De plannen van het kabinet met betrekking tot vereenvoudigingen op het terrein van de loonheffingen bestaan uit twee fundamentele pijlers: uniformering van het loonbegrip via het wetsvoorstel uniformering loonbegrip en vereenvoudiging vrije vergoedingen en verstrekkingen door de introductie van de zogenoemde werkkostenregeling via het wetsvoorstel Fiscale vereenvoudigingswet 2010. In dit artikel leest u meer over de uniformering van het loonbegrip. In week 46 kunt u het vervolg lezen over de vrije vergoedingen en verstrekkingen.
Door: Leon Lubbers (Ministerie van Financiën)
Met het wetsvoorstel uniformering loonbegrip wordt een uniform loonbegrip voorgesteld voor de heffing van loonbelasting/premie volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zvw. De onderdelen van de diverse loonbegrippen die momenteel niet uniform zijn (de zogenoemde discoördinatiepunten) worden opgeheven. Het gaat hierbij om:
- afschaffing werknemersdeel Awf-premie;
- toepassing omkeerregel voor inleg en opname van levenslooptegoed;
- bijtelling privégebruik auto ook premieloon werknemersverzekeringen;
- vervanging inhouding en werkgeversvergoeding inkomensafhankelijke bijdrage Zvw door een werkgeversheffing.
Twee discoördinatiepunten die blijven
De volgende twee discoördinatiepunten worden niet weggenomen, omdat ze naar de mening van de bewindslieden niet storen:
- Het loon uit vroegere dienstbetrekking behoort in principe niet tot het loon voor de premies werknemersverzekeringen, maar wel tot het loon voor de loonbelasting/premie volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw.
- Het loon dat onder de eindheffing valt, behoort niet tot de grondslag voor de premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw (afgezien van loon in verband waarmee een naheffingsaanslag is opgelegd).
Nadat deze stap van uniformering is gezet is het mogelijk de heffing van premies nog verder te vereenvoudigen via bijvoorbeeld een loonsomheffing. Dit laatste vergt, zo geeft het kabinet aan, nadere afweging en wetgeving.
Inwerkingtreding en overgangsrecht
Vanwege het ingrijpende karakter ervan, treden de wijzigingen in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Hiertoe zal in het voorjaar van 2010 een keuze worden gemaakt, mede afhankelijk van het koopkrachtbeeld voor 2011, tussen invoering per 1 januari 2011 of 2012. De keuze zal voor 1 juli 2010 bekend worden gemaakt, zodat werkgevers, softwareleveranciers, de Belastingdienst, het UWV en andere partijen nog voldoende tijd hebben om zich goed op de wijzigingen voor te bereiden.
Vanaf de datum van inwerkingtreding zullen de voorgestelde wijzigingen in het loonbegrip direct van kracht zijn. Het fiscale genietingstijdstip bepaalt welk loonbegrip van toepassing is, dat van vóór of na de wetswijziging. Dat geldt ook voor de uitkeringen op grond van de werknemersverzekeringen. Als een werknemer voor een uitkering in aanmerking komt, wordt deze gebaseerd op het dagloon in de referteperiode. Daarbij wordt in principe aangesloten bij het premieloon zoals dat op basis van de aangifte loonheffingen in de polisadministratie is opgenomen. Door middel van een overgangsbepaling wordt geregeld dat de teruggaven nog via het oude systeem plaatsvinden, als werkgevers bedragen hebben betaald boven het premiemaximum of maximum bijdrage-inkomen met betrekking tot de jaren vóór de uniformering van het loonbegrip.
Afschaffing werknemersdeel Awf-premie
Het werknemersdeel in de Awf-premie heeft feitelijk geen effect meer, omdat het met ingang van 1 januari 2009 al op nihil is gesteld. Afschaffing ervan is een logische vervolgstap.
Toepassing omkeerregel levenslooptegoed voor alle loonheffingen
Voorgesteld wordt dit discoördinatiepunt op te heffen door voor de levensloopregeling de omkeerregel (storting vrij; uitkeringen belast) ook toe te passen voor de premies werknemersverzekeringen. Een werkgeversbijdrage in de levensloopregeling behoort daardoor dan niet tot het loon voor alle loonheffingen. Hiermee leidt de inleg van de werknemer niet alleen tot verlaging van het loon voor de loonbelasting/premie volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw, maar ook voor de premies werknemersverzekeringen. Hier staat tegenover dat de opname van het levenslooptegoed dan loon is voor alle loonheffingen.
