Het Centraal Planbureau concludeert dat Nederland goed in staat is geweest om economische schokken van de pandemie op te vangen. Wel zijn er nog financiële risico’s gerelateerd aan corona de komende tijd. Cm: zet ze op een rij.
1. Toename faillissementen
Het aantal faillissementen is kunstmatig laag gehouden de afgelopen twee jaar, maar met het eind van de coronasteun neemt dit nu weer toe. Met ook terugbetaling van schulden in het vooruitzicht, wordt de lastendruk van ondernemers die in een verslechterde situatie terecht zijn gekomen zo hoog dat ze alsnog kopje onder gaan. ‘Het is aannemelijk dat meer bedrijven die dankzij de steunmaatregelen de afgelopen twee jaar bleven bestaan nu failliet gaan,’ concludeert het CPB in zijn rapport.
2. Andere bestedingspatronen
Het bestedingspatroon van Nederlanders ten tijde van de lockdowns veranderd en het is niet duidelijk of men terugvalt in oude patronen en in hoeverre business zich daarop moet aanpassen. Blijven mensen meer online kopen? Gaan ze wel terug naar het theater? Hebben ze tijdsbestedingen ontdekt die eerdere bestedingen vervangen? ‘Er kunnen bedrijven zijn die hierdoor, in een wereld met terugkerende besmettingsgolven, een minder bestendig bedrijfsmodel blijken te hebben,’ schrijft het CPB. ‘Momenteel is er echter nog weinig bekend over welke bedrijfsmodellen wel of niet rendabel zijn op de lange termijn.’
Lees ook: Coronaschuld: Dit zijn de opties
3. Groei verzuim
Langdurige gezondheidsschade en een hogere frequentie in ziekteverzuim door coronagolven hebben een negatieve impact op de financiële positie van ondernemers. De productiviteit en de hoeveelheid voltijdwerk nemen af en bedrijven kunnen te maken krijgen met langdurige onderbezetting. Volgens cijfers van het RIVM heeft twintig procent van besmette mensen vier tot vijf weken last van klachten. Bovendien kan 70 procent van de mensen met langdurige klachten niet of alleen minder werken. Dat vergroot de krapte op de arbeidsmarkt en zorgt ervoor dat het lastig blijft om gekwalificeerd personeel aan te trekken.
4. Potentiële opleving virus
Het coronavirus blijft een gezondheidsrisico vormen. ‘Toekomstige golven kunnen dalingen in economische activiteit veroorzaken, menselijk kapitaal beschadigen en leiden tot nieuwe maatregelen, die ook financiële risico’s met zich mee zullen brengen de komende jaren.’ Daarbij is er ook een kans op nieuwe varianten. Zelfs met het nieuwe overheidsbeleid, dat zich richt op het voorkomen van lockdowns, kunnen varianten de economische activiteit van het bedrijfsleven beïnvloeden, omdat bijvoorbeeld consumptiepatronen veranderen en leveranties in de knel komen.
Wel wijst het CPB erop dat Nederlandse bedrijven en consumenten zich grotendeels hebben weten aan te passen aan veranderende omstandigheden, met bijvoorbeeld nieuwe verkoopkanalen. ‘Essentieel in het beperken van de economische schade is niet alleen het aanpassingsvermogen van bedrijven en consumenten, maar ook dat vaccins effectief blijven en/of dat van nieuwe vaccins snel en breed gebruik wordt gemaakt.’
Lees ook: Coronaschuld: 4 manieren waarop de fiscus coulant omgaat met ondernemers
5. Oninbare leningen
Met het aflopen van de steun en de toenemende lasten voor ondernemers, werkt een gebrek aan liquiditeit door naar de banken. De kans op wanbetaling neemt toe. Volgens CPB neemt dat risico niet af met doorgaan van coronasteun, maar moeten bedrijfsmodellen worden aangepast. Wel hebben banken minder last van de faillissementsgolven in bijvoorbeeld de horeca, omdat ze daar relatief weinig blootstelling hebben. ‘De gevolgen voor banken in de toekomst hangen af van de eerder beschreven omstandigheden, waaronder: het aanpassingsvermogen van bedrijven, consumptiepatronen, steunbeleid van de overheid en financiële (uitgangs-)posities.’
