Het splinternieuwe motto van het kabinet Rutte III luidt: “Vertrouwen in de toekomst”. Edoch, na maar liefst 208 dagen van formeren, blijkt dat dit aanstaande kabinet wederom de burger bedriegt, waar deze bijstaat. In 2012 gaf onze minister-president Mark Rutte nog te kennen dat hij niet wenst te tornen aan de hypotheekrenteaftrek, om zo het vertrouwen van de burger in de overheid niet te beschamen en naar zijn eigen woorden hij het van groot belang vind om “de spelregels niet tijdens de wedstrijd te veranderen”. Deze uitspraak is bekrachtigd in de recente verkiezingsretoriek van zowel de premier als CDA prominent Sybrand Buma: geen versobering van de hypotheekrenteaftrek zou volgen, zo werd het volk gesust.
Belofte maakt schuld
Vertrouwen. Een simpel en kernachtig woord, dat inhoudloos is geworden door politici die de bijzondere privileges, verbonden aan hun professie, verwarren met het door het volk afgegeven mandaat en bijhorende verantwoordelijkheid. Vertrouwen hangt af van de belofte én het nakomen daarvan. Bovengenoemde vooraanstaande politici, door het volk benoemd, lijken de gedachte te delen dat louter het in het volk gestelde vertrouwen, op basis van de gedane belofte, van belang is. Nakomen van een belofte is niet nodig, want de zetels zijn binnen op grond van het ‘misplaatste’ doch gewonnen vertrouwen van de burger.
Zie ook: Wat heeft Rutte III in petto met het nieuwe regeerakkoord?
Onze rechtsstaat is gebouwd op het aloude adagium: ‘Pacta sunt servanda’. Belofte maakt schuld. Verscheidene politici menen dat zij deze schuld, na zetelverdeling en kabinetformatie, kunnen ontlopen. Het meerpartijenstelsel in ons land zou compromissen noodzaken. Of anders is er nog dat andere excuus: de pijn zal door sommige gedragen moeten worden om tot lastenverlichting voor velen te komen. Klinkt goed, maar betekent: wij staan niet in voor onze woorden. Uw vertrouwen zal door ons worden beschaamd, wanneer ons dat goed uitkomt.
Bestendige gedragslijn
Ondernemers worden geacht een bestendige gedragslijn te volgen in hun bedrijfsbeleid, burgers worden geacht hun contracten en de Nederlandse wetten na te komen. Politici kunnen elke – door hen zelf afgegeven – harde lijn, overschrijden. En als het mis gaat, is daar de gouden pot van 7 jaar wachtgeld. Een exorbitant luchtkussen voor elke politicus om vederzacht op te landen, zodat de poezelige voeten de grond niet hoeven te raken, maar datzelfde genoegen geen enkele burger ten deel valt.
Wet Hillen
Het beste voorbeeld van politieke onbetrouwbaarheid is het voornemen van het nieuwe kabinet om de Wet Hillen af te schaffen. De Wet Hillen regelt, vanaf 2005, dat mensen die geen of weinig eigen woningschuld hebben, een vrijstelling krijgen voor het eigenwoning forfait. Het doel van de wet is dat men overgaat tot aflossen van de hypothecaire schuld. Immers, mensen die hun hypotheek hebben afbetaald, kosten de samenleving geen geld doordat geen hypotheekrenteaftrek hoeft te worden verleend. Deze mensen, die hebben gezorgd voor hun toekomst, door met hun spaarcenten hun hypotheek af te lossen, hebben ook de schatkist veel geld uitgespaard.
Bovendien nemen deze mensen verantwoordelijkheid, door te anticiperen op hun pensioen en een lager inkomen en zodoende over te gaan tot vervroegde aflossing. Deze mensen hebben een sober en behoudend huishoudboek voor zichzelf gehanteerd, zodat ze de garantie hadden dat ze op oudere leeftijd ten minste de waardigheid zouden hebben om in hun eigen woning, hun oude dagen te slijten en waardig te sterven. Zonder schulden. Precies zoals de overheid, sinds jaren, haar burgers dicteert. Schuldenvrij, Soberheid, Suinigheid, en u zult worden beloond!
