Ondernemingen moeten hun risicomanagement op orde hebben. Maar risico’s nemen is inherent aan ondernemen. Hoe vind je de juiste balans? Welke risico’s neem je en welke niet?
Tekst: Anja Jalink
Foto: De Beeldredaktie / Peter Strelitski
Schiphol Group exploiteert luchthavens en in het bijzonder AirportCities, zoals Amsterdam Airport Schiphol. Er zijn vier business areas: aviation, real estate, consumers en alliances en participations. Kortom, risicoterreinen genoeg. Hoe manage je dat?
Dr. Pieter Verboom, executive vice president en CFO, is behalve voor de financiën ook verantwoordelijk voor het onroerend goed, de commerciële activiteiten, de winkels, het parkeren en de internationale activiteiten. ‘Om de risico’s helder te krijgen hebben de vier business areas eerst zelf hun risico’s geïnventariseerd,’ aldus Verboom. ‘Op zeker moment waren er zo’n duizend risico’s geïnventariseerd. Die hebben we ingedeeld in hoog, laag en midden risico en in een systeem gezet, B-wise. Vervolgens heb ik als CFO met de general managers en de controllers van de business areas alle risico’s doorgesproken. Dat heeft uiteindelijk geleid tot een wat kortere lijst: de risico’s met een hoge prioriteit. Die zijn nog eens goed bekeken. En daarna hebben we uiteindelijk zo’n vijftien risico’s aangegeven als inherent aan de business.’
Monitoring
‘Wat we doen is de risico’s beschrijven,’ vervolgt Verboom. ‘We geven aan welk effect ze hebben op welke business areas. En in het jaarverslag wordt dat risico uitgewerkt, met wat we er aan gaan doen. Dat wil dus niet zeggen dat het niet kan gebeuren, maar we doen ons best om het te managen.’
Voor het monitoren van de risico’s is een heel systeem. Nadat de analyse op B-wise is gezet wordt erover gerapporteerd. Dat wordt met Verboom besproken. De voortgang van de beheersmaatregelen wordt diverse keren per jaar besproken door Verboom, zijn controller, de auditor, het management van de betreffende business area en met zijn collega directieleden. De laatste check is voor de auditcommissie. Bovendien kijkt de externe accountant er nog een keer naar.
Scenario’s draaien
Er zijn natuurlijk de traditionele risico’s die ieder bedrijf heeft, zoals pensioenverplichtingen, marktrisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, en dergelijke. Maar de risico’s van een bedrijf als Schiphol Group gaan natuurlijk wel wat verder. Welke risico’s neem je, wat is nog beheersbaar? Het is niet eenvoudig, zo blijkt. ‘Gewoon een risico-opslag in de disconteringsvoet nemen en klaar, is veel te mathematisch gedacht. Zo werkt het niet,’ betoogt Verboom. ‘Je moet de risico’s echt goed in kaart brengen in de organisatie. Daar zet je beheersmaatregelen tegenover. Dan kijk je wat er dan nog aan risico’s overblijft en of je dat beheersbaar vindt.
We proberen de risico’s te beheersen. Vervolgens maak je marge- en rendementsberekeningen door scenario’s te draaien. Je kijkt wat er gebeurt als dingen tegenvallen: hoe ziet dan het rendement eruit en welke exposure heb je dan met de investering. Op basis van die afweging neem je een besluit.
De disconteringsvoet speelt natuurlijk wel een rol, want die kan bijvoorbeeld wat hoger zijn bij onbekende activiteiten. Daar hanteren we gewoon de normale kapitaalmarkttheorieën voor. Het is niet zo dat we blind varen op zo’n calculatie, we doen gevoeligheidsanalyses en dan speelt de beheersing van risico’s een grote rol. Sommige risico’s zijn immers beter te beheersen dan andere.’
Aviation
Schiphol is niet voor niets opgedeeld in verschillende business areas. De verschillende areas hebben allemaal hun specifieke bijzonderheden. Aviation bijvoorbeeld, gaat over het landen en opstijgen van vliegtuigen en het afhandelen van de passagiers. Verboom: ‘Voor aviation praat je over langetermijninvesteringen. Een landingsbaan bijvoorbeeld gaat zo’n 40 jaar mee. Je praat dan over risico’s als een grote (onverwachte) verandering in de vraag. Dat kan te maken hebben met politiek, met wet- en regelgeving. Een ander risico is politieke onzekerheid over de invulling van de voorgenomen groei van de luchthaven. Is er wel voldoende draagvlak in Nederland om groei toe te staan? En<
