De zogenoemde Seed faciliteit is een gefaciliteerde vorm van durfkapitaalregeling en daarmee een vorm van risicodragend bedrijfskrediet. In dit artikel worden de doelen, doelgroepen, voorwaarden en omvang van de faciliteit behandeld. Wat is nieuw met betrekking tot deze faciliteit?
De Regeling Seed Capital Technostarters is een investeringsfonds waar oorspronkelijk enkel technostarters terecht konden voor durfkapitaal (venture capital). Sinds 2010 kunnen echter ook creatieve starters gebruik maken van deze regeling. Sedertdien wordt dit gefaciliteerde bedrijfsfinancieringsinstrument dan ook aangeduid als de ‘Seed faciliteit' of ‘Seed Capital regeling'.
Doel en doelgroep
De regeling voorziet in meer dan twintig verschillende soorten fondsen waarop de twee genoemde specifieke vormen van innovatieve entrepreneurs een beroep kunnen doen. Een innovatief entrepreneur is een onderneming die investeert in emerging technologies en die zich veelal richt op emerging target groups.
Bij de technostarters gaat het veelal om innovatieve toepassingen van ict in processen, producten en/of diensten. Bij de creatieve ondernemingen gaat het specifiek om starters in de creatieve zakelijke dienstverlening, media, entertainment en kunsten.
Er bestaan overigens geen voorwaarden voor de rechtsvorm van deze ondernemingen; zowel natuurlijke als rechtspersonen kunnen een beroep doen op de regeling. Daarnaast dient het begrip ‘innovatief' op een brede wijze te worden geïnterpreteerd; het gaat in de regeling om zowel uitvindingen (inventies) als nieuwe toepassingen van bestaande technologieën (innovaties).
Deze innovaties kunnen betrekking hebben op producten, processen en/of diensten. Ook voor het begrip ‘starter' gelden eveneens aparte definities. Het betreft hier ondernemingen die voldoen aan de mkb-omvangcriteria van de Europese Unie en die bovendien niet langer dan vijf jaar ingeschreven staan in het handelsregister van de KvK. Deze definitie is dus ruimer dan de definitie die in de Wet IB voor ‘starters' wordt gehanteerd.
Equity gap
De regeling is door de overheid in het leven geroepen om naast de subsidieregeling Starten, groeien en overdragen van ondernemingen ook te voorzien in een financieringsregeling voor innovatieve investeringen. Daarnaast wordt met deze vernieuwde financieringsfaciliteit tegemoet gekomen aan de equity gap die per 1 januari 2011 ontstond met het weggevallen van de fiscale durfkapitaal faciliteit (voorheen Tante Agaath regeling).
Het innovatieve karakter van creatieve en technostarters vormt de reden voor de oprichting van deze specifieke gefaciliteerde durfkapitaalregeling. Het is immers moeilijker om voor een innovatieve investering een business plan op te stellen dan voor een routinematige investering zoals een vervangings-, uitbreidings- of breedte investering. De hieraan ten grondslag liggende redenen worden gevormd door het gebrek aan een business track record (gebrek aan historie en daarmee ervaringscijfers) en het ontbreken van marktperspectief (vage markten en vage potentiële doelgroepen).
Hiermee wordt de beoordeling van een business plan voor innovatieve investeringen op financiële haalbaarheid en risico/rendementverhouding een stuk moeilijker. Daarenboven geldt dat de beslissingscriteria en modellen voor routinematige investeringen niet voldoen voor innovatieve investeringen. De business plannen van de innovatieve entrepreneurs kunnen bij een aanvraag van een zakelijke financiering in het reguliere bankcircuit dan ook lang niet altijd rekenen op een warm onthaal.
De internetbubble, kredietcrisis en aangescherpte voorwaarden voor (krediet)risicomanagement onder het Basel II en III regime hebben de zakelijke kredietverlening aan innovatieve entrepreneurs de afgelopen jaren bovendien geen goed gedaan. Deze ontwikkeling druist echter in tegen het doel van de overheid om voor nu en de nabije toekomst in te zetten op de kenniseconomie waarin innovatief ondernemerschap centraal staat.
Elk van de fondsen van de Seed faciliteit heeft een eigen strategie en hanteert specifieke selectiecriteria en financieringsvoorwaarden. De aanvraagprocedures voor durfkapitaal binnen deze regeling verschillen dan ook van fonds tot fonds. De uiteindelijke beslissing of één van de fondsen investeert in een techno- of creatieve starter ligt geheel bij de manager van het Seed fonds.
Funding
De Seed Capital Regeling wordt gefaciliteerd door TechnoPartner; een gezamenlijk initiatief van de Ministeries van EL&I en OCW. Het doel van TechnoPartner is om de onderkant van de Nederlandse risicokapitaalmarkt zodanig te mobiliseren en stimuleren dat creatieve en technostarters in hun kapitaalbehoefte kunnen worden voorzien. TechnoPartner fungeert hiermee dus niet als eerstelijns verstrekker van durfkapitaal aan ondernemers maar gaat op zoek naar durfkapitaalfondsen die kunnen en willen gebruikmaken van de Seed-faciliteit.
Het betreft hier participatiemaatschappijen die bereid zijn te investeren in risicovolle ondernemingen zoals hierboven gedefinieerd. De fondsen van deze participatiemaatschappijen zijn closed-end funds. Dit betekent dat er gedurende de looptijd van een fonds de participatiemaatschappij geen handel met investeerders/beleggers mag drijven in de participaties van het bewuste fonds. Ook de tussentijdse uitgifte van nieuwe participaties in het fonds is niet toegestaan.