Straf
De straf voor dat goede gedrag: een jaarlijkse onontkoombare bijtelling in de inkomstenbelasting van gemiddeld 1800 euro, voor deze vaak oudere belastingplichtigen. Jarenlang hebben zij, de ouderen, na de Tweede wereldoorlog, dit land weer opgebouwd. Met keihard werken, met niet zeuren en altijd maar weer die kar trekken, hebben zij Nederland wederom welvarend gemaakt en de toekomst geschapen die er nu voor de jeugdigen en de middelbaren ligt.
Om het recht op zelfbeschikking en een dak boven het hoofd te houden als ze gepensioneerd zijn, hebben deze mensen krom gelegen en netjes hun schulden betaald en daarmee de samenleving geld bespaard. En wat koopt een senior voor al deze noeste arbeid, voor al dit ‘bloed, zweet en tranen’: een jaarlijks terugkerende aflosboete. Weg zekerheid, Weg zelfbeschikking, Weg eigen woning, Weg rust en oude dag, Weg waardigheid.
Een dak boven je hoofd
En laat ik de critici die menen dat elke oudere ‘aangepakt’ dient te worden, want ‘ze zijn toch rijk’ of ‘ze hebben hun huis afgelost, dus dit dienen ze ook te betalen’, uit de droom helpen. De grote groep mensen die wordt getroffen door de afschaffing van de Wet Hillen, is niet welvarend. Deze groep moet leven van een AOW. Dat is 70% van het minimumloon. Dit is niet een generatie van klagers, maar van doeners. In elk kabinet, na Lubbers, is de oudere de gebeten hond; degene met wie het ‘begrotingstekort’ kan worden gedicht. De koopkrachtplaatjes voor de middenstand kunnen worden behouden. Lees: de hypotheekrente aftrek voor mensen die onverantwoord veel lenen, voor hun nieuwe badkamer, nieuwe keuken, nieuwe auto om de buren de ogen mee uit te steken.
Hoeveel consumptief krediet is er wel niet meegefinancierd de laatste jaren? Voor al die critici: al die oudjes die nu door de politiek worden weggezet als ‘oud en afgedankt’, die hebben u gedragen. Die hebben Nederland gedragen. Denk daar nog maar eens aan, als je de verwarming hoger zet in je eigen woning. Want de AOW’ers in dit land, zetten de verwarming al lang niet meer aan voor 21.00 uur ’s avonds. Alleen een half uur voordat ze na bed gaan en dan ook alleen nog als het vriest. Voor een oudere, geen geld voor luxe: zoals verwarming, sushi of dat leuke ‘truitje’.
Nee, de oudere belastingplichtige heeft zijn geld uitgegeven aan aflossing, zodat hij/zij op latere leeftijd waardig een dak boven zijn hoofd zou kunnen behouden. Een primaire levensbehoefte.
Schimmenspel
Dat zelfs de christelijke partijen CDA en CU instemmen met een plan om deze mensen te treffen, een kwetsbare groep in de samenleving, vind ik stuitend. Christelijke partijen stellen een groot voorstander te zijn van behoudendheid en verantwoordelijkheid. Toon mij een beter voorbeeld van mensen in onze samenleving die zoveel behoudendheid hebben betracht (door af te lossen met spaarcenten ter zelfbeschikking in de toekomst) en verantwoordelijkheid hebben genomen (opbouw van Nederland en het besparen van hypotheekrente aftrek).
Om de pijn te verzachten blijkt dat de kabinetspartijen VVD, CDA, D66 en CU, een groot schimmenspel uit te voeren. Zo zou de Wet Hillen in 20 jaar gefaseerd afgeschaft worden. Ja, die belofte kennen we ook, van de hypotheekrente aftrek. Ook daar is 20 jaar beloofd, maar inmiddels is het voornemen om een veel snellere beperking in te voeren. De bekende truc, beloven, beloven, beloven, NIET waarmaken.
