Turboliquidaties zijn inmiddels behoorlijk ingeburgerd. De wetgever vreest echter een verhoogd risico op misbruik en wil meer transparantie bij de turboliquidatie. In dit kader is het wetsvoorstel tijdelijke wet transparantie turboliquidatie in ontwikkeling. Wat gaat deze tijdelijke wet inhouden?

De COVID-19-uitbraak zet alweer twee jaar de samenleving op de kop. Helaas heeft dit grote gevolgen, zo ook voor een behoorlijk aantal ondernemers. De verwachting is dat een groot aantal ondernemers (helaas) zal besluiten om hun onderneming te staken, en de rechtspersoon (veelal een bv) ‘op te ruimen’ door middel van de zogenaamde turboliquidatie: een betrekkelijk eenvoudige en snelle procedure om een rechtspersoon te beëindigen. Echter, wegens gebrek aan een rekening en verantwoording, menen velen dat de turboliquidatie een verhoogd risico op misbruik met zich brengt. Zo ook de wetgever, die de plannen voor wetgeving voor meer transparantie bij de turboliquidatie voortzet. In dit kader is het wetsvoorstel Tijdelijke Wet transparantie turboliquidatie in ontwikkeling, dat beoogt de positie van schuldeisers beter te beschermen en meer transparantie in het proces van de turboliquidatie in te bouwen.

Turboliquidatie

Bij een normale ontbinding besluiten de aandeelhouders tot de ontbinding waarna een vereffenaar wordt benoemd (veelal het bestuur) om het vermogen van de rechtspersoon te vereffenen. Als onderdeel van de vereffening, dient een rekening en verantwoording te worden opgesteld, en te worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Ook is een publicatie in een landelijk dagblad vereist, zodat iedereen op de hoogte wordt gebracht van de beoogde liquidatie. De wet geeft echter ook een uitzondering op deze normale procedure, wanneer de rechtspersoon ten tijde van de ontbinding geen baten (meer) heeft. De vereffening – waaronder de deponering van de stukken bij de Kamer van Koophandel en de publicatie in een landelijk dagblad –  blijft dan achterwege en de rechtspersoon houdt direct op te bestaan. Dat geldt ook als de rechtspersoon op dat moment nog schulden heeft. In de praktijk wordt deze beëindigingswijze dan ook aangeduid als de ’turboliquidatie’.

De turboliquidatie is een onderwerp waarover de afgelopen jaren veel geschreven is en waarover ook enkele malen geprocedeerd is. Velen menen dat de huidige wetgeving niet duidelijk genoeg is, en ruimte biedt voor misbruik. Een probleem doet zich voor wanneer kwaadwillende bestuurders aanwezige baten zouden kunnen wegsluizen, om vervolgens te bewerkstelligen dat de rechtspersoon ophoudt te bestaan zonder daarvoor enige verantwoording te hoeven afleggen, of schuldeisers over te informeren. De schuldeisers worden dan van de één op de andere dag geconfronteerd met een bv die niet langer bestaat, zonder dat een financiële verantwoording gedeponeerd is om te kunnen controleren of de bv inderdaad geen baten had. Vaak laten schuldeisers het erbij, omdat het verhalen van de schuld de nodige tijd en juridische kosten met zich meebrengt.

Het voorontwerp Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie

De wetgever verwacht – mede vanwege de COVID-19 uitbraak – een toename van het gebruik van de turboliquidatie. De verwachte toename van het gebruik van de turboliquidatie leidt, aldus de toelichting op het voorontwerp, tevens tot een toename van het risico op misbruik van deze regeling in het geval de rechtspersoon ophoudt te bestaan met achterlating van schulden. Dit is mede de reden geweest voor de vormgeving van een aantal tijdelijk voorgestelde maatregelen, die zijn opgenomen in het voorontwerp. Met de voorgestelde regeling wordt beoogd de positie van schuldeisers te beschermen, de transparantie te vergroten en misbruik tegen te gaan.

Het voorontwerp brengt grofweg twee wijzigingen met zich mee: de introductie van een financiële verantwoordingsverplichting voor bestuurders en de mogelijkheid om een civielrechtelijk bestuursverbod op te leggen in geval van misbruik.

Financiële verantwoording

Het voorontwerp verplicht bestuurders van de rechtspersoon om in geval van een turboliquidatie binnen tien dagen na de ontbinding een aantal stukken te deponeren bij het Handelsregister. Het gaat daarbij om:

• een balans en een staat van baten en lasten met betrekking tot het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden;
• een schriftelijke opgave van redenen voor het ontbreken van baten op het tijdstip van ontbinding en, indien van toepassing, het onbetaald laten van schuldeisers;
• een slotuitdelingslijst, indien voorafgaand aan de ontbinding van de rechtspersoon schuldeisers zijn voldaan in het kader van de afwikkeling van het vermogen van de rechtspersoon,
• en de jaarrekeningen over de boekjaren die voorafgaan aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, wanneer er op grond van de wet een deponeringsplicht bestond waar nog niet aan is voldaan.

Van de deponering moet het bestuur ook mededeling doen aan de schuldeisers van de rechtspersoon, tenzij het bestuur niet over de gegevens beschikt die daarvoor nodig zijn. Het niet voldoen aan de verantwoordingsverplichting wordt strafbaar gesteld als economisch delict.

Bestuursverbod

Het voorontwerp creëert ook de mogelijkheid om bestuurders een civielrechtelijk bestuursverbod voor maximaal 5 jaar op te leggen wanneer zij gebruikmaken van de turboliquidatie met achterlating van schulden, indien:

• de bestuurder niet aan de genoemde deponeringsplicht heeft voldaan;
• de bestuurder doelbewust namens de rechtspersoon handelingen heeft verricht of nagelaten waardoor één of meer schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld, of
• een bestuurder in de twee daaraan voorafgaande jaren ten minste tweemaal eerder betrokken is geweest bij een turboliquidatie waarbij één of meer schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven, tenzij hem daarvan geen persoonlijk ernstig verwijt treft.

Gevolgen

Voor de ‘goede’ ondernemers zal het voorontwerp leiden tot aanvullende (administratieve) lasten en kosten. Slechts in enkele gevallen is er daadwerkelijk sprake van misbruik, en in veel gevallen is de turboliquidatie een handige uitkomst voor ondernemers om een bv te staken en op te ruimen. Zeker de dreiging van een bestuursverbod – dat belemmeringen oplevert wanneer een ondernemer een nieuwe onderneming wenst te starten – zal naar verwachting een belangrijke rol spelen voor ondernemers.

Tot slot

Het wetsvoorstel past goed in de huidige tijdsgeest waarin meer transparantie is gewenst, en past goed bij het palet van wijzigingen en nieuwe wetgeving in deze trant. De verwachting is dat de wijzigingen van het voorontwerp zullen worden aangenomen. De consultatietermijn van het voorontwerp is op 27 juli 2021 geëindigd. Het is op het moment van schrijven nog onduidelijk wanneer het wetsvoorstel wordt ingediend en behandeld bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Kortom: to be continued!

Auteurs: Arnout Rodewijk en Daniëlle Kronenburg zijn advocaat bij HVG Law LLP (arnout.rodewijk@hvglaw.nl en danielle.kronenburg@hvglaw.nl)

Dit artikel is verschenen in cm: 2022, afl. 1.

Lees hier meer artikelen uit de rubriek Ondernemingsrecht

Volg CMWeb op LinkedIn!