Veel medewerkers nemen hun vrije dagen op in de zomer en aan het einde van het jaar. Nu corona een spaak in het wiel steekt, schorten medewerkers het boeken van vakanties op. Werkgevers zijn bang dat straks als de economie weer begint te draaien hun personeel massaal op vakantie wil. Hoe zit het eigenlijk? Cmweb.nl zet de regels voor vakantiedagen voor u op een rij.
Vakantie en corona
Mag een werkgever verlofuren aftrekken als een medewerker in gezinsquarantaine verblijft doordat een gezinslid ernstige klachten heeft?
Als een werknemer in gezinsquarantaine verblijft en hij kan thuiswerken, dan moet hij dat doen. Kan dat niet, dan mag een werkgever geen verlofuren aftrekken, tenzij dat in overleg met de werknemer gebeurt. De werkgever moet het salaris doorbetalen, ook als de werknemer niet kan werken.
Kan een werknemer zijn vakantie laten terugdraaien vanwege het coronavirus?
Als een werknemer vakantiedagen heeft opgenomen en dit wil terugdraaien heeft hij hiervoor toestemming van de werkgever nodig. Geeft de werkgever geen toestemming dan is terugdraaien niet mogelijk.
Kan ik de vakantiedagen ook uit laten betalen?
Bovenwettelijke vakantiedagen die de werknemer niet heeft opgenomen, mag hij door de werkgever laten afkopen. Werkgever en werknemer kunnen elkaar hier niet toe verplichten.
Wettelijke vakantiedagen dient de werknemer op te nemen. De werkgever mag deze niet uitbetalen. Dit is alleen toegestaan bij het einde van het dienstverband.
Mogen werkgevers werknemers verplichten om (bovenwettelijke) vakantiedagen op te nemen als er door de coronacrisis minder werk is?
Nee, werkgevers mogen werknemers niet verplichten om vakantie op te nemen. Werkgevers mogen werknemers wel vragen vakantiedagen op te nemen. Het is aan werknemers om daarmee in te stemmen of niet. Werkgevers kunnen werknemers niet daartoe verplichten. Als er te weinig werk is, dan is dit de verantwoordelijkheid van de werkgever. De werkgever moet werknemers de vaste uren uitbetalen. Als de werkgever omzetverlies lijdt, kan hij een beroep doen op de NOW.
Een werknemer heeft na een jaar werken recht op minimaal vier keer het aantal dagen dat hij per week werkt. Wanneer een werknemer 5 dagen werkt, zijn dat dus 20 vakantiedagen. Vaak is in de arbeidsovereenkomst of de cao een hoger aantal vakantiedagen afgesproken, dat zijn de bovenwettelijke dagen. Parttime werknemers hebben recht op het aantal vakantiedagen volgens dezelfde rekensom. Wanneer een werknemer 4 dagen werkt, zijn dat dus 16 vakantiedagen. Wanneer een werknemers minder dan een jaar in dienst is, worden de vakantiedagen naar evenredigheid berekend.
Lees ook: Vakantiegeld en corona: dit zijn de regels
Zo moet een werknemer vakantie aanvragen
Vakantiedagen aanvragen moet schriftelijk gebeuren. In principe moet de werkgever dit goedkeuren. Hij mag alleen bezwaar maken als een aangevraagde vakantie grote problemen oplevert voor het bedrijf (‘zwaarwegende bedrijfsbelangen’). Of als er een collectieve vakantie is, zoals in de bouw en in het onderwijs. De werkgever moet dan schriftelijk bezwaar maken, binnen 2 weken na ontvangst van de vakantieaanvraag. De werkgever moet wel toestaan dat de vakantie op een ander moment opgenomen wordt. Doorgaans geldt dat goed overleg het beste werkt. Ook is het handig als werknemers tijdig hun vakantiedagen doorgeven. Vaak is er in een (collectieve) arbeidsovereenkomst vastgelegd hoe dit in zijn werk gaat. Voor bovenwettelijke vakantiedagen kunnen andere regels gelden.
Vakantiedagen bewaren
Een werknemer moet ieder jaar het wettelijk aantal vakantiedagen kunnen opnemen. De werkgever mag daar geen bezwaar tegen maken. Ook niet met een beroep op ‘zwaarwegende bedrijfsbelangen’. Een werknemer kan vakantiedagen meenemen naar een volgend kalenderjaar. Voor de wettelijke vakantiedagen geldt sinds 1 januari 2012 een houdbaarheid van 6 maanden, voor de bovenwettelijke vakantiedagen is dat 5 jaar. Een uitzondering: als een werknemer buiten eigen schuld vrije dagen niet kan opnemen, bijvoorbeeld bij ziekte of als het extreem druk is. Bij cao of schriftelijke overeenkomst kan een ruimere vervaltermijn zijn overeengekomen.
Vakantiedagen uitbetalen
De werkgever mag wettelijke vakantiedagen niet uitbetalen, tenzij de werknemer uit dienst treedt. Heeft een werknemer nog vakantie-uren over op dat moment, dan moeten deze worden meegenomen in de eindafrekening.
Bovenwettelijke vakantiedagen mogen wel worden uitbetaald. Daar moet wel een verzoek van de werknemer aan ten grondslag liggen. De werkgever mag niet zonder overleg besluiten de bovenwettelijke vakantiedagen uit te betalen. Werkgever en werknemer kunnen elkaar niet verplichten de bovenwettelijke vakantiedagen uit te betalen.
Vakantie en ziekte
Als een werknemer tijdens vakantie ziek wordt, dan moeten de betreffende vakantiedagen omgezet worden in ziektedagen. De werkgever betaalt die ziektedagen dan door. Wel moet de werknemer zich officieel ziek melden en zich aan de controlevoorschriften houden. Zo moet de werknemer altijd doorgeven waar hij bereikbaar is. De werkgever (of de bedrijfsarts) moet de werknemer namelijk kunnen informeren waar en wanneer hij zich moet melden voor controle, bijvoorbeeld bij een lokale arts in het land waar hij verblijft. De werkgever heeft het recht de werknemer te vragen een artsenverklaring te sturen (met mail, fax of post), met daarin de vastgestelde arbeids(on)geschiktheid en het positieve of negatieve reisadvies. De werknemer mag niet van de werknemer eisen dat deze voor controle terugkomt naar Nederland.
Ook als een werknemer ziek is, heeft hij recht op vakantie. De werknemer moet dan wel toestemming hebben van de werkgever en de Arbodienst. De vakantie mag het herstel en/of reïntegratie van de werknemer niet in de weg staan. Een arbo-arts kan beoordelen of de reis en het verblijf niet schadelijk is voor de gezondheid van de werknemer. Ook is het verstandig om, indien de vakantie is goedgekeurd, duidelijk af te spreken wanneer de werknemer terug moet zijn. Wanneer een ziek personeelslid op vakantie gaat tijdens zijn herstelperiode mogen de vakantiedagen op het vakantiedagentegoed in mindering worden gebracht.
Verplichte vrije dagen aanwijzen
Als dit in de arbeidsovereenkomst staat mag de werkgever verplichte vrije dagen aanwijzen. Een voorbeeld van een veelgebruikte verplichte vrije dag is de vrijdag na hemelvaart. In sommige branches, zoals in de bouw of het onderwijs, bestaan collectieve vakantieperiodes, zoals de bouwvak en de schoolvakanties.
Bron: Rijksoverheid
