Executive Finance, ControllersMagazine en het Institute of Management Accountants hebben de handen ineengeslagen met een internationale onderzoeksgroep (met daarin onder meer de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Gent) om de impact van digitale technologie op de finance functie te onderzoeken. Uit de resultaten van dit exclusieve internationale onderzoek blijkt dat financials nog helemaal niet zo ver zijn met digitaliseren. Maar ze zien wel de urgentie.
‘Als ze er al mee bezig zijn, dan zijn het vooral zaken die de basis op orde moeten brengen’, stelt Sophie Hoozée, associate professor of Management Accounting en Control bij de Universiteit Gent. ‘Er wordt veel over digitalisering van de finance functie geschreven en van hoog tot laag zijn financials daar ook mee bezig, maar de indruk is op basis van dit onderzoek dat het trager gaat dan verwacht.’ Professor Frank Verbeeten, hoogleraar Accounting aan de Universiteit van Amsterdam, reageert: ‘Projecten omhelzen vooral standaardisatie, datavisualisatie en het digitaliseren van processen. Vooral de klassieke zaken dus, zoals het bijhouden van de business performance en klantenanalyses. Niet zozeer predictive of prescriptive analytics, of cognitive computing zoals forecasts op basis van machine learning of artificial intelligence. Dat is blijkbaar nog een brug te ver.’
Financial moet wel mee
Dat neemt niet weg dat digitalisering belangrijk wordt gevonden onder de onderzochte financials. Ze zijn het eens of zeer eens met de stelling dat ze een nadeel ten opzichte van concurrenten hebben als ze niet meegaan in de digitaliseringsslag. Ook worden technologische veranderingen grotendeels als kans gezien voor de industrie waarin de financials werken.
Nog lang niet allemaal een digitale strategie
De urgentie om mee te gaan in de digitaliseringsslag wordt wel degelijk gevoeld. Maar hoe moet dat dan? Eigenlijk zou een onderneming, met de ceo en de cfo voorop, daarvoor een digitale strategie moeten neerleggen. Daar zijn veel ondernemingen waar de onderzochte financials werken nog niet, blijkt uit de cijfers. Veel financials zeggen ‘nee’ of zijn neutraal op de vraag of ze een duidelijke digitale strategie hebben. Toch constateren ze wel dat er een ondersteunende cultuur is voor het gebruik van technologische middelen. Dat is dus goed nieuws. Toch worden er lang niet altijd nieuwe businessmodellen gebouwd op basis van technologie. Daar blijven de cijfers van de financials wat achter.
Is de basis op orde?
De basissystemen zijn op orde. We hadden het er al eerder over. Wie de basis niet op orde heeft, kan ook niet de volgende stappen zetten naar bijvoorbeeld forecasting, predictive analytics en machine learning. Dan is de vraag aan financials dus ook: Is de basis bij uw entiteit op orde? Op betrouwbaarheid scoren systemen weliswaar het hoogst in het groen, maar toch geeft meer dan veertig procent een neutraal of nee-antwoord. Dat is veel. Onze ICT-systemen in brede zin (dus niet alleen de financiële systemen) zijn blijkbaar nog niet zo betrouwbaar dat we als financials onze handen ervoor in het vuur willen steken. Het meest beroerd scoort de mogelijkheid van systemen om interne en externe bronnen eraan te hangen. Zo connective zijn we dus ook nog niet. Terwijl dat in de praktijk wel door cfo’s vaak als toekomstbeeld wordt geschetst: Data van binnen en buiten combineren om daar conclusies voor de toekomst uit te halen.
Zit finance aan het stuur?
Dan naar de finance functie zelf. Zitten ze aan het stuur van de digitale veranderingen? Leveren ze daadwerkelijk zinvolle inzichten aan de business? Welke doelen streven ze eigenlijk na? Uit de gegeven antwoorden blijkt dat meer dan veertig procent zich als een aanjager van belangrijke veranderingen in de organisatie ziet. Dat is ‘heel belangrijk’ en extreem belangrijk’ bij elkaar gevoegd. Toch is het een doel dat het minst groen scoort, om het zo te zeggen. Het meeste groen zien we terug bij het bieden van inzichten en advies aan businessmanagers. Blijkbaar nemen financials vooral op dat gebied de rol van businesspartner op. Analyses van routinematige rapporten nemen ze daarbij mee. Ook het standaardiseren van financiële processen en het verbeteren van de efficiency van de finance functie scoren hoog.
Invloed van finance
Een echte gewetensvraag: Wat is eigenlijk de invloed van de financiële functie? Doen we ertoe, om het zo te zeggen. Zo ja, op welke terreinen dan? Verbeeten constateert dat de financiële functie niet slecht scoort. ‘Zeker als je dit vergelijkt met andere afdelingen, zoals bijvoorbeeld marketing en operations, is de invloed van finance best groot. 40 procent heeft veel of zeer veel invloed op de besluitvorming. Mijn indruk is dat finance het gesprek domineert en het de vraag is of dat altijd gewenst is.’
Benieuwd naar de volledige resultaten?Het hele exclusieve internationale onderzoek kunt u hier downloaden.
Auteur: Ronald Bruins
Dit artikel is verschenen in cm: 2021, afl. 10.
