Wanneer een schuldenaar na verschillende aanmaningen nog steeds niet bereid is om de vordering te betalen, kan het lonen om het faillissement aan te vragen. Dit kan een doeltreffend middel zijn om de ander aan te zetten tot betaling. Het is een vrij eenvoudig, snel en niet al te kostbaar proces, waarbij een schuldenaar onder druk wordt gezet om zijn schuld te betalen of geconfronteerd te worden met een faillissement.
Door een faillissementsaanvraag wordt de schuldenaar voor de keuze gesteld om ofwel te betalen of om failliet te worden verklaard. Een schuldenaar heeft er namelijk belang bij dat laatste te voorkomen. Een faillissement heeft tot gevolg dat de schuldenaar, die zowel een rechtspersoon als een natuurlijk persoon kan zijn, het beheer over zijn vermogen verliest. Alle goederen zullen worden verkocht en van de opbrengst zullen alle schuldeisers worden betaald. Bovendien kan een faillissement ook schadelijk zijn voor de reputatie van de schuldenaar. Indien deze over voldoende financiële middelen beschikt om zijn schulden af te betalen, zal hij – voordat het faillissement wordt uitgesproken – een akkoord willen bereiken met zijn schuldeiser.
Meerdere schulden
De wet schrijft voor dat een faillissement kan worden aangevraagd wanneer de schuldenaar is gestopt om zijn schulden te betalen. Dit houdt in dat er meerdere schulden dienen te zijn en dat er in ieder geval één opeisbare vordering is. Het vinden van een tweede schuldeiser kan lastig zijn, maar in de praktijk wordt deze meestal wel gevonden. Denk bijvoorbeeld aan de Belastingdienst of een leverancier. Er zijn zelfs internetbedrijven die hierbij kunnen helpen. Het is niet nodig dat de andere schuldeiser instemt met de aanvraag tot faillissement, deze dient slechts genoemd te worden bij de aanvraag.
Verzoekschrift
Het aanvragen van een faillissement vindt plaats door middel van het indienen van een verzoekschrift bij de rechtbank van de woonplaats van de schuldenaar. Alleen een advocaat kan een dergelijk verzoekschrift indienen. In het stuk moet kenbaar worden gemaakt dat de schuldenaar is opgehouden met het betalen van zijn schulden. Voor het indienen van een verzoekschrift is er, naast de advocaatkosten, ook het griffierecht dat de verzoeker aan de rechtbank moet betalen. Deze kosten zijn 575 euro indien deze een rechtspersoon is en 267 euro bij een natuurlijk persoon.
Akkoord
Nadat de rechtbank het verzoekschrift heeft ontvangen, zal zij de schuldenaar oproepen om op een bepaalde datum te verschijnen en gehoord te worden. Wanneer de schuldenaar kennis heeft genomen van het verzoek, zal hij trachten tot een akkoord te komen met zijn schuldeiser. Deze kan vervolgens tot en met de zitting verzoeken om de behandeling van zijn verzoek aan te houden. Deze aanhouding kan maximaal acht weken duren. Gedurende deze periode hebben de schuldeiser en schuldenaar de tijd om een betalingsregeling te treffen. Wanneer dit niet lukt, zullen beide partijen ter zitting verschijnen. Tijdens deze zitting wordt bepaald of de schuldenaar inderdaad gestopt is met betalen en of de schuldeiser een vorderingsrecht heeft. Indien beide het geval is, zal de rechter ofwel de partijen alsnog de kans geven om tot een regeling te komen, waarbij beide partijen het verzoek tot aanhouding kunnen doen. Als de schuldenaar geen mogelijkheden ziet om een regeling te treffen, zal de rechter ter zitting of zeer spoedig daarna het faillissement uitspreken.
Curator
Wanneer een faillissement wordt uitgesproken, wordt het beheer over het vermogen overgenomen door een curator. Alle openstaande schulden worden vervolgens afbetaald met het vermogen van de schuldenaar. De kans dat een reguliere schuldeiser zijn vordering krijgt betaald is echter zeer klein. Er zijn bepaalde schuldeisers met voorrechten, zoals de Belastingdienst en hypotheek- of pandhouders, zoals banken. Deze partijen zullen eerst hun vordering voldaan krijgen uit de het vermogen van de schuldenaar. Als er daarna nog geld over is – wat vaak niet het geval is – zullen de overige schuldeisers worden voldaan. Een daadwerkelijk faillissement is voor schuldeisers zonder voorrechten dan ook vaak ongunstig. Het is aan te bevelen om in de onderhandeling over een akkoord met de schuldenaar hier rekening mee te houden. Genoegen nemen met slechts een deel van de vordering kan soms meer opleveren dan met lege handen komen te staan na een faillissement. Een verzoek kan overigens tot op de dag van de zitting schriftelijk worden ingetrokken of tijdens de zitting mondeling.
Goed middel
Het aanvragen van een faillissement van een schuldenaar kan dus een goed middel zijn om deze te bewegen om op korte termijn te betalen. Een faillissement is namelijk een situatie die menig ondernemer wil voorkomen. Zeker in het geval dat deze financieel gezond is, zal de schuld veelal worden voldaan voordat de rechter een faillissement uitspreekt. Dit is anders indien de schuldenaar over onvoldoende financiële middelen beschikt en een faillissement zelf als enige uitweg ziet. Dan kan gedeeltelijke betaling van de vordering toch een betere keuze zijn dan het doorzetten van het faillissement.
****
Door mr. Hjalmar Florijn, Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP
****
Dit artikel is eerder verschenen in Tijdschrift Administratie