Verlaging grondslag werknemersverzekeringen
Anders dan bij pensioenen, behoudt de werknemer tijdens de opname van zijn levensloopverlof wél aanspraken op de werknemersverzekeringen. Daartoe worden premies werknemersverzekeringen geheven over de opname. Toepassing van de omkeerregel brengt mee, dat de grondslag (lees: het loon) voor de werknemersverzekeringen lager wordt. Dat kan gevolgen hebben voor het recht op een uitkering van werknemers met een inkomen beneden het maximum premieloon. Volgens de bewindspersonen is dit effect beperkt, namelijk tot de maximale jaarlijkse inleg in de levensloopregeling (gemiddeld circa 4.500 euro). Tegelijkertijd zijn de bewindspersonen van mening dat een werknemer de keuzevrijheid heeft om deel te nemen aan de levensloopverlofregeling en dat hij daarbij de verlaging van het dagloon voor een eventuele uitkering uit een werknemersverzekering kan betrekken.
Dubbele heffing
Door toepassing van de omkeerregel voor de heffing van premies werknemersverzekeringen kan een vorm van dubbele heffing ontstaan. Dat is het geval bij uitkeringen uit een ‘oud’ saldo voor zover het een werknemer betreft waarvan het loon bij inleg niet boven de maximumpremiegrens uitkwam. Over de inleg is op dat moment volgens geldend recht premie geheven en daarnaast ook bij opname van dat saldo na inwerkingtreding van de nieuwe regeling Dit gevolg is onderkend en wordt dan aanvaard in het kader van het totale pakket aan financiële maatregelen.
Bijtelling privégebruik auto ook premieloon
Voorgesteld wordt dit discoördinatiepunt op te heffen door de bijtelling voor de auto van de zaak ook als loon aan te merken voor de premies werknemersverzekeringen. Dit sluit aan bij de behandeling van ander loon in natura dat ook tot de grondslag voor de premies werknemersverzekeringen behoort. De bijtelling telt daardoor ook mee voor de vaststelling van een eventuele uitkering op grond van de werknemersverzekeringen en voor de mate van arbeidsongeschiktheid (hoogte maatmaninkomen).
Bij een ‘verklaring geen privégebruik auto’ van de werknemer, kan de Belastingdienst nu bij de werknemer de verschuldigde loonbelasting/premie volksverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zvw naheffen. Dat zal ook gaan gelden voor de premies werknemersverzekeringen. De naheffingsaanslag kan ook in zoverre aan de werknemer worden opgelegd omdat het aan de verklaring van de werknemer is te wijten dat te weinig premies zijn geheven.
Werkgeversheffing Zorgverzekeringsfonds
Voorgesteld wordt het discoördinatiepunt werkgeversvergoeding inkomensafhankelijke bijdrage Zvw op te heffen door deze vergoeding af te schaffen en te vervangen door een heffing ten gunste van het Zorgverzekeringsfonds. De werknemer is – anders dan nu – over dit loon geen inkomensafhankelijke bijdrage Zvw meer verschuldigd. Wat de werkgever nu aan vergoeding betaalt, gaat hij voortaan via de loonaangifte aan het Zorgverzekeringsfonds betalen (de werkgeversheffing). Dit gaat dan geheel buiten de werknemer en diens loonstrook om.
Maximum bijdrage-inkomen
Daarnaast wordt voorgesteld het maximum bijdrage-inkomen voor de inkomensafhankelijke bijdrage (32.369 euro) te verhogen tot het maximum premieloon werknemersverzekeringen (47.802 euro). Hiermee worden de grenzen voor de heffing van de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringsfonds en de premies werknemersverzekeringen geharmoniseerd. Het aantal teruggaven neemt hierdoor belangrijk af.
Teruggaven bij meer inkomstenverhoudingen
Bij de voorgestelde opheffing van dit discoördinatiepunt kunnen de teruggaven bij meerdere dienstbetrekkingen vervallen. Dat scheelt circa 445.000 teruggaven. Werknemers hebben wat hun loon betreft immers niet meer met de inkomensafhankelijke bijdrage te maken. Voor teruggaaf aan werkgevers is geen goede reden. Het behoort voor de loonkosten van een werkgever geen verschil te maken of een werknemer nog een andere dienstbetrekking heeft. Het voor werkgevers lastenverhogende effect van de teruggaven wordt neutraal in het macro lastenbeeld verwerkt.
