Veel mensen zijn in de veronderstelling dat een werkgever voor iedere schade die een werknemer bij de uitoefening van zijn werkzaamheden oploopt aansprakelijk is. Die gedachte is ook logisch, gezien de rechtspraak hierover in de laatste jaren. Ook als de werkgever geen afdoende verzekering had gesloten, was hij schadevergoedingsplichtig. Eind vorig jaar heeft de Hoge Raad echter een uitspraak gedaan die deze verplichting beperkt.
Het ging in deze zaak om een postbezorgster. Zij is tijdens slecht weer uitgegleden over bevroren sneeuw waarbij ze haar linkerenkel breekt. Dit leidt er uiteindelijk toe dat ze niet meer als postbezorger kan werken, maar nog slechts parttime in de binnendienst. De collectieve ongevallenverzekering keert een kleine duizend euro uit.
Veiligheidsmaatregelen
Bij haar indiensttreding kreeg zij schoeiseladvies en ze krijgt jaarlijks een kortingsbon voor bepaalde schoenen. De kantonrechter acht de werkgever dan ook niet aansprakelijk vanwege het onvoldoende nemen van veiligheidsmaatregelen. Hij vindt echter wel dat de werkgever zorg had moeten dragen voor een behoorlijke verzekering voor de schade die de werkneemster lijdt. Dit leidt hij onder meer af uit eerdere uitspraken van de Hoge Raad. Hieruit volgt dat schade van werknemers, die deelnemers zijn aan het verkeer, afgedekt moet zijn met een behoorlijke verzekering. De Hoge Raad oordeelt echter anders; die vindt dat uit diens eigen rechtspraak niet volgt dat er ook een verzekering gesloten moet zijn die een dekking biedt als werknemers zich tijdens hun werk als voetganger op de openbare weg bevinden en als gevolg van een eenzijdig ongeval schade lijden.
Wanneer wel verzekeringsdekking?
Volgens de Hoge Raad moet er op grond van de rechtspraak alleen een verzekeringsdekking zijn in gevallen waarin een werknemer schade lijdt tijdens zijn werk, wanneer hij:
- als bestuurder van een motorvoertuig betrokken raakt bij een verkeersongeval;
- als fietser of voetganger schade lijdt als gevolg van een ongeval waarbij een of meer voertuigen betrokken zijn;
- als fietser schade lijdt als gevolg van een eenzijdig ongeval.
Voor dit soort schades brengen de eisen van goed werkgeverschap volgens de Hoge Raad mee dat er sprake is van een verzekeringsverplichting. Als de verzekering ontbreekt, moet de werkgever zelf een bedrag ter grootte van wat een dergelijke adequate verzekering zou gaan uitkeren ophoesten. Dit is een uitbreiding van de hoofdregel dat de werkgever slechts aansprakelijk is als de werkgever tekortschiet in de zorgplicht ter voorkoming van ongevallen.
Geen uitbreiding
De Hoge Raad beperkt deze uitbreiding van de algemene regel tot de hiervoor opgesomde gevallen. Zij vindt dat ze deze opsomming niet mag uitbreiden met eenzijdige verkeersongevallen van voetgangers. Struikelen of uitglijden als voetganger vindt de Hoge Raad naar zijn aard niet een bijzonder, aan de risico's van het wegverkeer verbonden risico. Ook als een werknemer op de werkvloer zelf uitglijdt of struikelt, is de werkgever an sich nog niet aansprakelijk. Deze hoeft dus niet te zorgen voor een adequate verzekering ter afdekking van het risico van een eenzijdig verkeersongeval.
Aansprakelijkheid beperkt
De Hoge Raad beperkt zo dus de aansprakelijkheid van werkgevers, maar dit laat natuurlijk onverlet dat het belangrijk blijft om hier goed naar te blijven kijken. De grens is ook erg dun. Als struikelen of uitglijden op een werkvloer gebeurt door rommel of abnormale gladheid op de vloer, is de werkgever namelijk al snel weer wél aansprakelijk vanwege onveilige werkomstandigheden. Zou het bovendien niet veel aardiger zijn als een werknemer wél een vergoeding zou krijgen die het leed enigszins kan verzachten. De Hoge Raad zelf geeft aan dat er goede argumenten zijn om werknemers een (nog) verdergaande algemene bescherming te bieden voor ongevallen die verband houden met de werkzaamheden en dus ook voor ongevallen als voetganger. Zij wil en mag echter niet op de stoel van de wetgever gaan zitten, omdat dit de rechtsvormende taak van de rechter te buiten gaat.
***
Auteur: Mr. Marco Rijsdijk
***
Dit artikel is eerder gepubliceerd in F&A Actueel
