De plannen in het coalitieakkoord zorgen volgens het Centraal Planbureau (CPB) voor werkgelegenheid, economische groei en een stijging van de koopkracht. De overheidsuitgaven zijn volgens de analisten waarschijnlijk niet tijdelijk en zorgen voor een flinke toename van de staatsschuld in de toekomst.
De uitgaven voor onder meer het klimaat- en transitiefonds zijn in de nieuwe kabinetsplannen tijdelijk van aard, maar verhogen naar verwachting de schuldprojectie voor de lange termijn. Dat staat in een doorrekening van het CPB van het coalitiekakkoord. Bepaalde uitgaven zijn volgens het CPB waarschijnlijk niet tijdelijk van aard en de structurele uitgaven zorgen voor een staatsschuld in 2060. ‘In het coalitieakkoord is bij diverse beleidsmaatregelen aangenomen dat de uitgaven alleen tijdelijk toenemen,’ zo staat te lezen in de berekening. ‘Het CPB acht dit niet in alle gevallen plausibel en heeft, conform de uitgangspunten die ook bij het doorrekenen van verkiezingsprogramma’s zijn gehanteerd, aangenomen dat beleid dat naar de aard niet incidenteel is, structureel moet worden gefinancierd.’
Economie groeit
Bovendien kan het pakket negatieve effecten hebben en eerder de lonen en prijzen zullen aanjagen dan economische activiteit, zo stelt de organisatie. Door de extra overheidsuitgaven groeit de economie en de verwachting is dat de werkloosheid daalt. Ook leiden de plannen op een iets gelijkere inkomensverdeling. De belangrijkste maatregel die zorgt voor een lagere inkomensongelijkheid is het verhogen van het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen
Schuld stijgt
Zelfs als de als incidenteel aangemerkte uitgaven inderdaad niet structureel zijn, verhoogt het beleidspakket de financiële lasten voor toekomstige generaties. Een deel van de uitgaven, onder meer voor klimaattransitie, eindigen aan het eind van de kabinetsperiode en daarmee komt de staatsschuld minder hoog uit in 2060 dan in het scenario waarin de uitgaven structureel zijn, maar ook hier loopt de schuldprojectie op. In 2060 komt de staatsschuld 63,8 procent bbp hoger uit door het beleidspakket van het coalitieakkoord. Doordat de overheidsinkomsten structureel achterblijven bij de overheidsuitgaven, stijgt de schuldprojectie van het coalitieakkoord ten opzichte van het basispad.
Baten ook voor toekomst
Hoewel de schuldenlast toeneemt, zouden ook de baten van beleidsplannen in de toekomst te zien moeten zijn. ‘Tegenover deze hogere lasten staan overigens ook baten omdat de effecten van intensiveringen in bijvoorbeeld onderwijs, klimaat en milieu deels terechtkomen bij toekomstige generaties,’ merkt het CPB op.
