Dr. Mark van Rijmenam is een autoriteit op gebied van artificial intelligence, blockchain en big data. Het zijn buzzwoorden die financials nog wel eens de wenkbrauwen doen fronzen. Want wat moeten ze ermee? ‘Probeer gewoon eens wat uit.’
Want dat financials er wat mee moet, staat volgens Van Rijmenam buiten kijf. ‘En mocht je dan ergens willen beginnen, doe het dan klein. En maak dat begin vooral bij het verzamelen van data.’ Want zo begint het voor veel organisaties, stelt de techdeskundige. ‘Ik sta vaak voor volle zalen. Daar stel ik die vraag ook. Wat denkt u dat u met big data, kunstmatige intelligentie en blockchain moet? Dan is vooral het antwoord dat organisaties wel weten dat ze er iets mee moeten. Maar hoe pak je het aan? Waar begin je?’ Die vragen adresseert Van Rijmenam in zijn derde boek The Organisation of Tomorrow. ‘Het begint in elk geval bij het inzien van het nut van het dataficeren van processen. Dat betekent allereerst processen digitaal maken om vervolgens verschillende databronnen aan elkaar te koppelen. Dat kunnen interne, maar ook externe bronnen zijn. Dat alles om nieuwe inzichten te verwerven. En hoe meer databronnen je hebt, hoe meer dwarsverbanden je ziet. Veel binnen dat proces is te automatiseren, maar om de context te begrijpen is nog altijd de mens nodig.’
Vier stappen voor een digitale transformatie
Wie met zijn finance afdeling een digitale transformatie wil doormaken, moet volgens Van Rijmenam vier stappen doorlopen. ‘Stap één is het digitaal maken van processen zogeheten touchpoints in jouw organisatie. Bijvoorbeeld het aantal vrachtwagens dat je hebt rijden, waar ze rijden en hoeveel lading ze meenemen. En wellicht vang je data af van het moment waarop ze de lading afleveren. Het hangt af van het soort organisatie, welke data je pakt. Maar vaak zeg ik: begin bij het laaghangend fruit. Welke processen kun je op dit moment vrij snel digitaliseren?’ Stap twee is het distribueren van data: via de cloud voor intern gebruik of met behulp van blockchain als er samen wordt gewerkt met andere partijen, bijvoorbeeld in een supply chain. ‘Wie heeft de data nodig om goede beslissingen te nemen? Ik pleit daarbij voor transparantie over onderdelen en afdelingen van een organisatie heen. Want alleen zo kun je uiteindelijke processen over verschillende afdelingen bij elkaar voegen en verbeteren. Dat maakt het logisch om de data te delen via de cloud of met behulp van blockchain.’
Een analyse met voorspellende waarde
Na verzamelen en bewaren komt als derde stap analyseren. ‘Daar zijn tools voor, die onder de naam business intelligence door het leven gaan. Die maken het nog belangrijker dat je over de muren van je eigen afdeling heen kijkt. Een CFO zou dus finance, ICT en de business samen moeten brengen voor die analyse. Waarbij wat mij betreft de business in de lead is, want zij zijn klant van finance en ICT. Vraag is in deze fase of u een goede analyse kan maken op basis van de beschikbare gegevens. Die hoeft niet honderd procent kloppend, maar wel van voorspellende waarde zijn. Predictive analysis heet dat. Dat is overigens nog niet zo makkelijk. Ik zie veel organisaties hier sneuvelen. Vaak komen er verkeerde conclusies uit dergelijke trajecten omdat de verkeerde bronnen aan elkaar zijn gekoppeld of omdat de data van lage kwaliteit is.’
Automatiseren op basis van opgedane inzicht
Als laatste kunnen organisaties processen automatiseren op basis van het opgedane inzicht. ‘Denk aan een algoritme dat automatisch jou een bepaald product aanbiedt op basis van de door jou opgegeven voorkeuren. Of een smart contract dat in werking treedt, zodra een levering is gedaan. Waarmee bijvoorbeeld automatisch na levering een betaling in gang wordt gezet.’ Dat laatste is ook de essentie van een pilot met blockchain van het Havenbedrijf Rotterdam. Bij een containertransport van China naar Rotterdam zijn volgens het havenbedrijf nu gemiddeld 28 partijen betrokken. Het transporteren, volgen en financieren van goederen en diensten moet even makkelijk worden als het online bestellen van een boek. Met als summum bijvoorbeeld een trigger van een betaling als de goederen zijn aangekomen in Rotterdam.
