Albert ziet als een berg op tegen de toespraak die hij moet houden.
Het reclamebureau van Albert viert binnenkort het 25-jarig jubileum. Voor een feestelijke middag heeft hij honderd klanten, medewerkers en collega’s uitgenodigd – maar nu het dichterbij komt ziet hij als een berg op tegen de toespraak die hij moet houden. Hoe hij zich ook voorbereidt, hij krijgt geen goed contact met de zaal en hij voelt zich daardoor onzeker tijdens het spreken. Steevast hoort hij terug dat mensen het niet helemaal hebben kunnen volgen. Hij wil de mensen boeien, hij wil interactie.
Ik vraag hem waar de genodigden nieuwsgierig naar zullen zijn. ‘Hoe ik me hieruit red?’ oppert hij met een grijns, maar denkt dan even na en zegt ‘Ze willen vast weten wat het unieke van onze dienst is, hoe wij achter de schermen te werk gaan, en welke ernstige vergissingen we hebben gemaakt. Maar ik weet niet of ik die ga vertellen’.
‘Vertel’ zeg ik en hij steekt van wal. Een voor een neemt hij de kwesties door en ik onderbreek hem telkens met vragen als ‘waar blijkt dat uit?’ en ‘vinden je mensen dat leuk?’. Na een poosje stap ik uit de oefening en vraag hem hoe dit voelt. ‘Ja, zo gaat het goed, we zijn in gesprek’ zegt hij. Dan vraag ik hem om hetzelfde verhaal te houden met meer afstand en nadruk, alsof er honderd mensen in de zaal zitten. Hij protesteert. ‘Dat kan niet zomaar, die stellen toch geen vragen!’
We kijken naar video’s van de cabaretière Brigitte Kaandorp, de koningin van de doodgewone interactie met haar publiek. We zien haar in grote zalen werken met zinnen als ‘heb jij ook wel ‘es toch?’, ‘wacht effe, moet je opletten’, ‘en dan denk je dat je alles gehad hebt, maar nee hoor’, ‘oké ik zie je glazig kijken, ik zal het nog even uitleggen’. Na zo’n zin pauzeert ze – daarin is ze geniaal – want dan hebben wij ook even het woord en ‘luistert’ zij. En dat kan ze ook zonder woorden: met het kleinste rukje aan haar hoofd kijkt ze je vragend aan.
Albert probeert het uit en gaat in gesprek met zijn publiek over zijn stellingen. Hij daagt zichzelf uit, formuleert lastige vragen, moet nadenken, pauzeert, kijkt me aan en besluit ‘live’ wat daarop zijn antwoord is. Hij is overtuigend en ik moedig hem aan om door te gaan. Hij stopt en zegt ‘Ja, ik heb contact en tegelijk snap ik waarom niet veel mensen dit doen. Dit kún je niet helemaal voorbereiden, je betreedt onbekend terrein – net als in een gesprek. Dat is enorm spannend.’
De kunst is om je publiek rechtstreeks aan te kijken en zonder poespas met de mensen te praten. Jij bent betrokken en vráágt geïnvolveerdheid. Je publiek komt uit de consumeer-stand en in een actieve meedenk- en discussie-stand. Dat kan niet anders Voor je toehoorders is het dan alsof je met z’n drieën rond een kan thee zit te praten – ze vergeten zomaar dat ze in werkelijkheid met honderd anderen in een imposante zaal naar de baas zitten te luisteren.
Marijke van Oostzee
Geef een reactie