De ECB lijkt aan te sturen op een renteverhoging in het derde kwartaal van 2022. Dat zou een verhoging van de beleidsrente van 0,25 procent zijn. Zo’n verhoging is pas wenselijk als het aankoopprogramma van obligaties is afgerond. Dat wordt nu versneld afgebouwd.
De ECB voert een aankoopprogramma van obligaties uit zodat landen hun staatssteun in verband met de coronasteun kunnen bekostigen. De centrale bank heeft al eerder aangekondigd dit programma versneld af te bouwen, maar dat ging diverse landen, waaronder Duitsland, België en Oostenrijk, niet snel genoeg. De centrale bank voert de snelheid nu nog wat meer op.
Afbouwen naar 20 miljard per maand in juni
In het eerdere plan van de ECB werd de steun afgebouwd met dezelfde stappen, maar over een langere periode: van 40 miljard euro per maand in het tweede kwartaal, naar 30 miljard per maand in het derde en 20 miljard per maand in het vierde. In het nieuwe plan wordt al in het tweede kwartaal, in mei, afgebouwd naar 30 miljard en in juni naar 20 miljard. Zo zou de centrale bank in het derde kwartaal kunnen stoppen met het steunprogramma.
Remmen en tegelijk gas geven
Het afbouwen van het programma moet gebeuren voordat de rente kan worden verhoogd. Het programma brengt namelijk meer geld in de kapitaalmarkt, terwijl de beleidsrente momenteel nul is. Dat zorgt voor tegengestelde prikkels. ‘Voor je met je voet op het rempedaal trapt, zul je eerst je voet van het gaspedaal moeten afhalen,’ legde DNB-baas Klaas Knot onlangs uit in tv-programma Buitenhof. Het opkoopprogramma moet eerst worden losgelaten en dan pas kan de rente omhoog.
Renteverhoging in derde kwartaal
In de oude planning zou dat dus betekenen dat de rente pas op z’n vroegst in de loop van het vierde kwartaal kan worden verhoogd. Bovendien gaat dat meestal in stappen van 0,25 procent, waardoor geld lenen nog een redelijke periode zeer aantrekkelijk blijft. Met het versneld afbouwen van het aankoopprogramma, lijkt de ECB aan te sturen op een eerste renteverhoging in het derde kwartaal van 2022. ‘Een verhoging van de beleidsrente volgt enige tijd na het eind van [het aankoopprogramma] en zal gefaseerd zijn,’ stelt de centrale bank.
Inflatie en renteverhoging
De bank leek er eerder vanuit te gaan dat de inflatie tijdelijk zou zijn en dat renteverhogingen daarom wel konden wachten. De Amerikaanse Fed verhoogt de rente al eerder, maar doet dat mede omdat zich in de VS een loonprijsspiraal voordoet. Daarvan is in Europa nog geen sprake, maar met de hoge inflatie van 2022 ligt dat gevaar wel op de loer.
Inflatiedoelen ECB
De ECB stuurt op een langetermijninflatie van 2 procent. Volgens de bank blijft de rente op het huidige niveau totdat de inflatie in die langeretermijnprojectie 2 procent bereikt. Op dit moment wordt 1,9 procent voorzien in 2024, na een gemiddelde van 5,1 procent in 2022 en daling volgend jaar naar 2,1 procent. Dat zou binnen de bandbreedte van het ECB-beleid vallen, maar sommige bestuursleden vrezen dat dit een te optimistische inschatting is.
