Het kabinet smeedt plannen voor een 0-tarief btw op groente en fruit. Tot ergernis en frustratie van veel ondernemers duurt het ontwikkelen van deze fiscale regel jaren. Waarom zo lang? En hoe zit het met de suikertaks? Cm: geeft 5 antwoorden op prangende vragen.
Wanneer gaat het btw-tarief van 0 procent op groente en fruit in?
Tot verbazing van veel Kamerleden en ondernemers duurt het nog even voor het beloofde 0-tarief eindelijk van kracht zal zijn. Dat zal op z’n vroegst vanaf 2024 zijn. Begin 2023 moet het huidige lopende onderzoek uitwijzen of dit haalbaar is.
Waarom is het zo lastig om dit in te voeren?
Dat het zo lang duurt, ligt onder meer aan definitiekwesties die btw-vragen oproepen. Voor een gewone appel is het duidelijk dat er 0 procent op komt, maar voor producten die hoofdzakelijk uit appels bestaan is dat minder duidelijk. Er wordt momenteel bijvoorbeeld gespeeld met een onderscheid tussen onbewerkte en bewerkte groente en fruit.
‘Ieder onderscheid roept onvermijdelijk de vraag op waar de grens precies ligt,’ schreef staatssecretaris Van Ooijen van VWS in het voorjaar. ‘Dit geldt ook als het onderscheid zou worden aangebracht op basis van het criterium ‘onbewerkt’. Ook dit woord dient een specifieke invulling en afbakening te krijgen die werkbaar is voor ondernemers en de Belastingdienst.’
‘Zo worden broccoli en appels soms gewassen, verpakt, gesneden en/of geschild. Deze producten hebben dan in zekere zin ‘bewerking’ ondergaan. Bij dergelijke afbakeningsvragen is het fiscale neutraliteitsbeginsel ook van belang.’ Er is een extern bureau ingehuurd dat zich bezighoudt met deze afbakeningen. Alle definities in de nieuwe fiscale regels worden getoetst op juridische houdbaarheid, doeltreffendheid, doelmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. Dat onderzoek moet in 2023 zijn afgerond.
Wat is het fiscale neutraliteitsbeginsel en wat heeft dat ermee te maken?
Producten die voor de consument inwisselbaar zijn, moeten onder het fiscale neutraliteitsbeginsel dezelfde btw-behandeling krijgen. Het kan niet zo zijn dat er op het ene gezonde product 9 procent belasting wordt geheven en op een product met dezelfde inhoud 21 procent. Dit maakt de definitiekwestie extra complex: als een fruitproduct niet onder de gekozen definitie valt, maar een vergelijkbaar product wel, dan wordt het eerste juridisch gezien meegetrokken in het nultarief. Zonder heldere afbakening levert dit een hoop gesteggel op over wat wel en wat niet onder het btw-tarief van 0 procent valt.
Wanneer komt er een suikertaks?
Voorlopig niet, want hier is nog geen knoop over doorgehakt. Het kabinet laat onderzoek uitvoeren naar de effectiviteit van belasting op suiker naar ervaringen in andere landen. Dat gaat meestal om een belasting op suikerhoudende frisdranken en niet op een brede belasting van suiker. Het kabinet onderzoekt nog of behalve op frisdranken (zie ook vraag 5) een bredere belasting op suikerhoudende producten ingevoerd kan worden.
Een dergelijke belasting zou kunnen leiden tot een daling van het aantal mensen met obesitas en tot verbetering van de mondgezondheid, zo meent het kabinet. Er wordt nog onderzocht of via de frisdrankbelasting ook een suikertaks ingevoerd kan worden. Dat onderzoekt loopt nog tot 2023 en pas daarna zou worden gekeken naar een eventueel wetgevingstraject.
Hoe zit het nou met de frisdrankbelasting en alcoholvrij bier?
In het coalitieakkoord is afgesproken dat de belasting op alcoholvrije dranken wordt verhoogd, als prikkel voor mensen om gezondere keuzes te maken. Er is even gesproken over een uitzondering voor alcoholvrij bier, omdat dit een beter alternatief is dan bier met alcohol. Maar alcoholvrij of alcoholarm bier bevat ook veel kilocalorieën en is wat dat betreft vergelijkbaar met frisdrank. Daarom vindt het kabinet het niet logisch om deze drank uit te zonderen van de verhoging van de frisdrankbelasting, zodat een radler en een cola te maken krijgen met hetzelfde tarief.
