Cost Leadership kan een onderneming een flinke zet in de goede richting geven bij het halen van financiële en niet-financiële doelen. Juist in tijden van recessie is deze strategie — die is gericht op het bereiken van kostenverlaging in lijn met de strategische doelstellingen van het bedrijf —ideaal, aangezien deze strategie ook al op de korte termijn voordelen biedt.
Tekst: Hugo Louter (Liones)
De centrale vraag in het rapport Cost Leadership strategie van Atos Consulting luidt ‘In hoeverre beïnvloedt het Cost Leadership volwassenheidsniveau de performance van een onderneming in relatie tot haar financiële en niet-financiële doelstelling?’. Het rapport kwam tot stand in samenwerking met de Universiteit Groningen. Voor datacollectie maakte men gebruik van een survey en van interviews om het onderzoek wetenschappelijk te valideren. In totaal hebben er 54 bedrijven de survey volledig ingevuld. Met negen respondenten is een aanvullend interview afgenomen, om extra verdieping van de resultaten van de survey te verkrijgen. De doelgroep van het onderzoek zijn de CFO’s, controllers, groep controllers en business unit controllers.
Cost Leadership strategie
De Cost Leadership strategie is gebaseerd op een optimale afstemming van de verschillende bedrijfsonderdelen zodat zij op een zo kostenefficiënt mogelijke manier de centrale bedrijfsstrategie ondersteunen. Dit betekent, in tegenstelling met wat vaak wordt gedacht, niet dat men tegen een zo laag mogelijke prijs moet aanbieden; de strategie is nadrukkelijk gericht op het bereiken van een optimale kostenstructuur. De enige manier om deze strategie te laten slagen als duurzame oplossing is door zowel de verschillende disciplines binnen de organisatie zelf als de verschillende schakels in de bedrijfsketen op elkaar af te stemmen.
Zes volwassenheidsfasen
De implementatie van Cost Leadership heeft grote invloed op de manier waarop de organisatie is georganiseerd en wordt aangestuurd. Het model onderscheidt zes volwassenheidsfasen waarin het evenwicht tussen de organisatie en besturing, de inrichting van processen, IT en systemen en de benadering van medewerkers en de bedrijfscultuur steeds verder ontwikkeld is. De zes fasen gaan van het ontbreken van een bewuste kostenstrategie via kostentransparantie en kosteneffectiviteit naar interne optimalisatie. Vanuit interne optimalisatie ontstaat een beweging over de grenzen van de organisatie die zich in eerste instantie richt op de klantfocus. De hoogste fase kenmerkt zich door een sterke partnerfocus. Het is zeker niet zo dat iedere organisatie zich voor alle aandachtspunten in de uiterste fase moet bevinden. De optimale positie wordt bepaald door de organisatiestrategie in combinatie met omgevingsfactoren.
Correlatie volwassenheid en behalen van doelen
De financiële sector wordt vaak verantwoordelijk gehouden voor het aanstichten van de huidige crisis. De beeldvorming rondom deze sector is erg slecht, en niet voor niks. Van oudsher ligt de nadruk binnen deze sector op omzet en niet op kostenbewustzijn. Dat heeft in het verleden vaak geresulteerd in een ondeugdelijk beleid. Uit noodzaak is binnen deze sector toch een verschuiving van de focus aan het plaatsvinden, waardoor kostenbewustzijn steeds hoger op de prioriteitenlijst komt te staan. Toch is er nog erg veel tijd, discipline en transparantie vereist voordat Cost Leadership wordt gezien als een volwaardige strategie, en niet als een simpel kostenreducerend middel. Uit het onderzoek blijkt dat momenteel 44 procent van de ondervraagde organisaties binnen de financiële sector aangeeft van de zes niveaus van volwassenheid slechts het tweede niveau te hebben bereikt.
Sectoren
Er zijn sectoren waarin een hoge correlatie bestaat tussen het behalen van financiële doelen en de volwassenheid van Cost Leadership. Binnen de Telecom, Utilities en Media-sector heeft 75 procent van de organisaties met volwassen vorm van Cost Leadership de financiële doelstellingen gehaald. Binnen een laag niveau van volwassenheid heeft de helft van ondervraagde organisaties zijn financiële doelstellingen naar tevredenheid bereikt. In deze sector bevindt ook een aanzienlijk groter deel van de bedrijven zich in een hogere volwassenheidsfase: meer dan de helft van de ondervraagde bedrijven (56 procent) heeft het derde niveau van Cost Leadership volwassenheid gehaald. In een kwart van de gevallen is er zelfs sprake van een hoog niveau van Cost Leadership volwassenheid. Het hoogste percentage bedrijven in een hoge volwassenheidsfase is echter afkomstig uit de sector consumenten en industriële markten. In deze branche is tevens de sterkste correlatie meetbaar tussen het behalen van financiële doelen en het Cost Leadership volwassenheidsniveau. De relatie tussen het behalen van niet-financiële doelen en volwassenheid is overigens meetbaar in elke sector.
Cost Leadership op korte en lange termijn
De strategische aard van Cost Leadership doet vermoeden dat het vooral op de lange termijn een oplossing is. Om de strategie op de lange termijn te laten slagen, moet een assessment van de ambitieniveaus van de verschillende bedrijfsonderdelen worden gedaan. Aan de hand hiervan kan dan een programma voor de implementatie van de Cost Leadership strategie worden gedefinieerd. Dit impliceert echter niet dat er op de korte termijn geen voordelen te behalen zijn aan een investering in Cost Leadership. Het is bij uitstek een methode om op korte termijn meer grip te krijgen op kosten, en het kan helpen om op korte termijn kosten te reduceren en cash te genereren. Een bedrijf met weinig inzicht in de kostenstructuur zal in mindere tijden geneigd zijn over de gehele linie de kosten te reduceren. Niet in elk bedrijfsonderdeel is dit echter nodig of zelfs wenselijk, en een dergelijke aanpak kan dan ook leiden tot latere inhaalinvesteringen of zelfs een vervreemding van de core strategie. Inzicht in de kostenstructuur helpt door verschillende crisisscenario’s door te rekenen waardoor inzicht ontstaat in de capaciteitsbenutting in de verschillende scenario’s. Op basis van dit inzicht kan de inzet van resources geoptimaliseerd worden door te sturen op het vrijspelen van hanteerbare volumes van capaciteit. Deze overcapaciteit kan daadwerkelijk alternatief ingezet of afgestoten worden. Hierdoor is het mogelijk om op korte termijn kosten te reduceren én cash te genereren door verkoop van deze resources. Op korte termijn zijn deze maatregelen dus cash neutraal en bovendien zullen zij onmiddellijk reductie van kosten opleveren. Een directe payback op investeringen die op korte en langere termijn een kostenreductie realiseren, geeft een business case waar in deze tijd de handen voor op elkaar gekregen zullen worden.
Tip: Kluwer Research Base
U vindt dit onderzoek hier in de Kluwer Research Base (of zoek op trefwoord ‘belastingrisico’). In deze databank vindt u nog meer interessante, voor financials relevante onderzoeken, vaak gratis.
