Vanaf 1 januari 2021 gaan ook accountants in business over naar het nieuwe PE-systeem van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. Na positieve ervaringen met een pilot, voert de NBA dit nieuwe PE-systeem gefaseerd in sinds 1 januari 2019.
Ook voor de accountants in business gaat de PE-verplichting per 1 januari 2021 van een systeem met punten naar een op output gericht PE-systeem. Uit onderzoek blijkt dat er nog veel vragen zijn over de nieuwe PE-methodiek, daarom zet de NBA de meest gestelde vragen over dit onderwerp voor u op een rij.
1. Wat telt als PE en wanneer heb ik genoeg gedaan?
Het nieuwe PE-model heeft als uitgangspunt dat u als professional zelf het beste weet welke leeractiviteiten u moet ondernemen en hoeveel tijd u daar aan besteedt. U hebt verantwoordelijkheid en keuzevrijheid in de vorm en inhoud van de PE-activiteiten. Kortom: hoe u vorm geeft aan de eigen beroepsontwikkeling is aan u. U kunt kiezen voor klassikale opleidingen, maar ook voor intervisie, learning on the job, coaching, e-learning en zelfstudie. Alle activiteiten die nodig zijn om jouw eigen werkzaamheden nu en in de toekomst te kunnen uitvoeren en om maatschappelijk relevant te blijven kun je in jouw portfolio beschrijven.
De enige verplichting is dat u uw leerdoelen en leeractiviteiten afstemt op uw eigen beroepspraktijk en dat u ze vastlegt in het PE-Portfolio. Daarin geeft u ook aan wat u geleerd hebt: welke kennis, vaardigheden of houding hebt u verworven of aangescherpt dit jaar en wat merkt u in uw beroepspraktijk van uw professionele ontwikkeling? Het is mogelijk om meerjarige leerdoelen te formuleren, bijvoorbeeld als u een opleiding volgt, of aan een groot leerzaam project werkt. Het blijft evenmin zaak om deze leerdoelen jaarlijks op te nemen in het portfolio.
De video van de NBA over het nieuwe PE-systeem
2. Hoe zit het met de verplichte cursussen en de kennistoets?
Het beleid voor verplichte cursussen en de kennistoets is niet gewijzigd. De NBA behoudt het recht om deze voor leden(groepen) verplicht te stellen.
3. Hoe leg ik mijn portfolio vast en wanneer lever ik het portfolio in?
De NBA stelt een PE-tool ter beschikking om uw portfolio in bij te houden. De vastlegging van het portfolio is vormvrij, het is ook mogelijk dat uw werkgever hiervoor een systeem beschikbaar stelt of dat u het zelf handiger vindt het portfolio bij te houden in een Word- of Excelbestand. In het portfolio moeten in ieder geval de onderstaande vragen uit de Nadere Voorschriften Permanente Educatie (NVPE) beantwoord worden:
- Wat uw werkzaamheden zijn
- Welke leerdoelen u per werkzaamheid hebt voor het komende jaar
- Welke PE-activiteiten u van plan bent te gaan verrichten in het kader van uw leerdoelen
- De manier waarop u aan de leerdoelen gewerkt hebt
- De behaalde leerresultaten
- Eventuele bewijzen van de leeractiviteiten (certificaten, verslagen etc.) bewaart u ook bij het portfolio. U beheert uw eigen portfolio: op 1 april hebt u uw plan van aanpak gereed en uiterlijk op 31 januari drukt u op de compliance knop op MijnNBA.nl om te verklaren dat u aan de PE-verplichting hebt voldaan. U levert uw portfolio alleen in als de NBA daar om vraagt.
4. Ik ben in de loop van een kalenderjaar in het accountantsregister ingeschreven. Is de PE-verplichting nu direct op mij van toepassing?
U bent vanaf 1 januari volgend op uw inschrijving PE-plichtig. Leden die in de loop van 2019 zijn ingeschreven in het accountantsregister stromen in het nieuwe output-based PE-model in. Leden die in 2020 worden ingeschreven, stromen per 2021 in het nieuwe output-based PE-model in.
