Lang keek je uit naar dit moment. Je bent goed voorbereid en weet precies hoe je de nieuwe cijfers gaat presenteren. Op het moment dat iedereen zijn aandacht op jou richt en je van start gaat, bevries je. Waarom gebeurt dit? En nog belangrijker: hoe verklein je de kans dat je de volgende keer met een mond vol tanden staat?
Choking
Choking is wat je overkomt als je precies weet wat je moet doen, maar je er niet op komt als je het nodig hebt. Volgens de Journal of Neuroscience is het ‘ventraal stratium’, de plek in je hersenen die beloningen geeft, de boosdoener. Tijdens choking is de drang naar beloning zo groot, dat de keuzes die je onderbewustzijn aan de lopende band voor je maakt (zoals de trap af lopen) plots naar het bewustzijn worden geschoven. Je analyseert dan opeens handelingen die je al vanaf geboorte af al gedachteloos doet. Probeer maar eens stap voor stap uit te schrijven hoe je huppelt, in plaats van het gewoon te doen. Juist dan gaat het mis!
Naast een beloningssysteem dat niet altijd in je voordeel werkt, heeft het brein beperkte capaciteit voor het bewust aandacht geven aan alles om ons heen. Het heeft daardoor de neiging om negatieve dingen te benadrukken. Heel handig als een tijger tegenkomt, wat minder als je presentatie geeft.
Kalmeer vooral niét
Hoe voorkom je dat je wordt overvallen door deze spreekangst? ‘Probeer kalm te blijven’ is in ieder geval niet de oplossing, zo blijkt uit onderzoek aan de Harvard Business School. Juist de mensen die zichzelf proberen te kalmeren, presteren ondermaats. De gevoelens van angst herwaarderen als positieve spanning blijkt veel effectiever. Volgens Susan Cain, de ooit zo introverte auteur die bekend werd met haar TED-talk over de kracht van de introverte mens, heeft het lichaam twee standen: de ‘go’ stand en de ‘stop’ stand. Van de ‘stop’ stand (wanneer je jezelf tot rust probeert te brengen), word je vooral sloom, voorzichtig en waakzaam. Het is dan heel lastig om je over je angst heen te zetten. Dat gaat eenvoudiger als je jezelf juist in een krachtige mindset brengt van energie en enthousiasme (‘go’).
Neutraliseer negatieve gedachten
Oliva Fox Cabane beschrijft in het boek ‘The Charisma Myth’ hoe je negatieve gedachtes die spanning veroorzaken kunt neutraliseren door de werkelijkheid te herinterpreteren. Bedenk bijvoorbeeld dat jouw gedachten niet altijd kloppen. Je verzint er vaak iets bij en je brein slaat niet alles op (vaak dus niet de positieve dingen). Een andere manier is het relativeren van het allerslechtste scenario. Denk je in hoe je presentatie totaal misgaat, het slechtst mogelijke scenario. Realiseer je dat je ook zelfs zo’n situatie zal overleven, hoe slecht het ook gaat. Herbeleef ook eens hoe je het eerder goed deed. Denk aan al die presentaties waarvan je dacht dat het nooit goed zou komen… maar hoe dat je tóch gelukt is.
Dus, ben je de volgende keer gespannen? Don’t keep calm en herinterpreteer de werkelijkheid!
Auteur: Job ten Bosch
Dit artikel is verschenen in cm: 2019, afl 5.
Geef een reactie