Het is niet de vraag of u gehackt wordt, maar wanneer…
Wie de vier stappen van digitale transformatie heeft doorlopen of eraan wil beginnen, kan zich zorgen gaan maken over de beveiliging van de gegevens. Van Rijmenam: ‘Want het is niet de vraag of u gehackt wordt, maar wanneer. En als u niet bent gehackt, wil dat alleen maar zeggen dat u niet interessant genoeg bent bevonden. U wordt gehackt, ook al heeft u uw security op orde. Als u dat weet, kunt u er in elk geval voor zorgen dat gegevens versleuteld, oftewel encrypted, worden gedeeld. Dat, zodra de gegevens op straat liggen, een hacker er weinig mee kan.’
Een gedeelde digitale waarheid
Het buzzwoord blockchain is gevallen. Bij blockchain gaat het niet alleen over geldtransacties, maar veel meer over een gedeelde digitale waarheid en vertrouwen. Mensen kunnen door middel van blockchain geld en informatie uitwisselen zonder dat daarvoor een centrale derde partij, zoals een bank, nodig is. De aangesloten partijen hebben dus continu dezelfde gegevens ter beschikking. Van Rijmenam: ‘Dat maakt het efficiënt omdat je tegelijkertijd processen in gang kunt zetten.’ Het benodigde vertrouwen komt niet meer van de autoriteit die het systeem beheert, maar ligt in het systeem zelf besloten. ‘Blockchaintechnologie is daarom interessant voor organisaties die transacties in de vertrouwelijke sfeer doen’, zegt Van Rijmenam. ‘Partijen hoeven de andere partij niet te kennen of überhaupt te vertrouwen, omdat de afspraak in de blockchain zo goed als waterdicht wordt vastgelegd in smart contracts.’
Minder checks and balances
Dit soort processen zorgen er volgens Van Rijmenam voor dat er minder checks en balances van transacties uitgevoerd moeten worden. ‘Laat dat nu een deel van de werkzaamheden van de finance-afdeling zijn. Maar tegelijkertijd zeg ik: het werk van de finance-afdeling staat niet stil. Er is een rol weggelegd voor diegenen die het systeem kunnen controleren. Is deze gedegen opgezet? Daarnaast wordt de rol van finance strategischer. Finance kan bronnen aan elkaar knopen en vervolgens adviseren over waar de investeringen van een bedrijf dienen te vallen. Waar is de Return on Investment het grootst? Maar die twee rollen zitten ver van het maken van facturen en het controleren van de financiële cijfers af.’
Niemand verplicht je mee te doen
Van Rijmenam snapt de scepsis die er soms heerst rondom de buzzwoorden blockchain, kunstmatige intelligentie en big data. ‘Niemand verplicht je mee te doen, maar je kunt uiteindelijk wel door de realiteit ingehaald worden. De potentie van deze technologieën is namelijk enorm. Ik verwacht zelfs dat we er realtime finance door krijgen. Dat financiële transacties als vanzelf getriggerd worden, zoals bij de containerterminal in Rotterdam. Dat die transacties automatisch digitaal binnenkomen en verwerkt wordt in boekhoudingen. Dat alles realtime. Als je dat niet wil geloven, houdt je toekomst op een finance-afdeling op een gegeven moment wel voor je op.’
Lees ook
Blockchain kan belangrijke rol spelen in productieketen
Europese standaarden voor artificial intelligence en big data
Dr. Mark van Rijmenam is een autoriteit op gebied van kunstmatige intelligentie, blockchain en big data en hoe deze emerging technologieën organisaties veranderen. Hij is oprichter van Datafloq.com. Hij is auteur van het boek Think Bigger (2014) co-auteur van Blockchain (2018) en auteur van The Organisation of Tomorrow (2019). Hij is genoemd als een wereldwijde big data influencer en een van de meest invloedrijke blockchainpersonen. Hij heeft een PhD in management van de University of Technology Sydney.
The Finance Academy
Wilt u meer weten over blockchain? In de digitale PE-omgeving van The Finance Academy vindt u een video e-learning over dit onderwerp die ook nog eens goed is voor PE-punten. In deze cursus neemt Jan Wietsma u mee langs de wereld van ethereum, bitcoin, blockchain en laat hij aan de hand van een aantal voorbeelden uit de praktijk zien hoe blockchain werkt.
U kunt zich abonneren op The Finance Academy of u kunt ervoor kiezen alleen deze cursus te volgen. Meer informatie: thefinanceacademy.nl.
