Begin december wordt in Ouwehands Dierenpark de Skipr 99 bekend gemaakt. De Skipr 99 is een jaarlijks terugkerende lijst met de belangrijkste beslissers in de gezondheidzorg. Ter lering en vermaak vindt er te gelijker tijd ook een congres plaats met de intrigerende titel “Beslissen in de zorg, Instinct of Inzicht?”. Best grappig dat juist in een dierentuin bekend gemaakt wordt wie zich waar op de apenrots van de zorg bevindt.
Leren van apen
Maar niet alleen grappig, want om te begrijpen hoe besluiten tot stand komen is het ook erg leerzaam om het gedrag van apen te bestuderen. Dit is in ieder geval de insteek van het congres. In de gemiddelde bestuurskamer van een zorginstelling zijn het namelijk niet de ‘dashboards, rapportages en benchmarks’ die de koers van de organisatie bepalen. Het is ons oerinstinct dat de weg wijst. Wat we doen en laten op kantoor lijkt dan ook verdacht veel op het gedrag van een groep apen. En als je het wil hebben over dominantie, macht en hiërarchie op de werkvloer is het wel zo veilig en onschuldig om dat aan de hand van makaken te bespreken. Want, ik wist het niet, de makaak is de aap der apen en met hun gedrag houden ze ons de spiegel voor.
Goed ontwikkelde hersenen
Dat instinct en ‘gut feeling’ een belangrijke en misschien zelfs een beslissende invloed op de besluitvorming heeft, wil ik best aannemen. Maar dat laat onverlet dat we kunnen beschikken over een vrije wil en een goed ontwikkeld stel hersenen. Het is de basis voor inzicht. Inzicht wat bijvoorbeeld in de verpleeghuiszorg ontluikt. Zo las ik op de website van de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg dat er wordt gestreefd naar ‘verpleeghuiszorg, waarin mensen het belangrijkst zijn en niet de regels of protocollen’.
Gedrag van lemmingen
De organisatie dicht timmeren met regels, protocollen en procedures getuigt daarentegen van weinig inzicht. Niet doen waarvoor je bent opgericht; zorgen dat mensen die niet (meer) voor zich zelf kunnen zorgen toch kunnen genieten van een zorgeloos leven. Het komt vaker voor dan je denkt. Het instinct zit ons hier dwars. Maar is dat na-apen? Het lijkt mij meer op het gedrag van lemmingen.
Verbeelding
Dan maar terug naar de mensen. We hebben fantasie, schrijven romans, musiceren en maken kunstwerken. Zelfs de meest getalenteerde orang-oetan zie ik dat ons nog niet nadoen. Daarom mogen we toch hopen dat in de bestuurskamer van de gemiddelde zorginstelling verbeeldingskracht de basis is voor de besluitvorming.
Maar verbeeldingskracht is niet alles. Het kan ook verworden tot luchtfietserij. Daarom hier toch ook een pleidooi voor de ‘dashboards, rapportages en benchmarks’. Cijfers en rapportages zullen ons natuurlijk niet de weg wijzen. Maar cijfers blijven wel nodig om zin en onzin van elkaar te kunnen scheiden. Verbeeldingskracht is dan misschien wel het begin van de besluitvorming, maar een goed doorgerekende businesscase is en blijft een noodzakelijke basis. Dat heeft niks te maken met instinct en alles met inzicht. Uiteindelijk is zorg vooral mensenwerk, maar het huishoudboekje moet wel op orde blijven.
Werk van Rembrandt
Dit jaar wordt de Skipr 99 bekend gemaakt in een dierenpark, het Rijksmuseum was misschien meer op zijn plaats geweest. Want we kunnen ons beter spiegelen aan het werk van Rembrandt dan aan het gedrag van een aap.
Auteur: Peter Makaske
Belpeter
Lees ook: Verslaafd aan cijfers
Geef een reactie