De financiële markten reageerden positief op nieuws over de Amerikaanse presidentsverkiezingen en een potentieel coronavaccin. Maar er zijn nog voldoende uitdagingen en op de achtergrond speelt een groter probleem.
Met een groot gevoel van onbehaaglijkheid volgde ik de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Biden stond in de peilingen weliswaar voor, maar zowel de Brexit als de verkiezing van Trump werden verkeerd voorspeld. Gelukkig kwam het – op het nippertje – goed. Het tweede bericht dat mij opvrolijkte was dat er een goede kans is dat er een effectief vaccin tegen het corona lijkt te zijn.
Beide berichten misten hun uitwerking op de financiële markten niet. In maart dit jaar kelderden de aandelenmarkten met bijna 40 procent. Mede dankzij de enorme opmars van de technologieaandelen is dat verlies nu vrijwel weggewerkt. Ook dat is mooi, zij het dat de gedaalde rente de pensioenfondsen nog steeds in de weg zit.
Nog voldoende uitdagingen
Is het leed nu geleden? Ik vrees van niet. De winst van Biden is in zoverre goed dat Trump zijn officiële macht kwijt is. Maar zijn erfenis is nog steeds springlevend. De Amerikaanse samenleving is onder zijn bewind verder gepolariseerd. Niets let hem om buiten het Witte Huis door te gaan met het ventileren van zijn opvattingen. Vergeet niet dat 70 miljoen Amerikanen op hem hebben gestemd. Omdat Biden geen meerderheid heeft in de senaat, moet hij onder moeilijke omstandigheden zijn beleid uitvoeren. Hij zal met de republikeinen moeten onderhandelen en dat is een moeilijke opgave. De Amerikaanse economie kampt met grote problemen, zoals de enorme ongelijkheid en de falende gezondheidszorg. Kortom, er zijn nog voldoende uitdagingen.
Ook voor wat betreft het vaccin zijn er nog voldoende twijfels. Het moet bij een temperatuur van -80 graden bewaard worden. Dat maakt grootschalige vaccinatie – vooral in ontwikkelingslanden – lastig. Ook is nog onduidelijk hoe lang het effectief is. De hoop dat we de pandemie binnen een paar maanden kunnen beheersen, lijkt mij wat voorbarig. Natuurlijk is het goed nieuws, natuurlijk hebben we nog andere ijzers in het vuur, maar de race is nog lang niet gelopen.
Lees ook: Blog Jaap Koelewijn: ‘Onzekerheid is de enige zekerheid’
Keerzijde van globalisering
Maar op de achtergrond speelt nog een veel groter probleem. De coronapandemie kon zo ongekend heftig zijn om dat we in een sterk geglobaliseerde wereld leven. Vooral na 2000, toen de Chinese economie openging, was er wereldwijd sprake van een sterke groei van de internationale handelsstromen. Ook groeit het toerisme nog steeds heel sterk. Mensen en goederen zwerven massaal de wereld over. Productieketens zijn langer en complexer geworden. Daardoor worden we kwetsbaarder voor schokken als de coronapandemie. Dat is de keerzijde van de globalisering.
Het verminderen van die kwetsbaarheid is de grote uitdaging voor de komende jaren. Ondernemingen zullen meer aandacht moeten besteden aan de wijze waarop ze kritische processen hebben ingericht. Ze zullen actief iets moeten doen aan hun afhankelijkheid van activiteiten die aan de andere kant van de aardbol plaatsvinden. Die aanpassing zal lang duren en een hoop geld kosten. Voor dit virus hebben we misschien een vaccin, maar het volgende ligt alweer op de loer.
Auteur: Jaap Koelewijn, directeur van adviesbureau Financieel Denkwerk.
Dit artikel is verschenen in cm: 2020, afl. 10.
Lees hier meer blogs uit de rubriek Economische outlook.
Geef een reactie