Leiderschap is een actueel thema voor alle professionals die impact willen maken, vertelt Joris Nuijten, expert in leadership development en gastdocent van de Universiteit van Amsterdam. ‘Leiderschap gaat om de beste versie van jezelf worden.’
‘In de huidige financiële praktijk staat het thema leiderschap steeds nadrukkelijker op de agenda, omdat de veranderende positie van finance nieuwe eisen stelt. Zo wordt van controllers in toenemende mate verwacht dat ze veel meer doen dan cijfers controleren en financiële data aandragen,’ zegt Joris Nuijten, expert in leadership development en gastdocent van de Executive Master of Finance and Control van de Amsterdam Business School van de Universiteit van Amsterdam. ‘Natuurlijk moet je excelleren in je vak. Maar minstens zo belangrijk is dat je het management proactief adviseert over strategische vraagstukken en effectief samenwerkt met diverse disciplines en verschillende interne en externe stakeholders.’
‘Leiderschap is niet alleen een onderwerp voor een manager of directeur: het is een opgave voor alle professionals die impact willen maken’, voegt Luijten toe. Hij houdt zich al meer dan twintig jaar bij Shell bezig met thema’s zoals continuous improvement en leiderschapsontwikkeling, en daarnaast is hij actief als trainer, facilitator, coach en consultant voor start-ups, scale-ups en ngo’s. ‘Door de voortschrijdende digitalisering wordt een groeiend aantal taken geautomatiseerd. Daardoor ontstaat meer ruimte voor controllers om zich bezig te houden met de menselijke kanten van het vak, en om zich tot een strategische business partner te ontwikkelen. Ook de opmars van klantgerichte finance zet de schijnwerpers op soft skills zoals open luisteren, je verplaatsen in de ander en de vragen en wensen van de klant doorgronden. En dat is precies waar persoonlijk leiderschap om draait: empathie en begrip voor de ander.’
Highlights, lowlights, insights
Persoonlijk leiderschap start volgens Nuijten met zelfbewustzijn: een awareness van je kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën. ‘Inzicht in je sterke en minder sterke kanten, stelt je in staat om je communicatiestijl aan te passen aan de situatie, wat de kans vergroot dat je de gewenste impact maakt. Het is niet altijd makkelijk om van jezelf te weten op welke momenten je minder effectief bent. Het helpt dan om positieve en constructieve feedback te vragen. Ook zelfreflectie draagt bij aan zelfbewustzijn. Je kunt bijvoorbeeld wekelijks voor jezelf highlights, lowlights en insights noteren.’
Nuijten adviseert controllers om zich ook te verdiepen in de verschillende disciplines en afdelingen van de organisatie. ‘Toon interesse, luister aandachtig en verplaats je in de ander. Hoe beter je begrijpt wat de business bezighoudt, hoe beter je adviezen en rapportages kunt afstemmen op de issues die er spelen – en hoe meer vertrouwen je wekt en hoe meer impact je uiteindelijk maakt.’
Leiderschap betekent volgens Nuijten ook: altijd blijven leren. ‘Met een growth mindset – de overtuiging dat je talenten ontwikkelt door hard werken, slimme strategieën en input van anderen – blijf je je hele leven leren en kom je echt verder. Daar hoort ook bij dat je regelmatig uit je comfortzone stapt. Dat hoeft helemaal niet om grootse en meeslepende acties te gaan. Het kan ook betekenen dat je bijvoorbeeld een collega die een afspraak niet nakomt op een respectvolle manier aanspreekt.’
Balans
Als gevolg van de dynamiek van hedendaagse organisaties staan thema’s zoals wendbaarheid en flexibiliteit hoog op de agenda van finance teams. Dat maakt persoonlijk leiderschap extra belangrijk, zegt Nuijten. ‘De wereld van nu is te typeren als VUCA: volatile, uncertain, complex, ambiguous. Dat vraagt van professionals een hoge mate van aanpassingsvermogen. Hoe opereer je effectief in onzekere situaties, zoals tijdens een reorganisatie? Hoe reageer je op onverwachte gebeurtenissen? Hoe kan je leren van uitdagingen en fouten?’
Een veelvoorkomende uitdaging voor jonge talenten heeft volgens Nuijten te maken met assertiviteit. ‘Hoe laat je effectief je stem horen aan de directietafel? Hoe overtuig je een ander op een integere manier? Hoe kan je collega’s beïnvloeden als je geen leidinggevende bent? Het gaat daarbij om risico’s durven nemen, uit je comfortzone stappen, en de balans vinden tussen assertiviteit en bescheidenheid. Assertiviteit werkt nu eenmaal niet zonder empathie.’
Vertaalslag
‘Vroeger lag de focus op excellent zijn in je vak. Dat is nog steeds belangrijk, maar je moet ook discipline-overstijgend werken,’ zegt Nuijten over de actuele opgaven voor finance professionals. ‘Controllers moeten vanuit een breed perspectief kijken naar de wensen en behoeften van interne klanten en andere stakeholders. Hoe beter je je in de ander kunt verplaatsen, hoe beter je de vertaalslag kunt maken van de klantvraag naar de financiële rapportage. Dat vereist naast vakinhoudelijke expertise ook de nieuwsgierigheid en het inlevingsvermogen die kenmerkend zijn voor persoonlijk leiderschap.’
Nuijten benadrukt dat er geen one-size-fits-all aanpak voor persoonlijk leiderschap is. In zijn onderwijs en coaching maakt hij gebruik van verschillende modellen, zoals de kernkwadranten van Daniel Ofman en het VUCA-model van Warren Bennis en Burt Nanus. ‘Er is niet één model dat in elke situatie voor iedereen werkt. Idealiter beschik je over een toolbox waaruit je zelf de instrumenten kiest die voor jou werken. Leiderschap is niet een kwestie van een model uitrollen, of de tips van een managementgoeroe volgen: het gaat erom de beste versie van jezelf te worden.’
Auteur: Lynsey Dubbeld
Nyenrode Leergang Financieel leiderschap
Tijdens de Leergang Financieel Leiderschap wordt dieper ingegaan op strategie, leiderschapsvaardigheden en het vermogen om financieel inzicht en kennis effectief over te brengen aan niet-financiële collega’s. Deskundigen als Leen Paape, Jaap van Muijen, Sacha Spoor en vele andere topsprekers praten u bij tijdens deze reeks, die start vanaf 3 november 2022. Schrijf u hier in.