Participatiemaatschappijen kunnen hun fonds ter goedkeuring voorleggen aan TechnoPartner; dit gebeurt via het inschrijven op tenders. Nadat bekend is welke aanvragen zijn gehonoreerd, publiceert TechnoPartner de namen en profielen van de betreffende Seed-fondsen (de zogenoemde aangewezen fondsen). Vanaf dat moment heeft het fonds de toezegging dat de overheid het durfkapitaal van het fonds verdubbelt. Potentiële creatieve en technostarters kunnen vanaf dat moment een beroep doen op deze fondsen.
Voorwaarden
Met betrekking tot de durfkapitaallening via de Seed faciliteit geldt een soepele terugbetalingsregeling. Dit maakt het investeren in creatieve en technostarters volgens de overheid ‘maatschappelijk verantwoord' maar in feite vormt de soepele regeling één van de basisvoorwaarden van ‘durfkapitaal'. Deze soepele kredietvoorwaarden hebben directe gevolgen voor de hoofdvoorwaarden.
Hoofdvoorwaarden:
- Het fonds heeft de vorm van een NV, BV, CV of VOF
. - De oprichting dient met minimaal drie aandeelhouders of vennoten te geschieden.
- In het fondsplan wordt beschreven op welke manier het fonds de technostarter gaat begeleiden.
- Het fonds richt zich uitsluitend op het wegnemen van de 'equity gap' bij de creatieve en/of technostarter. Dit wil zeggen dat er bij de innovatieve entrepreneur een (potentieel) tekort bestaat aan risicodragend vermogen in de vorm van eigen vermogen of achtergesteld vreemd vermogen.
- In de eerste zes jaar van het bestaan van het fonds dienen de investeringen plaats te vinden.
- Uiterlijk 12 jaar na de start moet het fonds worden geliquideerd.
- Na honorering van het fonds verdubbelt de overheid het fonds via TechnoPartner. Tussen het fonds en TechnoPartner wordt er hiertoe een geldleningovereenkomst afgesloten.
Aflossingsvoorwaarden:
- Vanaf het moment dat inkomsten worden gegenereerd, betaalt het fonds slechts 20 procent terug, totdat de eigen investering is terugverdiend.
- Daarna wordt 50 procent afgedragen, totdat TechnoPartner haar investering eruit heeft gehaald.
- Zijn er dan nog inkomstenstromen bij het fonds? Dan worden die meeropbrengsten wederom in de verhouding 80-20 procent gedeeld tussen het fonds en TechnoPartner.
Wijzigingen
Wijzigingen Seed faciliteit 2010-2011
Vanaf 1 januari 2010 geldt dat naast technostarters ook creatieve ondernemingen een beroep kunnen doen op de Seed faciliteit. Met het wegvallen van de durfkapitaalfaciliteit uit de wet IB (vrijstelling box III; voorheen Tante Agaath regeling) per 1 januari 2011 en de mogelijkheid om verliezen op beleggingen in durfkapitaal te verrekenen via de persoonsgebonden aftrek, bieden de fondsen van de Seed faciliteit een nieuw durfkapitaal alternatief in de vorm van een door de overheid gefaciliteerd bedrijfsfinancieringsinstrument.
Wijzigingen Seed faciliteit 2012
Per 1 januari 2012 wordt de Seed faciliteit opgenomen in het nieuwe innovatiefonds MKB+. Dit fonds, dat eveneens per 1 januari 2012 van start gaat, zal uit twee onderdelen gaan bestaan:
– risicokapitaal: de Seed Capital Regeling en de nog nader uit te werken Later-stage Capital Regeling, dat via investeringsfondsen bij ondernemingen terecht komt;
– innovatiekredieten, die rechtstreeks aan ondernemingen worden verstrekt.
Het MKB+ fonds opereert als een zogenoemd fund-of-funds. Dit wil betekent dat het MKB+ fonds enkel aangewezen fondsen financiert. Deze Seed fondsen treden uiteindelijk op als durfkapitaalverstrekker ten behoeve van innovatieve ondernemingen met een equity gap.
Risicokapitaal: Seed Capital Regeling en Later-stage Capital Regeling
De huidige durfkapitaalregeling Seed Capital wordt gecontinueerd in 2012 en er wordt gewerkt aan een initiatief voor de Later-Stage risicokapitaalmarkt. Deze acties betekenen voor het bedrijfsleven dat er via de fund-of-funds constructies voor vaak sectorspecifieke private investeringsfondsen meer risicokapitaal beschikbaar komt. Het kabinet trekt hiervoor tot en met 2015 ruim 500 miljoen euro uit. EL&I werkt bij de inrichting van het innovatiefonds MKB+ nauw samen met belanghebbenden en financiers uit het bedrijfsleven.
Het innovatiefonds is een instrument voor en door het bedrijfsleven en zal eenvoudig en laagdrempelig worden ingericht. Risicodeling en matching van private financiële middelen zijn belangrijke condities voor het verkrijgen van financiering uit dit fonds.
Innovatiekredieten
Het budget van het Innovatiekrediet wordt in 2012 verdubbeld tot 95 miljoen euro en de doelgroep wordt uitgebreid naar ondernemingen groter dan het MKB, de midkap-ondernemingen.
*
Auteur: Jean Gieskens
*
Dit artikel is eerder verschenen in Tijdschrift Controlling
