Het digitale platform: dé opstap voor innovatie

Digitale disruptie van het onderwijs

Op dit moment is er in veel sectoren een revolutie gaande als gevolg van verdergaande digitalisering.

Voorbeeld onderwijs

In enkele jaren tijd wordt hier, in opdracht van het Ministerie van OCW, de zogenaamde XBRL ingevoerd.
XBRL is een wereldwijd gestandaardiseerde digitale taal voor het vastleggen en uitwisselen van financiële gegevens. Elke cijfer of woord in de boekhouding krijgt een label dat beschrijft welk object of post het cijfer vertegenwoordigt, bijvoorbeeld: gebouwen, verkoopkosten. Financiële gegevens kunnen nu eenduidig worden geïnterpreteerd.
De kwaliteit van de boekhouding en later de controle door accountants kan voortaan een stuk sneller verlopen en in hoge mate geautomatiseerd worden. Gegevens kunnen automatisch worden ingelezen en verwerkt met ingebouwde validatie. Real-time informatie-uitwisseling wordt ermee mogelijk. Ook de herkomst van gegevens is altijd terug te vinden waardoor ook het hele proces van auditing wordt geautomatiseerd. Een jaarverslag kan vrijwel automatisch worden aangemaakt met één druk op de computer.
De invoer van XBRL maakt een einde aan een wildgroei van gebruikte definities en software-systemen, iets waar softwareontwikkelaars, administratiekantoren en accountants, een flinke kluif aan hadden … maar tegelijkertijd ook een goede boterham.

Platformen: krachtig businessmodel voor innovaties

Er is ook een andere manier om naar deze ontwikkelingen te kijken. De standaardisatie creëert immers een gemeenschappelijke basis voor alle betrokken spelers in de onderwijsketen. Zo’n gemeenschappelijke communicatietaal en digitale bouwstenen (software, hardware, algoritmes) zijn de basis van digitale platformen. Digitale platformen zijn de afgelopen jaren in hoog tempo opgekomen als een van de meest succesvolle business modellen.

Meer voorbeelden

• De appstores voor mobiele toepassingen integreerden de losse bouwstenen, computer- en telefoniehardware en besturingssystemen met een marktplaats, tot gebruiksvriendelijke platformen waarop nieuwe toepassingen konden worden ontwikkeld. Het zorgde voor een heuse app-economie die een impuls gaf aan de ontwikkeling van de mobiele markt. En die de bestaande markt flink opschudde: met Apple en Google als nieuwe kampioenen ten koste van Nokia en Microsoft. De mobiele app markt breidt zich momenteel uit naar steeds meer nieuwe domeinen: de gezondheidzorg, mobiliteit en gaming.
• In de markt voor 3D-printing is eenzelfde ontwikkeling gaande. Spelers uit de hardware (Stratasys) en ontwerpsoftware (Autodesk) integreren hardware en software, standaardiseren protocollen om documenten uit te wisselen en creëren zo een nieuwe markt waarin de toepassing van 3D-maken centraal staat en niet zozeer de technologie.
• Bedrijven als Uber en Airbnb maken gebruik van platformen om snel te kunnen opschalen. In de nieuwe wereld van het Internet der Dingen is momenteel een veelheid aan (concurrerende) platformen in ontwikkeling waarbij bedrijven als IBM, Intel, Cisco en Siemens het voortouw nemen. Daarmee leggen ze de basis voor talloze nieuwe innovaties die samenhangen met de toepassing van de nieuwe mogelijkheden van het Internet der Dingen.

Weer terug naar het onderwijs

Hetzelfde gaat gebeuren in de onderwijswereld. Door de standaardisering kunnen softwareontwikkelaars het hele proces van boekhouding en administratie verregaand automatiseren. Dat zorgt ervoor dat scholen meer tijd en geld vrij kunnen spelen om zich bezig te houden met het besturen van de scholen.
De gestandaardiseerde data maken het onder andere mogelijk om alle processen in en om scholen beter en preciezer te gaan beheersen. Met behulp van simulatiesoftware kunnen bestuurders inzicht gaan krijgen in de mogelijke effecten van hun keuzes. Door de leerontwikkeling van kinderen systematisch te meten en de tevredenheid van docenten kan ook hiervoor steeds meer geoptimaliseerd worden.

Meer toepassingen

Talloze nieuwe toepassingen zijn denkbaar. Laat de XBRL, in eerste instantie ingegeven door een beleidsverantwoording en kostenbesparing vanuit het ministerie, een aanzet zijn tot een nieuwe golf aan onderwijsvernieuwing. XBRL wordt bovendien door steeds meer organisaties gebruikt, van waterschappen tot bouwbedrijven en banken. XBRL wordt onderdeel van de Standard Business Reporting (SBR).

De golf van digitalisering waar we nu aan de vooravond van staan, is niet zozeer een automatiseringsgolf die ons allemaal overbodig maakt. Het is een kans om ons als mensheid te ontworstelen aan bestuurlijke, administratieve, ambtelijke rompslomp zodat we onze handen vrij krijgen voor waar het in onze samenleving echt om gaat: persoonlijk onderwijs waarbij elk individu zich kan ontwikkelen, zowel cognitief als psychologisch: als mens.

De digitalisering (en standaardisatie) zorgt ervoor dat er een nieuwe laag ontstaat, een nieuwe trede waarop we kunnen gaan staan en op verder kunnen bouwen, en waarmee we een stukje hoger komen. Die kortom: een platform biedt voor innovatie.

Deze column is gebaseerd op het boek ‘De kracht van platformen’ Dit boek legt de strategie achter platformen bloot. Ook worden nieuwe domeinen verkend waar digitalisering bezig is met eenzelfde disruptieve invloed. Het boek was genomineerd als Boek van het Jaar 2014 door de Orde van Organisatieadviseurs.

Maurits Kreijveld