De Vijfde anti-witwas richtlijn, bekend onder de naam AMLD5, brengt virtuele valuta onder de reikwijdte van de Europese anti-witwasregelgeving. In Nederland wordt dat gedaan door het introduceren van een registratieplicht voor bepaalde cryptodienstverleners.
De registratieplicht is in Nederland opgenomen in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), in hoofdstuk 3A. Gijs van Schalkwijk, consultant bij adviesbureau Charco & Dique, beschrijft wat deze nieuwe bepalingen voor cryptodienstverleners betekenen.
Wat is een cryptodienstverlener?
De registratieplicht is van toepassing op cryptodienstverleners die bewaarportemonnees en wisselfuncties voor virtuele valuta aanbieden. Daarom is het dus van belang om te bepalen welke activiteiten precies kwalificeren als ‘het aanbieden van bewaarportemonnees’ en ‘het aanbieden van wisselfuncties’. Een ‘aanbieder van een bewaarportemonnee’ is een ‘entiteit die diensten aanbiedt om namens haar cliënten cryptografische privésleutels te beveiligen om virtuele valuta aan te houden, op te slaan en over te dragen’. Voor de activiteit ‘aanbieden van een wisselfunctie’ wordt geen expliciete definitie gegeven in de wet. Voor de invulling van deze definitie kan gekeken worden naar de bepaling in de wet die de partijen beschrijft op wie de Wwft van toepassing is. Daarin worden ‘natuurlijke personen, rechtspersonen of vennootschappen die beroeps- of bedrijfsmatig diensten voor het wisselen tussen virtuele valuta en fiduciaire valuta aanbieden’genoemd als partijen op wie de Wwft van kracht is. Het gaat dus om aanbieders die het mogelijk maken om fiduciaire valuta (zoals euro’s, dollars) te wisselen naar virtuele valuta, en vice versa. Partijen die enkel virtuele valuta naar virtuele valuta wisselen kwalificeren dus niet als aanbieder van een wisselfunctie.
Wanneer geldt de registratieplicht?
Iedereen die kwalificeert als cryptodienstverlener en in of vanuit Nederland opereert (of voornemens is te gaan opereren) is verplicht zich te registreren bij De Nederlandsche Bank (DNB). Zonder registratie is het aanbieden van cryptodiensten in of vanuit Nederland niet toegestaan. Dat wil zeggen dat buitenlandse partijen die de Nederlandse markt willen betreden ook een registratieplicht hebben. Ook Nederlandse partijen die alleen buitenlandse klanten bedienen hebben een registratieplicht.
Wat houdt de registratie in?
Het dossier dat bij DNB ingediend moet worden om een registratie te verkrijgen omvat onder andere:
- algemene bedrijfsinformatie (inclusief statuten en uittreksel van de Kamer van Koophandel);
- een uitgewerkt bedrijfsplan (inclusief de strategie, een overzicht van de activiteiten en een SWOT-analyse);
- een uitwerking van de governance (inclusief organisatiestructuur en transparante zeggenschapsstructuur);
- een uitwerking van de beheerste bedrijfsvoering (inclclusief compliance en audit, meldingsprocedure, uitbesteding en training & opleiding);
- een uitwerking van de integere bedrijfsvoering (inclusief een systematische integriteitsrisicoanalyse, cliëntenonderzoekbeleid, beleid voor het tegengaan van belangenverstrengeling, opgave van de beleidsbepaler die specifiek belast wordt met de verantwoordelijkheid voor de naleving van de Wwft en Sanctiewet 1977).
- een dossier per (mede-) beleidsbepaler die getoetst dient te worden op geschiktheid en betrouwbaarheid.
De toezichthouder registreert een cryptodienstverlener binnen twee maanden na ontvangst van het verzoek tot registratie. Wanneer informatie ontbreekt in de aanvraag wordt de termijn echter opgeschort totdat de aanvraag volledig is. Pas wanneer het volledige dossier compleet is, neemt de DNB de aanvraag in behandeling. Om de kwaliteit van de aanvraag te waarborgen adviseert DNB cryptodienstverleners om zich te laten adviseren door een adviseur.
Overgangsregeling
De registratieplicht geldt vanaf de inwerkingtreding van de implementatiewet van AMLD5. Deze wet had op 10 januari 2020 in werking moeten treden, maar is op dit moment nog in behandeling in de Eerste kamer. Vanaf de inwerkingtreding is het voor nieuwe cryptodienstverleners niet langer toegestaan diensten aan te gaan bieden zonder een registratie. Voor cryptodienstverleners die al voor de inwerkingtreding diensten aanboden geldt een overgangsregeling. Die aanbieders hebben een periode van zes maanden om zich te registreren bij DNB. Deze termijn zal ingaan op het moment van de inwerkingtreding. Aanbieders die zich na zes maanden (nog) niet geregistreerd hebben moeten hun dienstverlening opschorten. Tijdens de overgangsperiode dient de aanbieder zich wel te houden aan de overige verplichtingen van de Wwft zoals het cliëntenonderzoek, de transactiemonitoring en de meldplicht.