Het eigenwoning forfait gaat omlaag; hoe lang? En passen de gemeenten dan niet gewoon een hogere WOZ-waarde toe; hier zit immers nog steeds geen controle op de maatstaven die gemeenten hanteren, ondanks jarenlange kritiek vanuit de samenleving. En een ouderenkorting die wordt verhoogd met 160 euro. Kan die oudere daar de duurdere boodschappen van betalen, of, zo zal een politicus zeggen: hij kan het eigenwoning forfait ervan betalen. Moet die oudere wel in hongerstaking gaan, maar een kniesoor die daar op let.
Tegenstrijdigheid in teleologie uitvoering wetgeving
In Nederland betalen we vaak over hetzelfde pand: de BTW (de aanschafboete), de overdrachtsbelasting (de verhuisboete), de OZB eigenaar- en gebruikersgedeelte (de woongenot boete), de erfbelasting (de overlijdensboete) en dan nu het een bijtelling voor het voordeel uit wonen voor mensen die hun hypotheek geheel of bijna volledig hebben afgelost (de aflosboete). Een voordeel uit een eigen woning, dat wordt verondersteld, zonder dat belastingplichtigen de nadelen uit de eigen woning, zoals onderhoudskosten, in mindering kunnen brengen. Daarbij komt dat de aflosboete verdacht veel lijkt op de OZB, maar dan geheven op rijksniveau. Dubbele belasting voor het vruchtgebruik van de woning.
Daarnaast is het tegenstrijdig dat de overheid met de Wet Hillen het beleid heeft gevoerd dat aflossing van hypotheken heeft bevorderd, hetgeen de overheid beoogde te bereiken met deze wetgeving. Ook nu bekrachtigen ze de noodzaak van aflossing met het verder beperken van de hypotheekrente aftrek – geen subsidie op schulden, maar tegelijkertijd roepen zij ook een aflosboete in het leven. Dit is een ferme tegenstrijdigheid in wetgeving, die simultaan wordt uitgevoerd. Mensen los af, en als je dat hebt gedaan, moet u jaarlijks voor uw woongenot betalen, op gemeentelijk- én op rijksniveau.
Geloofwaardigheid Rutte III
Blijkens de uitgelekte plannen, wordt Rutte III niet gehinderd door het rechtsbeginsel ‘Belofte maakt schuld’. De zwakkeren maken de begroting sluitend. Ie –der- een gaat er op vooruit, behalve zij. Het is mensonterend om te profiteren van mensen die letterlijk hun rug en hun leven hebben gegeven, om dit land te maken tot wat het nu is. Het is mensonterend om te profiteren van mensen die op hun oude dag, zelfstandig moeten zien uit te vissen, hoe zij de rekening van de aflosboete zullen betalen van 70% van het minimumloon.
Het is mensonterend om de ‘spelregels tijdens het spel te wijzigen’ en de ouderen die volgens de spelregels hebben gespeeld, te laten betalen voor andermans kosten.
Het is mensonterend om iemand die zijn hele leven heeft gewerkt voor het bekostigen van een eigen woning en zodoende vervroegd heeft afgelost, zijn recht op een rustige oude dag in de eigen woning te ontzeggen.
Zoals ik zei, vertrouwen komt in twee fasen: 1) de belofte en 2) het nakomen daarvan. Het motto van het kabinet ‘Vertrouwen in de toekomst’ had niet cynischer gekozen kunnen worden. De ouderen veronderstelden rechtmatig met de Wet Hillen op de belofte van de overheid te kunnen ‘vertrouwen’ dat zij hun ‘toekomst’ van een eigen woning veilig konden stellen, doordat de overheid de wet zou handhaven.
Nu handhaving van de wet Hillen door het aantredende kabinet zal worden gestaakt – gefaseerd of niet – is de geloofwaardigheid van de partijen van Rutte III in het geding. Belofte maakt schuld. Altijd. Benieuwd of u deze schuld – die van ongeloofwaardigheid – kunt inlossen bij uw volk. Wellicht zit er een boetebeding op?
Naomi de Bie is CEO Van Clamsfield
