Om hun goederen te promoten, maken btw-ondernemers gebruik van diverse spaaracties. Wanneer een klant goederen koopt, kan een btw-ondernemer bijvoorbeeld zegels verstrekken die inwisselbaar zijn voor geld. Daarnaast komt het regelmatig voor dat een btw-ondernemer vouchers verstrekt om de klant te binden. Daarnaast zijn tal van andere promotionele activiteiten denkbaar, zoals cashback-acties en het verstrekken van premieartikelen. De btw-gevolgen van deze acties moeten niet onderschat worden en zijn afhankelijk van het soort spaaracties dat door de ondernemer wordt gebruikt.
Het gratis verstrekken van zegels heeft tot gevolg dat de ondernemer een vermindering mag toepassen op de btw die hij verschuldigd is over de door hem verrichtte levering of diensten waarbij hij de zegels verstrekt. Over de verrichtte levering of dienst is de ondernemer vanzelfsprekend btw verschuldigd, maar de vermindering vanwege de zegels zorgt ervoor dat de btw-ondernemer minder btw afdraagt.
Wanneer exact de vermindering van btw door de ondernemer moet worden toegepast, hangt af van het moment waarop het uitgeven van de zegels de btw-ondernemer geld kost. Wanneer dat meteen het geval is, wordt de vermindering van btw ook meteen toegepast. In deze situatie koopt de btw-ondernemer de zegels in bij een centrale zegelorganisatie. Als de klant de zegels later inlevert, ontvangt de klant ditzelfde bedrag.
Aan dergelijke zegelsystemen doen vaak meerdere btw-ondernemers mee, zodat de zegels bij al deze ondernemers kunnen worden ingeleverd. De btw-ondernemer die tegen inlevering van de zegelkaart een bedrag aan de klant heeft uitbetaald, levert de ingenomen zegels in bij de zegelcentrale. Deze restitueert het uitbetaalde bedrag. In dit systeem kosten de zegels de btw-ondernemer al geld, voordat hij de zegels aan de klant verstrekt.
Voorbeeld btw en spaaracties
Supermarkt Peer bv heeft samen met supermarkt Appel bv en Brood bv een zegelsysteem bij zegelorganisatie Z. Peer bv, Appel bv en Brood bv kopen zegels in bij Z en verstrekken de zegels aan hun klanten wanneer deze een product kopen. De klanten die de zegels hebben ontvangen, kunnen deze tegen geld inwisselen bij Appel bv, Brood bv of Peer bv en ontvangen bij inwisseling hetzelfde bedrag als wat de bv die de zegels heeft ingekocht voor de zegels heeft betaald. Peer bv koopt zegels in voor 1 euro per zegel bij Appel bv. Wanneer Peer bv nu voor 100 euro aan boodschappen aan een klant verkoopt en daarbij vier zegels met een waarde van 1 euro per zegel uitreikt, dan zal de kant bij inwisseling van de zegels bij Appel bv daarvoor 4 euro totaal ontvangen. Dat betekent dat Peer bv bij verkoop van de boodschappen 21/121 x 100 euro = 17,35 euro btw verschuldigd is, maar dat dit wordt verminderd met 21/121 x 4 euro = 0,69 euro. De vermindering wordt meteen op het moment van verkoop van de boodschappen toegepast, omdat Peer bv de zegels al heeft betaald.
Per saldo is Peer bv 16,66 euro aan btw verschuldigd. Appel bv moet het aan de klant voor de zegels uitbetaalde bedrag van 4 euro tot de btw-belaste omzet rekenen.
Btw en vouchers
Een andere manier waarop btw-ondernemers klanten aan zich binden, is door vouchers uit te geven, bijvoorbeeld in de vorm van een cadeaubon. Dit kan een gratis voucher of een voucher tegen betaling zijn. De klant kan de voucher inwisselen voor goederen of diensten.
Bij vouchers moet onderscheid worden gemaakt tussen vouchers voor enkelvoudig gebruik en vouchers voor meervoudig gebruik.
Lees ook: Nieuwe btw-regels voor internetverkopen
Enkelvoudig en meervoudig gebruik
Als een btw-ondernemer een voucher uitgeeft aan een klant, waarbij bij uitgifte van de voucher al bekend is of het product dat met de voucher kan worden aangeschaft belast is met 9 of 21 procent btw, dan is de voucher bij uitgifte belast met btw. Dit wordt een voucher voor enkelvoudig gebruik genoemd. Van een voucher voor meervoudig gebruik is vooraf niet duidelijk of de klant met de voucher een product of dienst zal aanschaffen dat belast is met 9 procent btw of dat de klant de voucher zal inwisselen voor een product of dienst belast met 21 procent btw. Als de voucher gratis is uitgegeven en de klant met de voucher een goed kan verkrijgen, dan moet de btw-ondernemer de btw berekenen over de inkoopprijs van het goed dat tegen inwisseling van de voucher kan worden verkregen of een soortgelijk goed of kostprijs van het goed. Heeft de klant betaald voor de voucher, dan moet de ondernemer de btw uit de verkoopprijs van de voucher halen.
Uitzondering: er is geen btw verschuldigd over de uitgifte van een gratis voucher, als daarmee een goed kan worden verkregen van geringe waarde of als het een monster betreft. Hiervan is sprake als de waarde van het goed niet meer dan 15 euro bedraagt.
Voorbeeld btw en gratis vouchers
Een btw-ondernemer geeft aan een klant een gratis voucher uit, waarmee deze een specifiek omschreven boek kan aanschaffen. Hier is sprake van een voucher voor enkelvoudig gebruik, omdat duidelijk is dat de klant een product dat belast is met 9 procent btw kan aanschaffen. Op het moment dat de btw-ondernemer de voucher aan de klant verstrekt, is de ondernemer 9/109 x de inkoopprijs van het boek verschuldigd.
Cashback-acties
Wat tegenwoordig ook veel voorkomt, is dat btw-ondernemers bij verkoop van een product een geldterugbon verstrekken. De klant kan dan, door de bon in te sturen of te registeren met een code via de website van de leverancier, een deel van het aankoopbedrag terug ontvangen. De leverancier moet dan in eerste instantie btw voldoen over het volledige aan de klant in rekening gebrachte bedrag. Pas als de klant daadwerkelijk een deel van het geld heeft teruggevraagd, bijvoorbeeld door het opsturen van de bon, en dit bedrag daadwerkelijk aan de klant is uitbetaald, mag het terugbetaalde bedrag in mindering worden gebracht op de oorspronkelijke verkoopprijs waarover btw berekend wordt.
Premieartikel
Btw-ondernemers kunnen consumenten belonen, bijvoorbeeld voor het aanbrengen van een nieuwe klant of voor het afsluiten van een tijdschriftabonnement voor een bepaalde periode. De beloning bestaat dan bijvoorbeeld uit de gratis verstrekking van een schoonheidsproduct aan de consument. De btw-ondernemer moet in dit geval btw berekenen over de inkoopprijs van het aan de consument verstrekte goed.
Tot besluit
Btw-ondernemers kunnen klanten op verschillende manieren aan zich proberen te binden. Bij het verstrekken van gratis producten of producten tegen korting, moeten eventuele btw-gevolgen extra aandacht krijgen.
Let daarom goed op wanneer btw-ondernemers promotionele acties uitvoeren of de btw-gevolgen juist in kaart zijn gebracht. Dit voorkomt dat de btw-ondernemer te veel of juist te weinig btw betaalt.
Dit artikel is eerder verschenen in F&A Actueel 2019, afl. 11.
Auteur: mr. C.W. van Vilsteren
