Na jarenlange afname van het aantal faillissementen, neemt het aantal ondernemingen dat failliet gaat dit jaar flink toe. Wel blijft de piek naar verwachting ruim onder de vorige piek uit 2013.
De afgelopen jaren daalde het aantal faillissementen steeds verder. Verzekeraar Atradius verwacht een inhaalslag naar pre-coronaniveaus en dat bedrijven die kunstmatig in leven zijn gehouden door steun niet levensvatbaar blijken en alsnog failliet gaan. Bovendien zorgen de stijgende energieprijzen en hoge inflatie voor een rem op de groei, daling van de koopkracht en verdere financiële druk op ondernemers. ‘Hierdoor zullen de vooruitzichten voor Nederlandse bedrijven verder verslechteren,’ zegt senior econoom Theo Smid van Atradius.
Hoge prijsdruk
Wereldwijd verwacht de verzekeraar dat insolventie toeneemt nu steunpakketten aflopen. ‘We zien dat de meeste groei van het heropenen van de economie al is benut,’ zo staat te lezen in de nieuwe failissementsvooruitzichten van het bedrijf. ‘Daarnaast verhoogt de prijsdruk door knelpunten in de keten, toenemende consumentenvraag en de oorlog in Oekraïne.’ Volgens het onderzoek betekent de oorlog nog niet dat er een wereldwijde recessie op komst is, omdat Rusland en Oekraïne goed zijn voor zo’n 2 procent van de wereldeconomie. Relatief voelt de eurozone meer van de oorlog dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten, onder meer vanwege disrupties in de keten en de afhankelijkheid van energie.
Schuldenakkoord
Het onderzoekt benoemt landen als Nederland en Portugal als voorbeelden van een sterke daling van het aantal faillissementen in 2021. Beide landen voerden nieuwe wetgeving in om faillissementen van bedrijven met toekomstperspectief af te wenden. De Nederlandse WHOA stelt ondernemers in staat om een onderhands schuldenakkoord af te spreken, waardoor ofwel een doorstart mogelijk is of bedrijfsbeëindiging makkelijker wordt afgewikkeld buiten een faillissementsprocedure om. Zowel Nederland als Portugal zien naar verwachting dit jaar wel een relatief grote toename van het aantal faillissementen.
Niet levensvatbaar
‘Nederland behoort tot de landen waar de overheidssteun een grote rol heeft gespeeld bij de sterke daling van het aantal faillissementen tijdens de coronacrisis,’ zegt Smid. ‘Nu deze steunpakketten worden afgebouwd, zal een deel van de bedrijven alsnog niet levensvatbaar blijken te zijn. Dat leidt uiteindelijk tot een stijging van het aantal faillissementen in vergelijking met voorgaande jaren. Daar komt bij dat de inflatie wereldwijd oploopt, wat de koopkracht van consumenten raakt, en daarmee ook een risico vormt voor bedrijven.’
Lage piek vergeleken met 2013
Maar de verwachte piek is nog steeds aanzienlijk lager dan de vorige piek in 2013, in de nasleep van de wereldwijde financiële crisis. Toen kwam het aantal faillissementen nog uit op 12.500. In 2023 zou dat cijfer 5.100 moeten zijn. Na 2023 zou het aantal faillissementen moeten afnemen of stabiel blijven.
Uitdaging door schuld
‘Dit komt doordat insolventieniveaus grotendeels genormaliseerd zijn en zombiebedrijven die niet levensvatbaar zijn zonder steun inmiddels failliet zijn gegaan,’ staat te lezen in het rapport. ‘De komende jaren moeten ondernemers zich aanpassen aan een economie zonder aanzienlijke overheidssteun. Voor bedrijven die tijdens een pandemie een grote schuld hebben opgebouwd, kan dat een uitdaging zijn.’
