Acht op de tien gemeenten krijgt de begroting van 2021 niet rond en de tekorten stapelen zich op. Volgens de jaarlijkse rapportage van accountants- en adviesbureau BDO komen de gemeenten nu in totaal 1,3 miljard euro tekort.
Het adviesbureau noemt de situatie dan ook onhoudbaar. Volgens de onderzoekers is een deel te wijten aan de extra taken jeugdzorg die de gemeentes erbij hebben gekregen de afgelopen jaren. In sommige gemeenten nemen deze uitvoerkosten ongeveer de helft van het budget in. Om dezelfde reden worstelden gemeenten vorig jaar ook al met hun begrotingen, maar door de coronacrisis is dat extra onder druk komen te staan.
Putten uit andere potten
Een aantal gemeentes dichtte tekorten door uit andere potjes te putten, maar daar is de rek langzamerhand ook wel uit, zegt BDO. Er ontstaan vooral problemen in het sociale domein. De uitvoerkosten liggen in de coronacrisis verder hoger dan normaal, omdat coronasteun Tozo voor zzp’ers wordt uitgevoerd door de gemeenten. Die zijn verantwoordelijk voor de toekenning van de subsidie en de partnertoets. De eerder aangekondigde vermogenstoets, die de uitvoerdruk verder verhoogt, werd geschrapt bij de lockdownmaatregelen van november. De verantwoording van gemeenten is bijvoorbeeld ook al vertraging opgelopen vanwege deze extra druk.
Kosten coronacrisis
Verder stijgen ook de kosten voor bijvoorbeeld handhaving ten tijde van de lockdownmaatregelen. Er is al eerder geld gekomen van het Rijk om de druk op gemeenten te verlichten en extra kosten te compenseren. Volgens het onderzoek zullen gemeentelijke belastingen fors toenemen. Gemeenten staan verder voor lastige financiële uitdagingen en onzekerheden, zoals de toenemende digitalisering, energietransitie, krapte op de woningmarkt en de verdere impact van de coronacrisis.
Schulden nemen toe
Al jaren neemt de druk toe door de aanvullende uitvoerkosten voor onder meer jeugdhulp, dus geheel verrassend zijn de begrotingstekorten niet. Schulden nemen toe en reserves slinken door het opvangen van tekorten wat betreft langdurige zorg en jeugdzorg. Daardoor hebben gemeentes weinig tot geen financiële armslag om tegenvallers op te vangen, waarna gemeentelijke voorzieningen zwaar te lijden hebben onder de financiële malaise.
