Volgens het Planbureau voor de leefomgeving (PBL) moet de politiek belastingen inzetten voor hun primaire doel: BTW voor de opbrengst en groene belastingen voor de vermindering van bijvoorbeeld milieuvervuiling of verkeerscongestie. ‘De wens van verschuiving van de belastingdruk is te ambitieus.’
Het PBL heeft deze week het rapport “Belastingverschuiving: meer vergroening en minder complexiteit? Verkenning van trends en opties” uitgebracht. De belangrijkste conclusie daarin? Dat de politieke wens om de belastingdruk te verschuiven van arbeid naar consumptie en het belastingstelsel te vergroenen en minder complex te maken, te ambitieus is. Volgens het planbureau is het beter om belastingen in te zetten voor hun primaire doel: de BTW voor de opbrengst en groene belastingen voor de vermindering van bijvoorbeeld milieuvervuiling of verkeerscongestie.
Zie ook: Suppletieaangifte btw en risico’s
Aparte behandeling is strijdig met het principe van BTW
Waarom de politieke wens om het belastingstelsel te hervormen en de belastingdruk te verschuiven? Het idee erachter is dat het tot een hogere opbrengst voor de schatkist leidt, tot een minder complex stelsel en de prijs voor milieuvervuiling passend wordt. Het PBL heeft enkele mogelijkheden onderzocht voor een dergelijke verschuiving, waarbij is gekeken naar de BTW en bestaande groene belastingen op energie, verkeer en vervoer. Als de politiek de belastingmix wil verschuiven van arbeid naar consumptie, dan moet dat door consumptiegoederen via de BTW hoger te belasten. De roep om specifieke producten onder de BTW een aparte behandeling te geven is strijdig met het principe van de BTW om opbrengsten te genereren. Daarnaast is het de vraag of het wel uitvoerbaar is.
Te veel nadruk op ‘niet weglopen’
‘In deze studie benadrukken we nog eens dat groene belastingen – en andere groene impulsen – bij uitstek een instrument vormen waarmee de overheid marktfalen, zoals milieuvervuiling of congestie, kan corrigeren. Dit vergt een zorgvuldige afweging tussen het genereren van (groene) opbrengsten en het bereiken van een groen resultaat. Meer ambitie op dit terrein zou de mogelijkheden voor een verschuiving van de belastinggrondslag verder vergroten, maar voorzichtigheid is geboden’, concludeert het PBL. ‘Als een fiscale impuls alleen maar is gericht op het verhogen of het stabiel houden van de opbrengsten op milieugrondslag voor de schatkist, dan zal de nadruk te veel liggen op grondslagen die “niet weglopen”. Dan is het niet de bedoeling dat de grondslag afneemt, terwijl dit bij milieubelastingen gericht op een groen resultaat in beginsel juist wel de bedoeling is.’
Beslissingen op basis van verkeerde signalen
Anders ligt dit bij een belasting op consumptie, zoals de btw, waarbij het generen van opbrengsten en niet het reguleren centraal staat. Tegelijkertijd blijkt uit de studie hoe belangrijk de rol is die prijzen en belastingen vervullen bij beslissingen die burgers en bedrijven nemen bij de aanschaf en het gebruik van vervoermiddelen zoals personenauto’s en bij de inzet van energieproducten, zoals aardgas en elektriciteit voor verwarming en kracht. PBL: ‘Juist vanwege die rol is het essentieel dat de overheid zorgt voor een adequate correctie van marktfalen. Als de externe kosten niet goed in de prijzen tot uitdrukking komen, maken burgers en bedrijven hun beslissingen op basis van verkeerde signalen. Wanneer de milieuschade in de vorm van klimaat- en luchtverontreinigende emissies door het gebruik van fossiele brandstof niet goed wordt beprijsd, hebben relatief vervuilende producten, zoals auto’s die rijden op diesel, en technologieën, zoals cv-ketels, een onterecht kostenvoordeel bij de aanschaf en vooral bij het gebruik. Groene belastingen die de juiste afspiegeling geven van deze externe kosten, vormen daarom een onmisbaar ingrediënt in de gereedschapskist van de overheid.’
Tot slot pleit de PBL-studie voor het afschaffen of consistenter toepassen van vrijstellingen en teruggaafregelingen bij de bestaande structuur. ‘Nu huishoudens en bedrijven zoveel groene netstroom afnemen, lijkt een minder genereuze vrijstelling voor teruglevering gerechtvaardigd. Naarmate bijvoorbeeld netstroom groener is, is er ook minder reden voor een volledige belastingvrijstelling. Tegelijkertijd wordt dan de vraag relevant of er eigenlijk nog wel belasting op elektriciteit moet worden geheven.’
Geef een reactie