Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de inflatie de komende jaren stabiliseert en dat er zelfs ruimte is voor een loonstijging voor een betere verdeling van de lastenverzwaring.
Het CPB schetst verschillende scenario’s voor de inflatieontwikkeling. Die is namelijk grotendeels afhankelijk van wanneer de prijsstijgingen worden doorberekend en hoe bijvoorbeeld de situatie in Oekraïne zich ontwikkelt. De Europese Centrale Bank wijst erop dat het meestal een jaar duurt voordat de productenprijzen zich vertalen in consumentenprijzen. Op dat moment is de vraag of de inflatie een nieuwe impuls krijgt door omstandigheden of dat het langzaam uit de cijfers loopt.
Inflatie lager dan in 2022
Er zal volgend jaar nog steeds inflatie zijn, maar het CPB denkt dat deze lager uitpakt dan dit jaar. ‘De inflatie in 2023 is erg afhankelijk van het verloop van de oorlog in Oekraïne, energieprijsontwikkelingen, supply chain-problematiek en de gedragsreactie van consumenten en bedrijven op de hoge inflatie,’ stelt het CPB. ‘Het aflopen van de tijdelijke verlaging van de energiebelasting en -btw zal een inflatoir effect hebben.’ Ook kunnen er economische schokken worden veroorzaakt door ontwikkelingen als energietransitie, klimaatverandering en de trend naar deglobalisering.
Geen loonprijsspiraal
Het CPB denkt dat er ruimte is voor loonstijgingen die hoger dan gemiddeld kunnen zijn, maar dat deze onder de inflatie blijft. Met het afnemen van de macht van vakbonden en werknemers die zich in de regel minder druk maken om prijscompensatie, komen de lonen niet in een spiraal naar boven met de prijzen, verwacht het planbureau. ‘In dit scenario, waarin er geen loonprijsspiraal ontstaat, keren de looneisen na 2023 terug naar lagere niveaus, conform de stabiele inflatieverwachtingen.’
Verdeling van de lasten
De aantrekkende wereldvraag en de hogere exportprijzen zorgt ervoor dat het effect van de prijsstijging op de gehele economie meevalt. ‘De collectieve verarming als gevolg van veranderende handelsprijzen is in 2021 daardoor maar 0,5 procentpunt van het bbp,’ zo staat te lezen in het rapport. Maar het verschilt nogal waar de klappen komen. Sommige bedrijven kunnen de gestegen kosten niet of nauwelijks doorberekenen en huishoudens krijgen te maken met bijvoorbeeld een hoge energierekening. De lastenverzwaring door gestegen prijzen wordt dus scheef verdeeld over de samenleving.
