Bij ethische kwesties gaat het net om de discussie en de bedoeling van wetgeving en niet om de regels. SRFA’s Peter Visscher hoopt dat er een beroep op de autonomie van professionals wordt gedaan en er hopelijk meer oog is voor rechtvaardigheid.
Dit is niet het eerste maar waarschijnlijk ook niet het laatste stuk dat ethiek behandelt in het Controllers Magazine. Het is terecht dat we daarbij stil blijven staan want het is helaas onmogelijk om dit even af te vinken en dan gewoon weer door te gaan. We leven tenslotte in een dynamische wereld. We kunnen ons daarbij afvragen waarom het zo uitdagend is om pasklare antwoorden te ontwikkelen en een gedragscode niet volstaat.
Tegengestelde belangen
Bij ethiek gaat het vaak om tegengestelde belangen, onevenwichtige informatievoorziening, een (langere) termijn en in sommige gevallen om onmondige partijen zoals bijvoorbeeld de natuur of kinderen. Vaak geven emoties aan dat er een conflicterende situatie ontstaat. Vervolgens helpt het om samen met anderen rationeel te onderzoeken en te begrijpen wat er speelt. Welke waarden/principes en gevolgen spelen een rol? Het ethisch stappenplan dat is ontwikkeld op basis van modellen van Henk van Luijk (voormalig hoogleraar Nyenrode Business Universiteit) kan daarbij houvast en richting geven.
Uit de media zijn de voorbeelden van het ethisch tekort in de bank- en beurswereld en bij hypotheekverstrekkers al langer bekend. Vanaf de inval in Oekraïne is voor menig (internationale) dienstverlener het kostbare en gevoelige dilemma actueel geworden of partijen met een link naar de Russische Federatie bediend blijven. Ook de onzekere en teruglopende levering van Russisch gas aan landen in Europa geeft spanning. Het laat ons nadenken over het helpen met gaslevering aan onze buurlanden door de Groningse gaskraan weer verder te openen.
Menselijke maat
In Nederland heeft de politiek ook de handen vol aan issues bij De Belastingdienst. Het vertrouwen in De Belastingdienst is de afgelopen jaren teruggelopen na de toeslagaffaire, ICT-problemen en profilering. Na de cultuuromslag van een paar jaar geleden waarin er geen ruimte was voor een open en transparante houding werd de opsporing van fraude uitermate belangrijk. Terwijl bij de medewerkers het gevoel voor de menselijke maat verdween. Zo is er nu spoedwetgeving nodig om weer netjes belasting te kunnen heffen in box 3 over 2023 en 2024.
Recent gaf staatssecretaris fiscaliteit Marnix van Rij aan: ‘Bij (fiscale) opleidingen geldt dat het in mijn ogen niet alleen zou moeten gaan om de uitleg van de wet, maar juist ook over de discussie over de bedoeling erachter.’ Het is duidelijk dat de staatsecretaris in gesprek wil gaan met de sector om het vertrouwen van de samenleving in het belastingstelsel terug te brengen.
Meer rechtvaardigheid
Dit is een interessante ontwikkeling waarbij een beroep op de autonomie van professionals wordt gedaan en er hopelijk meer oog is voor rechtvaardigheid.
Positief is dat er zowel in het onderwijs als werkveld stappen worden gezet om ethische besluitvorming onderdeel te laten zijn van professionele oordeelsvorming, maar een eindpunt is er waarschijnlijk niet. In dat licht is het goed om te zien dat financieel professionals zichzelf blijven ontwikkelen via opleidingen en aansluiting zoeken bij een vereniging als VRC of een register zoals SRFA. Blijf daarom interessante kwesties bespreken en blijf vooral zelf nadenken.
Wekelijks kijkt een professional uit ons cm: nieuwspanel terug op het nieuws. Deze week: Peter Visscher is programmamanager bij LOI Hogeschool en bestuurslid van het SRFA.
