‘Een expeditie is net als het gewone leven: voorbereiden, onzekerheid, loslaten en doen,’ zegt Rocco Wammes, interim controller, avonturier en spreker op de Nationale Controllersdag. Onlangs beklom hij de Mera Peak (6.476 m) in Nepal. Hij ziet veel parallellen tussen zijn werk en zijn expedities. ‘Tijdens expedities is het erg gevaarlijk om te verstijven, je moet snel keuzes maken en omgaan met onzekerheden. Besluitvaardigheid op basis van beschikbare informatie is absoluut een lifesaver.’
‘Sinds ik als interim controller/accountant werk en tegelijkertijd expedities maak, zie ik heel veel parallellen,’ vertelt Wammes. ‘Ik werk als interim controller bij veel verschillende ondernemingen. En ik zie dat de controller over het algemeen ontzettend goed is in zijn vak en ontzettend goed in allerlei analyses. Of het nu een financial controller of een business controller is. Maar wat ik vaak mis, is dat we door de keten heen kijken als controller. En dat we snappen waar dingen uit voort komen.’
Loslaten is ook verbinden
‘Vaak moet je dingen ergens neer kunnen leggen en erop vertrouwen dat het gebeurt. En dan zelf doorgaan,’ zegt Wammes. ‘Maar, wij proberen het vaak nog wel eens bij onszelf te houden. Dan weten we in ieder geval dat het goed is. En dat het gebeurt zoals we dat willen. Ik denk dat het zeker voor de controller een uitdaging zal zijn om gewoon eens wat meer je counterparts, je ketenpartners te leren kennen. Kijk wat mensen beweegt. En hoe jij mensen kunt bewegen in de keten om samen te werken.’
Leer de keten doorgronden
‘Onlangs was ik in Nepal om de Mera Peak te beklimmen,’ legt hij de verbinding naar zijn expeditie. ‘Ik was daar alleen op expeditie met een gids. Toch moet je dan verbinding zoeken met anderen om succesvol te zijn. En dat is wat ik controllers – inclusief mijzelf – wil aanraden: als je succesvol wil zijn, moet je verbinding zoeken. Blijf niet hangen in Excel-sheets en cijfers. Maar ga op zoek naar het verhaal daarachter, ontdek de keten die daarachter zit.’
Jonge honden
Wammes vervolgt: ‘Afgelopen keer was ik alleen en dan is het best lastig om naar een top te komen. Je hebt wel je gids mee, maar het is fijn om te kunnen optrekken met anderen. Dat motiveert. Daar krijg je energie van. En dat is ook zo binnen je werk. Ik krijg bijvoorbeeld veel energie van jonge honden die binnen een organisatie nieuwe dingen uitvinden. Ook bij processen die ik al jaren doe. En dan hoor je van hen dat het ook op een heel andere manier kan.’
Van elkaar leren
‘Tijdens deze expeditie ben ik aangesloten bij twee Oostenrijkers die naar dezelfde top gingen. Die jongens trainen in de bergen, die wonen in de bergen. Die weten en kunnen andere dingen, daar kun je van leren. En dat heeft mij uiteindelijk ook weer verder geholpen. Een van de Oostenrijkers viel helaas af. En ik ben met de andere Oostenrijker doorgelopen naar de top. Je kan ook gewoon in je eentje met je gids doorstampen. Maar zeker in de expeditiesfeer: je zit in kampen, je zit in tenten, met verschillende groepen, met verschillende nationaliteiten. Je probeert van elkaar te horen hoe het weer is. Je probeert van elkaar te horen waar je wel of geen touwen nodig hebt. ‘Kleed je vooral niet te warm aan.’ Dat soort dingen. Door verbinding te zoeken kun je van elkaar leren.’
Hij trekt weer de parallel naar zijn werk. ‘Wat voor klimmers geldt, geldt voor controllers ook. Wij zitten vaak heel erg op ons eigen eiland, in ons eigen stramien. We doen het al jaren zo. Controllers zijn dan ook vaak heel beheerst. Maar leer ook van andere generaties. Leer ook van andere businesses. We zijn niet speciaal als controller. We moeten het vooral wat breder zoeken.’
Ga mee op virtuele expeditie
Een expeditie is net als het gewone leven: voorbereiden, onzekerheid, loslaten en doen. Als controller ziet u als geen ander wat er om u heen in de organisatie gebeurt, u bent de ogen en oren van het management. Maar wat als u de keuzes moet maken, hoe zorgt u dat de verbinding met de business blijft bestaan en wij niet verstijven bij onze spreadsheets en powerBI tools?
