Afgelopen week kwam het nieuws dat de actieplannen voor meer personeel in de zorg niet voldoen. Alle inspanningen van het kabinet om het personeelstekort in de zorg stevig terug te dringen, hebben nog te weinig resultaat. De zorg blijft een ‘vergiet’, waarschuwt een onafhankelijke commissie die het ministerie van Volksgezondheid adviseert over het aanpakken van het personeelstekort.

Het belangrijkste advies is dat er ingrijpender maatregelen nodig zijn dan nu. Werkgevers doen nu veel te weinig om personeel vast te houden. Gebrek aan loopbaanperspectief en te weinig inhoudelijke uitdaging in het werk zijn de belangrijkste redenen dat personeel vertrekt. De huidige financiering van de zorg en de marktwerking zijn een obstakel. Zorgorganisaties krijgen niet betaald voor samenwerken, wel voor eigen productie. Samen de personeelsproblemen oplossen komt moeizaam van de grond.

Actieprogramma ‘Werken in de zorg’

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een actieprogramma ‘Werken in de zorg‘ opgesteld. In het actieprogramma geeft het kabinet aan hoe het de personeelstekorten in de zorg gaat aanpakken. De gezamenlijke opdracht is luid en duidelijk: de personeelstekorten moeten in 2022 naar nul of daar dichtbij.

Hoge werkdruk, vacatures en ziekteverzuim

De zorgsector lijdt aan een groot personeelstekort. Momenteel zijn er ongeveer 30.000 vacatures in de zorg, en door onder meer de vergrijzing komen er ook steeds meer patiënten bij. Het personeelstekort komt onder andere doordat medewerkers vaak minder tevreden zijn, de werkdruk stijgt en het ziekteverzuim toeneemt. In 2017 verruilden maar liefst 80.000 werknemers hun baan in de zorg en welzijn voor een baan buiten de zorg. Je kan dus zeggen dat het personeelstekort stijgt door de werkdruk en de werkdruk stijgt door het personeelstekort.

Welke keus heeft een zorgorganisatie?

In de contractafspraken met financiers zoals zorgverzekeraars, gemeenten en zorgkantoren worden afspraken gemaakt over onder andere tarieven, inzet van personeel, registratie- en verantwoordingseisen, kwaliteitseisen en budgetplafonds. Zorgorganisaties kunnen vaak niet voldoen aan deze afspraken, want de afspraken zijn niet kostendekkend voor zorgorganisaties. Welke keus heeft een zorgorganisatie dan?! Akkoord gaan met de onrealistische afspraken of geen afspraken en dus geen zorglevering met alle gevolgen van dien.

In 2017 verruilden maar liefst 80.000 werknemers hun baan in de zorg en welzijn voor een baan buiten de zorg.

Registratiedruk

Er moet steeds meer geregistreerd en gerapporteerd worden in de zorg. Professionals in de zorg ervaren de registratiedruk als een ware last en dit gevoel wordt versterkt door het feit dat de voordelen van al dat registreren achterwege blijven. Professionals zien het registreren vaak als een teken van wantrouwen in deskundigheid. Dit wordt vooral zo ervaren bij het registreren van standaardgegevens. Dit versterkt ook het gevoel dat het registreren totaal nutteloos is en -zonder goede- reden belangrijke tijd van de daadwerkelijke patiëntenzorg opslokt. Professionals willen zorg leveren en hebben niet gekozen voor een administratieve baan. De verhouding tussen zorglevering en de administratieve vastlegging ervan is niet in balans.

Salarisverhoging niet alleen de oplossing

Het verhogen van de salarissen in de zorg is niet de enige oplossing voor het personeelstekort. Zorgorganisaties moeten werk maken van goed werkgeverschap en een klimaat en voorwaardelijke condities scheppen, waarin professionals zich weer gesteund en gewaardeerd voelen en uitgedaagd worden. Ga in gesprek met de professionals en zoek gezamenlijk naar oplossingen om de werkdruk aan te pakken. Denk hierbij aan de volgende mogelijkheden:

• Kritisch het interne registratieproces beoordelen en registraties die wettelijk niet verplicht zijn mogelijk afschaffen of aanpassen. Denk hierbij ook aan de werking van systemen die het registratieproces kunnen vereenvoudigen (ICT-oplossingen).
• Meer scholing, meer flexibiliteit en zelfstandigheid van professionals inregelen, ‘meer eigenaarschap’ bij professionals.

In het landelijk actieprogramma worden ook goede oplossingen genoemd. Concurrentie moet worden vervangen door samenwerking en het voorstel voor een regionale aanpak, regio’s de kans geven zelf aan de knoppen van het geld te draaien, en geld meer regionaal verdelen, in plaats van per zorgorganisatie.

Zorggevraagd inrichten van de interne plannings- en roosteringprocessen

Het zorgvraaggestuurd inrichten van uw interne plannings- en roosteringprocessen kan uw personeelstekort oplossen. Daarnaast brengt het voordelen voor uw medewerkers, zorgorganisatie en het belangrijkste: de cliënt.

Op de piekmomenten van de dag ervaren medewerkers veel werkdruk. Deze werkdruk en de onregelmatige werktijden in combinatie met kleine diensten, zorgen voor ontevreden werknemers. Zorgorganisatie hebben te maken met veel door- en uitstroom van medewerkers. Sommige zorgorganisaties merken zelfs dat zij ‘nee’ moeten verkopen aan nieuwe zorgvragen omdat zij kampen met een tekort aan medewerkers.

Zorgorganisaties moeten beter gaan sturen vanuit de data die voorhanden is. Data die vergaard wordt vanuit optimaal ingerichte bedrijfsprocessen. Met de juiste data kan de zorgvraag op totaalniveau in kaart gebracht worden.

cm: nieuwspanel: iedere week blikt iemand uit ons cm:nieuwspanel terug op het belangrijkste nieuws voor de controller. Deze week: Judith van Weert, Business Consultant (zorglogistiek en –registratie) AAG en lid van Fizi, vereniging van financials in de zorg.