.000 euro heeft verdiend, een commissaris van een AEX-onderneming gemiddeld 54.000 euro en een commissaris van een AscX-onderneming 24.000 euro.
Voor de ontvangen beloning vergaderen de commissarissen van AEX-ondernemingen gemiddeld acht keer per jaar. Daarnaast vergaderen zij zo’n drie tot vier keer buiten reguliere vergaderingen in aparte commissies zoals een auditcommissie, een beloningscommissie en een benoemingscommissie. De gemiddelde commissaris van een AEX onderneming heeft dus bijna elke maand overleg om invulling te geven aan het toezicht op het ondernemingsbestuur. Dit is een grote verandering vergeleken met het gemiddelde van zes vergaderingen tien jaar geleden toen de meeste raden van commissarissen de taken nog niet hadden ondergebracht in commissies.
De gemiddelde commissaris van een AEX onderneming:
– Is een man;
– Heeft een leeftijd van 63 jaar;
– Is gemiddeld niet langer dan vier jaar lid van de raad van commissarissen;
– Vergadert gemiddeld tussen elf en twaalf keer per jaar inclusief commissievergaderingen;
– Heeft de Nederlandse nationaliteit en heeft twee tot drie buitenlandse collega’s;
– Heeft niet meer dan één commissariaat in de 100 beursgenoteerde ondernemingen welke in het onderzoek zijn opgenomen;
– Heeft geen aandelen van de onderneming;
– Verdient 54.000 euro.
Uit het onderzoek blijkt verder dat raden van commissarissen in de afgelopen tien jaar kleiner zijn geworden. Tien jaar geleden bestond de raad uit gemiddeld zes commissarissen vergeleken, in 2005 vijf. Van de commissarissen heeft 83 procent slechts één commissariaat binnen de 100 beursondernemingen in het onderzoek. Door de internationalisering van de ondernemingen neemt het aantal buitenlandse commissarissen toe. Ongeveer 23 procent van de commissarissen in het onderzoek komt uit het buitenland vergeleken met zestien procent in 1998.
De afname van het aantal commissarissen heeft ook gevolgen voor de samenstelling van de raad. Zo blijkt dat 26 commissariaten van het totaal van 535 in het onderzoek door vrouwen te worden bekleed. Dat is minder dan vijf procent en dat aandeel is in de afgelopen jaren zelfs verder afgenomen.