Teruggaven aan gepensioneerden
Deze teruggaven kunnen niet worden afgeschaft. Het kabinet vindt het niet redelijk om mensen met meerdere pensioenen meer aan inkomensafhankelijke bijdrage te laten betalen dan mensen met hetzelfde totale pensioen uit één pensioenregeling. Deze teruggaven kunnen rechtstreeks aan de betrokkene via de Belastingdienst plaatsvinden. Dat is dezelfde systematiek als nu, maar er hoeven veel minder teruggaven te worden verleend omdat het maximum bijdrage-inkomen wordt verhoogd. Van de ongeveer 494.000 teruggaven aan ouderen vallen er naar schatting ongeveer 300.000 af. Doordat steeds hetzelfde (lage) tarief van toepassing is, wordt het verlenen (en uitleggen) van de teruggaven bovendien veel eenvoudiger.”
Zvw-bijdrage
Werkgever
Voor de door een werkgever verschuldigde inkomensafhankelijke bijdrage is alleen het loon van zijn werknemer van belang.
Verzekeringsplichtige
Het verschil voor de verzekeringsplichtige ten opzichte van de huidige situatie is dat loon waarover de werkgever inkomensafhankelijke bijdrage is verschuldigd niet tot de grondslag behoort waarover de verzekeringsplichtige inkomensafhankelijke bijdrage is verschuldigd. De grondslag waarover bij de verzekeringsplichtige inkomensafhankelijke bijdrage is verschuldigd bestaat dus uit ander loon dan loon waarover zijn werkgever een inkomensafhankelijke bijdrage is verschuldigd (in het bijzonder pensioen), winst uit onderneming, resultaat uit overige werkzaamheden (anders dan volgens de terbeschikkingstellingsregelingen) en periodieke uitkeringen en verstrekkingen. De heffing van de inkomensafhankelijke bijdrage van de verzekeringsplichtige vindt, net als nu, deels plaats bij wijze van inhouding en deels in de aanslagsfeer. Inhouding volgens de systematiek van de loonbelasting vindt plaats over het loon (in het bijzonder pensioen) waarover de werkgever geen inkomensafhankelijke bijdrage is verschuldigd. In zoverre hoeven geen aanslagen inkomensafhankelijke bijdrage te worden opgelegd.
Afschaffing Awf-franchise
Door de verhoging van de heffingsgrens bij de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw zijn deze grenzen voor alle zes resterende loonheffingen die de werkgever moet betalen gelijk. Om de totale grondslag voor alle premies/bijdragen geheel gelijk te maken waardoor de premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw over exact hetzelfde inkomenstraject worden geheven, vervalt de franchise in het werkgeversdeel van de Awf-premie.
Loonkosten bedrijven
De maatregelen zijn in macro-termen lastenneutraal voor burgers en bedrijven en budgetneutraal voor de overheid. Wel kunnen de loonkosten voor individuele bedrijven wijzigen door de volgende oorzaken:
- het afschaffen van de franchise in de Awf-premie onder gelijktijdige verlaging van de premie van 4,15% naar 1,65% (cijfers 2009).
- het verhogen van het maximum bijdrage-inkomen voor de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet onder gelijktijdige verlaging van de premie van 6,9% naar 6,2% (cijfers 2009).
- het opheffen van de discoördinatiepunten rond de bijtelling privégebruik auto en inleg levensloop inclusief lastencompensatie.
* * *
Deze Focus is gebaseerd op een deel van het artikel ‘Vereenvoudiging loonheffingen: uniform loonbegrip en werkkostenregeling’ dat onlangs is gepubliceerd in nr. 14-09 van Praktijkblad Salarisadministratie. Dit artikel is geschreven door Leon Lubbers (Ministerie van Financiën).
Kom naar het Jaarcongres Salarisadministratie op 26 november in Utrecht!
Wilt u meer weten over vereenvoudiging van loonheffingen? Bezoek dan het Jaarcongres Salarisadministratie op 26 november in het Beatrixtheater te Utrecht (bij de NS/Hoog Catherijne). Peter Hoogstraten zal de actuale stand van zaken belichten.
Tijdens deze dag zullen vele interessante sprekers hun opwachting maken om u bij na Prinsjesdag bij te praten over belastingvrije vergoedingen en verstrekkingen, subsidies, premiekortingen, kostenbesparing, horizontaal toezicht enzovoort.
Meer informatie of aanmelden? Klik hier
Ook interessant voor u
Surf eens naar www.kluwersalarisadministratie.nl : vakinhoudelijk actueel en interactief! Wekelijks gratis e-zine.