5. Kan ik vrijstelling krijgen?
De NBA erkent dat er perioden kunnen zijn waarin de PE-activiteiten minder zijn, bijvoorbeeld bij bijzondere omstandigheden als zwangerschap, ziekte of verblijf in het buitenland. Omdat in het nieuwe PE-model aandacht wordt besteed aan leeractiviteiten die aansluiten bij de eigen beroepspraktijk worden er in principe geen vrijstellingen verleend. Beschrijf in het portfolio wat de mogelijkheden voor professionele ontwikkeling zijn in uw omstandigheden. Schroom niet om expliciet over uw beperkingen te schrijven in het portfolio. Is het voor u desalniettemin onmogelijk om aan de PE-verplichting te voldoen, neem dan contact op met de PE-helpdesk. Conform artikel 8 van de NVPE kan het bestuur vrijstellingen en ontheffingen verlenen.
Lees ook: PE-verplichting voor controllers: bijblijven en doorgroeien
6. Moet ik bewijs leveren van mijn leeractiviteiten?
U bewijst dat u aandacht hebt besteed aan uw persoonlijke ontwikkeling door jaarlijks het portfolio bij te houden en te evalueren op de leerresultaten in uw beroepspraktijk: hoe past u wat u hebt geleerd toe in uw werk? Conform artikel 4 van de NVPE moet u bewijsmaterialen van verrichte PE-activiteiten (deelnamebewijzen, verslagen, etc.) bewaren. De NBA vraagt de leden om jaarlijks te verklaren dat zij aan de PE-verplichting hebben voldaan. De compliance knop op MijnNBA.nl moet hiertoe uiterlijk op 31 januari worden ingedrukt.
7. Welke PE-instellingen zijn door de NBA erkend en waar zijn deze te vinden?
De NBA kent binnen de nieuwe PE-verplichting geen erkende PE-instellingen meer, u bent vrij in de keuze waar u cursussen volgt.
8. Hoe controleert de NBA of leden aan de PE-verplichting voldoen?
Het portfolio wordt door de leden zelf beheerd, u kunt hiervoor gebruik maken van de PE-tool. De NBA accepteert ook andere typen bestanden, zoals een format dat door uw werkgever is aangeleverd. Elk jaar vraagt de NBA via een steekproef portfolio’s op van individuele leden. Bent u geselecteerd voor de steekproef, dan dient u uw portfolio met de daarbij behorende bewijzen in bij de NBA . De NBA zal controleren of op een redelijke manier en in overeenstemming met de werkzaamheden en het loopbaanstadium aan de persoonlijke ontwikkeling is gewerkt. Met accountantsorganisaties en grotere werkgevers worden afspraken gemaakt over de monitoring en het begeleiden van PE-portfolio’s van de bij hen aangesloten accountants.
9. Wat zijn de gevolgen van een functiewisseling in het nieuwe PE-model?
Voor leden waarop in 2020 de nieuwe PE-regeling van toepassing is en die lopende dit jaar van functie veranderen blijft de nieuwe PE-regeling gelden; óók als zij in hun nieuwe functie niet meer werkzaam zijn als accountant in business. Zo schijft de NVPE 2019 voor. Wel kan dit mogelijk aanleiding zijn tot een aanpassing van de PE-portfolio. Het is immers mogelijk dat een aantal leerdoelen niet langer relevant is en/of bepaalde leeractiviteiten niet meer worden verricht. Ook kan de nieuwe functie nieuwe leerdoelen met zich meebrengen voor de resterende maanden van het kalenderjaar. De NBA raadt leden aan ten tijde van de overstap hun PE-portfolio tussentijds te evalueren.
10. Wat moet ik doen als mijn plan van aanpak in de loop van het jaar verandert?
Het portfolio is een dynamisch document waaraan in de loop van het jaar aanvullingen en wijzigingen kunnen worden toegevoegd. Als je in de loop van het jaar nieuwe ideeën hebt over leeractiviteiten die je wilt ondernemen, voeg deze dan toe aan het portfolio.
11. Wat is het sanctiebeleid?
De NBA beoordeelt of de PE-activiteiten in voldoende mate bijdragen aan de professionele ontwikkeling van de individuele leden, zie NVPE artikel 5. De beoordeling kan luiden dat aan de verplichting is voldaan, of dat het portfolio voor verbetering vatbaar is. Het lid is verplicht de aanwijzingen van de NBA voor een aanpassing van het PE-portfolio of een instructie voor het opstellen van een volgend PE-portfolio op te volgen.
Lees ook het interview met Ingrid Hems, voorzitter van de ledengroep Accountants in business van de NBA over de nieuwe PE-regeling: ‘Moeite met de nieuwe PE-regeling? Zoek een PE-buddy’
