In verschillende sectoren wordt gewerkt met kostenmaatschappen. In een dergelijke maatschap worden de kosten opgenomen die de verschillende partijen als gezamenlijk beschouwen, zoals bijvoorbeeld de huur van een kopieermachine of de kosten van een receptioniste. In sommige sectoren kunnen de samenwerkende partijen in de kostenmaatschap de btw echter niet of slechts gedeeltelijk aftrekken. Hierdoor kan de btw-heffing tot een groot financieel nadeel leiden. Een beschouwing.
In de praktijk wordt vaak gesproken over een kostenmaatschap. Eigenlijk bestaat dit niet. De samenwerkende partijen kunnen wel een samenwerking met elkaar aangaan en dat vastleggen in een maatschap: ‘een overeenkomst waarbij twee of meerdere personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstaande voordeel met elkaar te delen’.
Als alleen wordt afgesproken om de kosten met elkaar te delen, is geen sprake van een maatschap maar van een andersoortige overeenkomst. In de praktijk wordt vaak wel gesproken over een kostenmaatschap en worden er kosten verdeeld.
Btw-plicht
Meestal is een kostenmaatschap niet btw-plichtig. Om dit te bepalen moet gekeken worden of de kostenmaatschap als btw-ondernemer kan worden aangemerkt. Een btw-ondernemer is een ieder die zelfstandig economische activiteiten verricht. Hierbij is:
- ieder: een enkele (rechts-)persoon of een samenwerking tussen meerdere (rechts-) personen;
- een economische activiteit: het deelnemen aan het economische verkeer door het verrichten van leveringen en/of diensten tegen een vergoeding. Deze handelingen moeten met enige regelmaat worden verricht.
Een samenwerkingsverband kan als zelfstandige btw-ondernemer worden aangemerkt. Van belang hierbij is dat het samenwerkingsverband als zodanig naar buiten toe optreedt (bijvoorbeeld onder één naam). Hiervan is geen sprake bij een kostenmaatschap. Bij een kostenmaatschap is geen sprake van het verrichten van prestaties tegen vergoeding. De kostenmaatschap heeft geen omzet waardoor over het algemeen de kostenmaatschap geen ondernemer is voor de btw.
Risico’s
Het is mogelijk dat de Belastingdienst vindt dat een kostenmaatschap wel degelijk tegen vergoeding presteert en dus btw-plichtig is. De fiscus ziet de maten aan de kostenmaatschap betaalde bedragen namelijk niet als (onbelaste) kapitaalstortingen maar als vergoedingen voor verrichte diensten. Over de meeste diensten is negentien procent btw verschuldigd.
De Belastingdienst kan ook het standpunt innemen dat de kostenmaatschap transparant is en dat de maten daarom onderling aan elkaar prestaties verrichten. Over deze prestaties is meestal ook negentien procent btw verschuldigd.
Deze heffing kan tot een groot financieel nadeel leiden, zeker als de samenwerkende partijen de btw niet of slechts gedeeltelijk kunnen aftrekken.
Alternatief
Een alternatief voor een kostenmaatschap is de overeenkomst ‘kosten voor gemene rekening’. Om een dergelijke overeenkomst te mogen toepassen, moeten partijen een schriftelijke overeenkomst opstellen, die aan een aantal voorwaarden voldoet. Zo moeten de gezamenlijke kosten volgens een vooraf overeengekomen verdeelsleutel worden verdeeld. Ook draagt iedere partij het risico volgens die verdeelsleutel (bijvoorbeeld bij ziekte van een personeelslid).
Let op!
De overeenkomst ‘kosten voor gemene rekening’ is een in de rechtspraak ontwikkeld leerstuk en heeft hierdoor geen wettelijke basis. Het is raadzaam om een opgestelde overeenkomst voor te leggen aan de Belastingdienst.
Let op!
Een overeenkomst ‘kosten voor gemene rekening’ heeft geen terugwerkende kracht. Omdat in de praktijk vaak blijkt dat bestaande kostenmaatschappen niet voldoen aan de voorwaarden, blijft voor het verleden het risico bestaan dat de Belastingdienst een naheffingsaanslag oplegt.
Conclusie
Aan een kostenmaatschap zitten btw-risico’s. Vervang daarom een kostenmaatschap door een overeenkomst ‘kosten voor gemene rekening’. Raadpleeg uw adviseur voor andere mogelijkheden om btw-heffing te voorkomen.
*
Auteur: mr. C. van Vilsteren
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in F&A Signalen
