Helaas komt het in iedere organisatie voor dat het lijkt alsof het altijd moete kost om veranderingen door te voeren, terwijl het volgens een groot aantal mensen tegelijkertijd wel duidelijk is, dat er echt iets moet gebeuren. Voorbeelden daarvan zien wij zowel in het bedrijfsleven als bij overheidsorganisaties.
Als organisaties weigeren te veranderen kan dat in het meest extreme geval betekenen dat hun bestaansrecht in gevaar komt; men is te laat overgestapt op een nieuwe technologie, of een ander is sneller geweest, dan wel wanneer men niet failliet kan gaan, dat het vertrouwen in organisaties minder wordt. Dit laatste hebben wij natuurlijk gezien bij meerdere uitvoeringsorganisaties van de overheid begin 2021.
Dit fenomeen, ook wel ‘inertie’ genoemd komt voort uit het onvermogen van individuen om zich aan te passen aan de omgeving. Gelukkig zijn er ook veel organisaties die het wel lukt om zich aan te passen, maar helaas zijn er ook veel die dit niet meemaken.
Belangrijk om op te merken is het gegeven dat dit fenomeen zich eigenlijk al heel veel jaren voordoet. Het is niet iets dat zich alleen heel recent afspeelt. Heel veel organisaties hebben er al jaren last van. Als iets dan niet lukt, dan kunnen wij het typeren als cultuur, en dan hebben wij het in ieder geval een plekje gegeven, of wij vervallen in teamrollen. ‘Hij is nogal blauw’, als een soort van excuus om maar niet mee te hoeven gaan met iemand die iets wil bereiken.
Ik vindt dat het fenomeen inertie meer aandacht moet krijgen van controllers. Zij moeten de kritische vragensteller zijn die ook het lastige gesprek op tafel weten te krijgen. Daar word je niet populair mee, maar het geeft wel richting. Als een controller niet alleen kritisch is op de bedrijfsvoering in de technische zin van het woord, maar ook in de zin van de manier waarop wij in de organisatie veranderingen vormgeven, draagt de controller wezenlijk bij aan de continuïteit van de organisatie. Het fenomeen inertie verdient dan ook een positie in de RC-opleiding.
cm:nieuwspanel: iedere week blikt iemand uit ons cm:nieuwspanel terug op het belangrijkste nieuws voor de controller. Deze week: Arno Geurtsen, programmadirecteur van de Registercontrollersopleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
