‘Nederland juridiseert' is in verzekeraarskringen een gevleugelde uitspraak. Hiermee wordt aangegeven dat mensen eerder dan voorheen bereid zijn een geschil voor de rechter uit te vechten. Maar niet alleen burgers nemen eerder hun toevlucht tot het uitbrengen van een dagvaarding. Ook bij de overheid, om precies te zijn het Openbaar Ministerie, is de trend waarneembaar om ondernemingen, ondernemers en hun medewerkers voor de rechter te dagen. In het laatste geval gaat het om de verdenking van een strafbaar feit.
Verzekeraars zijn al langere tijd bevreesd dat ook in ons land zich ‘Amerikaanse toestanden' gaan afspelen. In de Verenigde Staten staan de advocaten al in een rij als iemand zich bijvoorbeeld brandt aan een hete kop koffie, of een ernstige aandoening krijgt door het jarenlang kettingroken van sigaretten. Zij werken nu op cure-no-pay-basis, waardoor er voor de ‘slachtoffers' geen drempel is om van hun diensten gebruik te maken.
Net zo Amerikaans is het om ervoor te zorgen dat mensen niet door een schadegeval gedupeerd worden, maar integendeel financieel beter uit de strijd te komen dan ze het ooit gehad hebben. Daarom eist de advocaat standaard niet alleen vergoeding voor de geleden schade, maar een veelvoud daarvan aan smartengeld.
Class actions
Die Amerikaanse toestanden spelen zich hier niet af, althans niet in de hoge mate als aan de overkant van de oceaan. Maar sommige tendensen zijn wel degelijk overgewaaid en die hebben zich vertaald in de ‘Nederlandse toestanden' zoals wij die nu kennen.
Een bekend voorbeeld zijn de class actions, waar overigens vooral de verzekeraars zelf mee te maken hebben. Denk aan de procedures van stichtingen die in de woekerpolisaffaire optreden namens een groot aantal verzekerden, of aan de aandelenleasezaken, waar advocaten ook duizenden eisers in één zaak vertegenwoordigden. Ook in Nederland zien we dat advocaten op no-cure-no-pay-basis werken. In het algemeen blijkt uit onderzoeken dat de waarheid ‘wie procedeert om een koe, legt er een koe bij toe' steeds meer naar de achtergrond verdwijnt en bedrijven al in een vroegtijdig stadium voor de rechter worden gedaagd.
Veel vormen van aansprakelijkheid
Veel ondernemingen beseffen dat er veel vormen van aansprakelijkheid bestaan. En dat er evenzoveel verzekeringen zijn die dat risico afdekken. Natuurlijk heeft elke verzekering eigen algemene en op het bedrijf toegesneden specifieke voorwaarden. De ondernemer weet daardoor welke evenementen wel en welke niet op de polis gedekt zijn. Ook weet hij dat als er een claim ingediend wordt in verband met een verzekerde fout, de verzekerde er belang bij heeft om bij aansprakelijkheid het schadebedrag zo laag mogelijk te houden. Met andere woorden: de verzekeraar zal – alleen al uit eigenbelang – de ondernemer juridisch bijstaan waar dat kan.
Anders is het wanneer de onderneming beschuldigd wordt van een handeling, foutieve levering of nalatigheid waarvoor geen verzekering is afgesloten. Ook staat de ondernemer er alleen voor als hij schade lijdt door een fout van een derde. Bijvoorbeeld wanneer een leverancier verkeerde producten of zaken van een slechte kwaliteit heeft geleverd waardoor de productie stagneert. Voor dergelijke gevallen zal de onderneming een beroep moeten doen op een advocaat.
Maar vaak is ook een aanzienlijk goedkopere oplossing mogelijk, namelijk het inschakelen van een rechtsbijstandverzekeraar. De in Nederland werkzame maatschappijen hanteren polissen met een modulaire opbouw. Daardoor hoeven bedrijven geen zaken te verzekeren waarvan zij op voorhand weten dat ze er toch geen gebruik van zullen maken. Let er dus op welke modules voor uw bedrijf van toepassing zijn en welke niet.
Bent u niet afhankelijk van ingekochte goederen, dan is de module ‘inkoop' alleen maar dure ballast. Vindt u de één-loket-gedachte aantrekkelijk, dan is het misschien zinvol om een verzekeraar te kiezen bij wie ook de incasso van openstaande facturen ondergebracht kan worden. Sommige verzekeraars kennen een juridische helpdesk. Dat is handig wanneer er behoefte is aan preventief advies.
Strafrechtsbijstand
Nu terug naar het begin. Ondernemers lopen steeds vaker het risico dat zij voor een fout strafrechtelijk worden vervolgd. Het is daarom goed te weten dat sommige verzekeraars ook strafrechtsbijstand voor bedrijven in het pakket hebben. Alleen als uit de veroordeling blijkt dat de onderneming opzettelijk het strafbare feit heeft gepleegd, zal de verzekeraar de gemaakte kosten terugvorderen. Maar dat mag geen verrassing zijn.
*
Tekst: Jan Aikens
*
Dit artikel verscheen eerder in Tijdschrift Administratie
