Zwijgen

Ik benijd ze niet, deze jongens in hun gele pakken. Ze worden bestookt met vragen, hebben bar weinig informatie en de opdracht om geen fietser erdoor te laten. Een lastige combinatie. Toch houden ze zich staande.

Als ik maar even in de buurt ben, fiets ik dezer dagen door de fietstunnel onder het Rijksmuseum. Langzaam. Er valt me elke keer iets nieuws op: de lichtval door de stellages in de monumentale hal, het café dat daar zo mooi op een soort podium prijkt, de schoolkinderen die voorrang krijgen boven de toeristen. Ik geniet ervan.
Maar tijdens het spitsuur van het museum op de zaterdag mogen wij fietsers niet door de tunnel. Dan staan er dranghekken met mensen van Traffic Control erbij om het verbod te handhaven. Vaak staan er groepjes van een fietser of vijf, die die willen weten waarom ze er niet door mogen, of dat zo blijft en hoeveel botsingen zich dan eigenlijk al hebben voorgedaan tussen fietsers en museumbezoekers. Nieuwsgierig naar de verschillende antwoorden en misschien wel nog meer naar de sociale vaardigheden van deze verkeersregelaars ga ik er soms bij staan.

Ik benijd ze niet, deze jongens in hun gele pakken. Ze worden bestookt met vragen, hebben bar weinig informatie en de opdracht om geen fietser erdoor te laten. Een lastige combinatie. Toch houden ze zich staande. Hun antwoorden zijn kort en ze gaan niet in op vervolgvragen. Dan blijven ze staan en zwijgen. Niet verdedigend met ingehouden adem, opeengeperste lippen of zure gezichten. Nee, ze staan er neutraal bij, ademen gewoon door. Het is duidelijk: ze hebben een impopulaire taak en doen die gewoon.

Dat impopulaire, dat is voor de meesten van ons vervelend. Wij willen begrip, ook al brengen we slecht nieuws en gaan dan uitleggen, pleasen, de bittere pil vergulden. Voor leidinggevenden is het moeten brengen van een bericht waarin harde grenzen worden aangegeven vast onderdeel van hun rol en ook voor hen is dit vaak lastig. Het werk gaat immers door, de werkverhoudingen in veel gevallen ook. De vraag is hoe je kunt doen wat je moet doen en tegelijk in contact blijven met de mensen die het betreft.

Op een zaterdagochtend besluit ik dat ik toch eens binnen moet gaan kijken in het museum en ga gedwee in de rij staan. Aan de dienstdoende poortwachter vraag ik of hij zijn werk nog een beetje leuk vindt. Hij knikt en mompelt dat de Amsterdammers de kwaadste niet zijn. Ik blijf kijken terwijl hij de fietsers de doorgang weigert. Dan zegt hij terloops tegen mij ‘weet je, het gaat niet om mij – ik ben het mannetje in ’t gele pakje’. Mooi gezegd.

Tuurlijk, je toon en precieze tekst van het slechte bericht is belangrijk, en ook hoe doortastend of vastberaden je bent. Maar je kunt deze manier van doen makkelijker eigen maken als je je rol op enige afstand zet van jezelf. Je verkondigt je bericht vanuit die rol en blijft beschikbaar voor de reacties daarop. Want nee, je bent niet altijd gewoon jezelf, soms ben je een ‘mannetje in een pakje’. Als je gaat uitleggen en in gaat op vragen die geen vragen meer zijn, dan maak je je afhankelijk van begrip, dan ondermijn je je gezag. Je kunt beter zwijgen.

Marijke van Oosterzee begeleidt vanuit haar bureau Acte de Présence mensen bij het vervullen van hun gezaghebbende rol. Hier doet ze verslag van haar bevindingen.