Bedrijven die graag toekomstbestendig willen worden, doen er goed aan inspiratie op te doen in de natuur, betoogt innovatie-expert Ylva Poelman in haar nieuwe boek De 9 succesfactoren van de BV Natuur – Survivalgids voor bedrijven. ‘Als ondernemer moet je als een stokstaartje zijn, continu om je heen kijkend.’
Poelman is specialist op het gebied van technische en sociaal-organisatorische innovatie, en staat bedrijven bij in hun innovatievraagstukken. Daarnaast is ze in Nederland een pionier op het gebied van bio-inspired innovation. Ze schreef daarover onder de titel De Bionische Vrouw meer dan honderd columns in dagblad Trouw. Eerder schreef ze ook het boek De natuur als uitvinder.
Natuur speelt duidelijk een belangrijke rol in jouw werk. Wat komt die link precies vandaan?
‘Ik kan het eigenlijk niet verklaren. Ik denk dat het in mijn genen zit. Ik kom uit een familie van natuurliefhebbers. Ik zat vroeger op school in Groningen, vlakbij de Martinitoren. Daar had je toen de V&D. Als er bij de aanbiedingen op de boekenafdeling een mooi natuurboek lag, rende ik naar huis om mijn spaarvarken te legen. Daardoor ben ik waarschijnlijk zo gegrepen door de kruising van innovatie en natuur en door bio-inspired innovation, ook wel bekend als biomimicry of bionica. Het idee hierbij is dat je bij de innovatie geen copy-paste doet vanuit de natuur, maar dat je je laat inspireren. Wel in het kader van beter goed gejat, dan slecht bedacht.’
Organisaties die meer toekomstbestendig willen worden, kunnen terecht bij een onconventionele inspiratiebron, die van ‘overleven’ een kunst heeft gemaakt: de biologische natuur. Energietransities, informatierevoluties, klimaatverandering, technologische revoluties, innovatie, diversiteit, zelfsturing, leiderschap, fake news, circulaire economie, de BV Natuur heeft het allemaal al eens bij de hand gehad.
Bestel het boek ‘De 9 succesfactoren van de BV Natuur: Survivalgids voor bedrijven’ hier.
Je hebt het in je boek over de BV Natuur. Wat bedoel je daar precies mee?
‘Bedrijven zoeken inspiratie hoe ze toekomstbestendiger kunnen worden. Daarvoor kijken ze vaak bij andere bedrijven. En waar kunnen we nu beter inspiratie halen dan uit de natuur, de meest toekomstbestendige instantie die we kennen. Die produceert al 4 miljard jaren non-stop organismen, die ze continu aanpast aan de veranderende omstandigheden. Daar kunnen we allerlei inspiratie uithalen over de toekomstbestendigheid voor bedrijven De natuur functioneert echt als een bedrijf. Moeder Aarde vind ik zo zweverig als naam. Daarom kwam ik uit bij de BV Natuur, naar analogie van de BV Nederland.’
>> Lees ook: Marilijn Boumeester: ‘Niemand ontkomt eraan zijn eigen beroep opnieuw uit te vinden’
Wat was de aanleiding voor dit boek?
‘Ik had meteen na het schrijven van mijn eerste boek over de natuur als uitvinder de wens om een minder technische variant te schrijven. Tijdens de lezingen die ik doe komt die BV Natuur steeds meer ter sprake. Voor bedrijven is het door alle veranderingen een uitdaging om de komende vier jaar te overleven, en in de coronatijd is dat zelfs al voor de komende vier maanden. De natuur is daarentegen al vier miljard jaar in bedrijf. Zo ontstond het idee voor dit boek. Er komt zoveel op bedrijven af in deze tijd: digitalisering, klimaat, de vierde industriële revolutie. Door al die snelle veranderingen is het noodzakelijk om bedrijven toekomstbestendig te maken. Daar kun je niet meer omheen. Je ziet nu in de coronatijd heel duidelijk hoe bedrijven, die niet zijn voorbereid, ten onder gaan. Nu dat we uit de crisis kruipen zijn er twee veranderingen waarin bedrijven moeten meegaan. Een groene herstart en hoe nu verder? Als er weer een virus uitbreekt moeten we dan weer allemaal door de overheid worden gered?’
Wat zijn de belangrijkste lessen die bedrijven kunnen leren van de BV Natuur?
‘De allerbelangrijkste les is die waarmee ik het boek afsluit: ‘Don’t be scared, be prepared.’ Als je toekomstbestendig wilt zijn betekent het dat je er actief mee bezig moet zijn. Wees bewust van wat er speelt en wat er aan komt. Ik noem 9 succesfactoren in mijn boek, die dragen allemaal bij aan deze voorbereiding. Een goed innovatief vermogen bijvoorbeeld betekent dat je snel kunt reageren op verandering. Om maar even een metafoor uit de natuur te nemen: als ondernemer moet je eigenlijk als een paranoïde stokstaartje zijn, continu om je heen kijkend. Je moet je voelsprieten uitsteken. Wat gebeurt er allemaal in de wereld om ons heen?
‘Ook samenwerken is een essentiële succesfactor in de natuur. Bedrijven komen er niet onder uit om samen te werken, met leveranciers en klanten bijvoorbeeld. Een andere succesfactor is feedback. We hebben gemerkt in de coronacrisis dat als één element omvalt in een keten, de rest dan ook meegaat. Als die ene leverancier in China door corona de deuren sluit, heeft de rest van de keten een probleem. Daarom moeten we meer in netwerken werken, die meer als een spinnenweb zijn gevormd.’
>> Lees ook: Fred Conijn: ‘Dynamische sturing maakt ieder bedrijf slagvaardiger’
Maar heeft de gemiddelde kleinere ondernemer wel tijd om continu bezig te zijn met de actualiteit? Die heeft het druk genoeg met zijn bedrijfsvoering.
‘Misschien moet je dan niet alles zelf willen doen. Als je als bedrijf innovatie wil in- en uitademen, begint dat bij de cultuur in je organisatie. Immers: culture eats strategy for breakfast. Iedereen moet het belangrijk vinden, en dus ook de ogen en oren openhouden voor wat er allemaal speelt. Het hoeft niet zo ingewikkeld te zijn. Dat kan iets zijn wat je oppikt op tv, internet of op een feestje. Idealiter zit het in de haarvaten van je medewerkers. Er zijn ook brancheverenigingen die je op de hoogte kunnen houden. Breng eerst alle succesfactoren in balans, en ontwikkel ze van daaruit naar een hoger niveau. Heb je dat voor elkaar, dan kan je beter meebewegen met veranderingen.’
Geef een antwoord