In de Skipr daily van vrijdag 19 februari jl. las ik een verontrustend bericht. Uit onderzoek van KPMG, Erasmus Universiteit en de Vereniging voor Compliance in de Zorg blijkt namelijk dat de cultuur binnen ziekenhuizen de naleving van wet- en regelgeving in de weg staat.
De bedrijfsvoering van ziekenhuizen kampt met hoge risico’s. Die door alle veranderingen in het zorglandschap ook nog aanzienlijk kunnen toenemen. Maar alle regels, controles en bijbehorende sancties binnen het ziekenhuis schieten tekort om deze risico’s tijdig te herkennen en te beheersen.
Next level compliance
Gelukkig is er een panacee voor dit probleem. Het onderzoek toont namelijk aan dat de factor cultuur een cruciale rol speelt. Met alleen regels, controles en sancties red je het namelijk niet. Het is de cultuur die aandacht behoeft. De compliancefunctie is toe aan een volgende stap in haar ontwikkeling. Na de ‘hard controls’ is het nu ruim baan voor de ‘soft controls’. Het zijn er acht: helderheid, voorbeeldgedrag, betrokkenheid, uitvoerbaarheid, transparantie, bespreekbaarheid, aanspreekbaarheid en handhaving.
De omgekeerde wereld
Mij lijken het meer zaken waarmee je begint. Wat heb je bijvoorbeeld aan regels als niet helder is wat er van je wordt verwacht? Ook kan ik me niet voorstellen dat het management van een organisatie zich niet het belang van voorbeeldgedrag realiseert. En als je niet met elkaar praat of elkaar ergens op aanspreekt, dan is er – lijkt mij – iets goed mis. Dat soort zaken zullen toch wel in een ziekenhuis op orde zijn? Of spannen ze in al die ziekenhuizen echt het paard achter de wagen? Eerst de regels en dan pas aandacht voor de cultuur.
Een andere wereld
Eigenlijk kan ik dat niet geloven. Het onderzoek is uitgevoerd onder compliancemanagers. Je gaat denken dat die in een ander universum leven. Als we het niet in regels kunnen vatten, hebben we een probleem. En er dan pas achter komen dat als de cultuur niet optimaal is, de regels ook niet worden nageleefd.
Zelf had ik altijd een broertje dood aan het beschrijven van processen. Maar om de zoveel tijd kon ik daar niet onderuit. Meestal als we weer eens werden geaccrediteerd voor een of ander kwaliteitssysteem. Mijn baas begreep wel dat ik het allemaal onzin vond. En dat ik wel gelijk had dat alles op rolletjes liep. Maar procesbeschrijvingen heb je nodig voor die keer dat het fout gaat. Dan is tenminste vastgelegd wat er is afgesproken. Dan weet je tenminste waar het precies misging. Maar het vertrekpunt van al die beschrijvingen was dat we al wel de juiste dingen goed deden. Dan is er ook niks op tegen om dat ook vast te leggen in regels en harde afspraken.
De juiste dingen goed doen
De juiste dingen goed doen. Ik blijf het een mooie omschrijving vinden van het wezen van leiderschap. Want daar gaat het om. Dat begint bij de cultuur in de organisatie. Een cultuur waar transparantie hoog in het vaandel staat. Waar je elkaar aanspreekt op gedrag. En misschien wel het belangrijkste: een organisatie met betrokken medewerkers, die weten waar ze het voor doen. De compliance zal dan ook op orde zijn. Want ik kan me niet voorstellen dat een transparante en betrokken organisatie wet- en regelgeving aan zijn laars lapt.
Feit blijft wel dat er altijd goede en slechte bestuurders zullen zijn.
Peter Makaske is interim controller zorg en welzijn; altijd op zoek naar de werkelijkheid achter de cijfers en wat je daarvan kunt leren.
Geef een reactie