De financial speelt een cruciale rol bij het herkennen van de eerste signalen van mogelijke fraude. Maar wat zijn die signalen en hoe herkent u ze? Wat moet u doen, wat mag eventueel en wat mag beslist niet? “Het gaat er niet om wat je overkomt, maar wat je hebt gedaan om het te voorkomen,” aldus André Mikkers RA van PricewaterhouseCoopers Advisory. Tijdens de Nationale Administrateursdag op 30 oktober a.s. gaat hij nader in op fraude(preventie).
Tekst: Bianca Minkman
Fraude is voor veel financials (gelukkig) misschien de ver-van-mijn-bed-show, maar toch is het goed op de hoogte te zijn wat je als financial kan doen om het te voorkomen. “Kijk, een schip kan altijd vergaan, maar je kunt letsel en aansprakelijkheid verkleinen door te zorgen voor adequate reddingsboeien, op de juiste plaats,” omschrijft Mikkers het in zijn woorden. Mikkers is partner bij PricewaterhouseCoopers en verantwoordelijk voor fraudeonderzoek en advisering bij juridische geschillen. Vijfentwintig jaar zit hij in het accountancyvak, waarvan vijftien jaar in de forensische accountancy. Tijdens de Nationale Administrateursdag verzorgt hij een sessie over fraude(preventie) en de rol van financials.
Transacties in perspectief
Mikkers: “Ik vind het belangrijk een stuk bewustwording te creëeren over motieven en oorzaken van fraude. Wat kun je doen als financial? Tot hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van bestuurders en toezichthouders? Het gaat erom wat je doet om fraude te voorkomen. Om je horizon te verbreden, moet je als financial anders naar bepaalde transacties kijken. Het gaat erom ze in perspectief te bekijken. Neem bijvoorbeeld onroerend goed. Bij verkoop is het gebruikelijk om een taxatie te laten uitvoeren om de waarde op het moment te laten vaststellen dat het pand in de verkoop gaat. Eigenlijk zou je dat bij de verkoop weer moeten doen, als er aanzienlijke tijd ligt tussen daadwerkelijke verkoop en het te koop zetten van het onroerende goed in kwestie. Maar dan nog heb je te maken van een momentopname. Het meest getrouwe beeld krijg je als je een pand bijvoorbeeld een jaar voor en na de verkoop ook taxeert. Dan krijg je het beste beeld van de waarde van een pand. Zo komen er bovendien soms merkwaardige transacties naar boven, waarbij grote fluctuaties in waarde te zien zijn. Dat zijn aanwijzingen voor mogelijke fraude. Stel dat de koper van jouw pand het gebouw weer snel doorverkoopt voor een veel hogere prijs. De vraag is of je dan wel goed ben voorgelicht. Het is zinvol om hiernaar te informeren en ervan te leren voor toekomstige transacties. En het gaat niet alleen om de verkoopprijs, maar ook om de waarde van een huurcontract dat je daar bijvoorbeeld weer op baseert. Dus ook na de transactie heeft het zin in het geweer te komen.”
Trend signaleren
Wat kan de financial doen? Mikkers: “Het is al een begin om door logisch nadenken de gebeurtenissen op een rijtje te zetten, in een tijdlijn. Maak daar gewoon een documentje van en sla dat nog eens na als je het vermoeden hebt dat het niet goed zit. Het lijkt een open deur maar toch wordt dat vaak niet gedaan. Jammer, want in 99 procent van de gevallen hoor ik bij onderzoeken dat er al vermoedens van fraude waren. Het is natuurlijk beter vooraf de trend te signaleren en dit te rapporteren aan het management. Stel vragen, zonder direct te oordelen. Maak verantwoordelijken bewust van wat er aan de hand is zodat ze preventieve maatregelen kunnen nemen, of wellicht heeft u dat zelf in de hand.”
Signalen voor fraude
“Signalen die op fraude kunnen wijzen, zijn vaak een combinatie van de volgende factoren,” vervolgt Mikkers. “Denk aan functionarissen die bepaalde dossiers uitsluitend zelf willen behandelen en daartoe exclusief toegang hebben, transacties die onder druk tot stand zijn gekomen of die eigenlijk te mooi zijn om waar te zijn, prestatiedruk en een excessief uitgavenpatroon. En altijd geldt nog: de gelegenheid maakt de dief. Hoe makkelijker fraude is, hoe eerder het zal plaatsvinden. Een goede voedingsbodem daarvoor is een cultuur waarin alles niet zo nauw genomen wordt, vooral als de bazen dat voorbeeld geven. Organisaties waar de motivatie laag is, zijn ook kwetsbaar. Zoals bijvoorbeeld aan reorganisatie-situaties waar het gevaar van ‘ieder voor zich’ dreigt.”
Ervaringen uit de praktijk
Tijdens de Nationale Administrateursdag op 30 oktober verzorgt Mikkers een sessie over fraude en fraudepreventie en vooral wat de rol van de financial daarbij kan zijn. “Preventieve maatregelen blijven nodig,” aldus Mikkers. “Als je bereid bent te leren van de ervaringen van anderen, is deze sessie een unieke kans!”
* * *
Meer weten over fraude(preventie)?
Kom naar de Nationale Administrateursdag op 30 oktober a.s. waar onder andere Mikkers een sessie zal verzorgen.
Ga naar het programma en aanmeldformulier