Op de Nationale Controllersdag op 16 juni neemt Rocco Wammes u mee op een korte virtuele expeditie waarbij hij de controller als verbinder centraal stelt.
Omgaan met teleurstellingen
‘Wat naast verbinden van belang is, is omgaan met teleurstellingen,’ betoogt Wammes. ‘Want daar hebben we als controller ook vaak mee te maken. Iedere maand als je hebt afgesloten zit er wel weer iets in je cijfers of in je analyses wat niet klopt of wat verkeerd gegaan is. Daar kan ik parallellen trekken met de top niet halen, of te hete schoenen aanhebben waardoor je voeten verbranden, of nét niet op tijd je neus insmeren waardoor je met een verbrande neus rondloopt. Heel simpele voorbeelden. Maar ook teleurstellingen moeten we met elkaar leren verwerken. En ik denk dat we door verbinding te zoeken een aantal van de teleurstellingen kunnen voorkomen. Door veel meer begrip voor elkaar te hebben, door te weten hoe dingen tot stand komen.’
Verwachtingenpatroon bijstellen
‘Stel je werkt samen met iemand van accounts payable die net de stap naar controller gemaakt heeft. Die doet wel heel hard zijn best, maar toch moet je misschien je verwachtingenpatroon wat bijstellen. Dat hoeft dat niet erg te zijn. Want als je je daarvan bewust bent, heb je een keuze. Ofwel je investeert in hem om hem verder te helpen in zijn rol, ofwel je zet zelf een stapje extra. Ben je je daar niet bewust van, dan speel je er niet op in. Dan ben je achteraf boos of teleurgesteld omdat hij niet aan je verwachtingen voldoet. Juíst door verbinding te zoeken kom je daarachter. En het leukst is het natuurlijk om hem wat bij te brengen. Dat scheelt je in de toekomst. We hebben heel veel kennis en kunde als controller. Die mag je ook verspreiden. Door de tijdsdruk besteden we die tijd vaak niet. Dat is jammer. Dat zou echt anders kunnen denk ik.’
Verschillende doelstellingen
‘Ons verwachtingspatroon ten opzichte van anderen in organisaties is niet altijd reëel,’ meent Wammes. ‘De doelstellingen binnen een organisatie lopen namelijk niet altijd gelijk op. Er is een collectief strategisch doel voor de onderneming. Maar het management heeft subdoelstellingen en iedere persoon heeft ook weer zijn eigen doelstellingen. En daar wordt niet altijd het collectief belang bij meegenomen. Zo merk je snel dat die verschillende doelstellingen scheef gaan lopen. Als je die verschillende doelstellingen begrijpt, helpt dat enorm.’
Iedereen is op zoek naar vrijheid
‘Iedereen wil wel eens ontsnappen aan het hedendaagse en op een virtuele of een echte expeditie om een stukje vrijheid te proeven,’ betoogt Wammes. ‘Ik denk dat wij als controllers ook zeker wel op zoek zijn naar die vrijheid. Want binnen de organisatie willen wij onze eigen overzichten, cijfers en powerpoints maken. En daar lekker zelf mee klussen. Daar kan ik ook heel enthousiast van worden. Dan bouw ik een heerlijke Excel met macro’s. Maar als de rest van de organisatie zegt, we kunnen dat niet meer mailen in Excel, we gaan ermee stoppen, dan wordt die vrijheid weer beperkt. Ik denk dat we allemaal op zoek zijn naar een zekere autonomie, een zekere vrijheid. Ikzelf vind die vrijheid in het klimmen. En dat probeer ik dan weer te vertalen naar de manier waarop ik werk als controller.’
Rocco Wammes is eigenaar BSCMP Management / Basecamp. Hij heeft ruim 24 jaar ervaring binnen audit, consulting en projectmanagement. Hierdoor is hij een doorgewinterde projectmanager op het gebied van Finance, Governance en Risk. Hij heeft jarenlange ervaring opgedaan bij uiteenlopende grote zorgverzekeraars, pensioenfondsen en overige ondernemingen, zowel in de controle van financiële verantwoordingen, als in de advisering rondom financiële vraagstukken.
Auteur: Anja Jalink
