Heerlijk vakantietijd! Maar wat zijn eigenlijk de regels rondom vakantiedagen? Daar zitten best nog wat haken en ogen aan. Kun je bijvoorbeeld verlof weigeren als werkgever? En wat als een medewerker te laat terugkomt? Of ziek wordt tijdens zijn vakantie? En zijn nationale feestdagen vakantiedagen? Cm: zet het voor u op een rij.
Wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen
Bij een recht op loon bouwt een werknemer ook vakantiedagen op. Viermaal de overeengekomen arbeidsduur per week, ofwel twintig dagen per jaar bij een voltijds arbeidsomvang. Alles daarboven zijn ‘bovenwettelijke’ vakantiedagen. Nederlanders hebben gemiddeld 25 vakantiedagen per jaar. Tel daar zo’n acht nationale feestdagen bij op en we zitten (gemiddeld) op 33 dagen.
Vakantiedagen uit een eerder jaar mogen worden meegenomen naar het nieuwe jaar. In onderling overleg mag dat ook onbeperkt. Maar niet alles kan worden overgeheveld naar het nieuwe jaar.
Tijdens de vakantie behoudt de werknemer toch recht op loon. De Nederlandse wet maakt daarbij géén onderscheid tussen wettelijke- en bovenwettelijke vakantiedagen: beide moeten op eenzelfde manier worden gewaardeerd. Wat vervolgens exact onder het vakantieloon valt, is uitgewerkt in de rechtspraak.
Steeds meer organisaties bieden hun personeel het individueel keuzebudget aan. Door de opkomst van dit keuzebudget boet de ‘traditionele’ vakantiegelduitkering in mei aan populariteit in.
Zijn nationale feestdagen vakantiedagen?
Het is een breed gedeelde misvatting dat nationaal erkende feestdagen (verplichte) vrije dagen zijn. Het uitgangspunt is dat alle dagen werkdagen kunnen zijn. Vaak zijn (bepaalde) nationale feestdagen in een cao aangewezen als vaste vrije dag. Zomaar vakantie-uren afboeken van een medewerker mag in ieder geval niet.
Mag de werkgever de aangevraagde vakantie-uren weigeren?
Hoofdregel is dat de vakantieperiode wordt vastgesteld door de werkgever, maar overeenkomstig de wensen van de werknemer. Bij ‘gewichtige redenen’ kan de werkgever die wensen naast zich neerleggen, maar dan moet hij dat de werknemer binnen twee weken na een schriftelijke vakantieaanvraag laten weten. Doet de werkgever dat niet, dan is de vakantieperiode volgens de wensen van de werknemer vastgelegd.
Toestemming vakantie terugdraaien
Let op! Is eerder wel toestemming gegeven voor een langere vakantie, dan kan de werkgever die toestemming niet zomaar terugdraaien. In uitzonderlijke gevallen mag dat wel. Denk aan een situatie waarin het bedrijf op het punt staat een grote order binnen te halen waarbij de werknemer een sleutelpositie heeft. In dit soort gevallen zal de werkgever wel de schade moeten vergoeden die de werknemer lijdt doordat zijn vakantie niet door kan gaan. Bijvoorbeeld vliegtickets en hotelkosten.
Dat is anders bij verlof. Het weigeren van verlof aangevraagd door een werknemer is vaak niet toegestaan. Net zoals het aanvragen van vakantie moet de werkgever een goede reden hebben om de vrije dag(en) te weigeren.
Wat is het verschil tussen verlof en vakantie?
Verlof is iets anders dan vakantie. Bij een vakantie mag de werknemer helemaal zelf weten wat hij doet. Verlof vraagt een werknemer veelal met een specifiek doel of wegens bepaalde omstandigheden aan.
Hoe zit het met vakantie tijdens ziekte?
Als een medewerker ziek is of wordt tijdens zijn vakantie, dan tellen deze ziektedagen niet als vakantiedagen. Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch deed recentelijk een belangrijke uitspraak over dit onderwerp. Werkgevers mogen niet zomaar vakantiedagentegoeden van zieke werknemers afboeken. Hiervoor moet de werknemer uitdrukkelijk, schriftelijk, toestemming geven. Uit een oudere uitspraak blijkt ook dat een WAO-uitkering niet op de vergoeding van vakantie-uren bij ontslag in mindering gebracht mag worden.
Wat als de werknemer niet terugkomt van vakantie?
Een jaarlijks terugkerend probleem: de werknemer die te laat van zijn vakantie terugkomt. De drie weken waarvoor hij toestemming heeft, worden opeens vier weken. Niet zelden onverwachts. Wat nu?
Te laat terugkeren van vakantie is niet altijd moedwillig. Werknemers kunnen op vakantie een ongeluk krijgen of ziek worden. Er zijn regels waaraan werkgever en werknemer zich dan dienen te houden:
- als een werknemer tijdens vakantie ziek wordt, dan moet hij dit zo snel mogelijk en uiterlijk binnen 24 uur melden bij de werkgever en bij de arbodienst;
- de werknemer moet een adres of telefoonnummer doorgeven waarop hij te bereiken is;
- in de vakantieplaats moet de werknemer zich onder behandeling van een arts stellen en hiervan bewijzen bewaren;
- de zieke werknemer keert, als zijn fysieke toestand het toelaat, zo snel mogelijk terug naar Nederland;
- is de vakantietermijn om en kan de werknemer op medische gronden nog niet terugkeren naar Nederland, dan zorgt hij ervoor dat hij bewijzen heeft van het feit dat hij niet kan reizen;
- de werknemer neemt bij terugkeer in Nederland zo snel mogelijk contact op, zodat hij kan worden opgeroepen voor het spreekuur van de bedrijfsarts.
Is de extra vierde week wel vooraf door de werknemer aangevraagd, maar – vanwege gewichtige redenen – tijdig door de werkgever geweigerd? Dan lijkt het wegblijven wel moedwillig te zijn. De werkgever die aan het werkverzuim consequenties wil verbinden, zoals een eventueel ontslag op staande voet, doet er verstandig aan deze mogelijkheid vooraf met de werknemer te communiceren. Een gewaarschuwd mens telt immers voor twee. Uit rechtspraak volgt bovendien dat een eventueel misverstand vaak voor rekening en risico van de werkgever komt.
Wat zijn de regels voor vakantiewerk door scholieren en studenten?
Tijdens de vakantieperiode laat de organisatie misschien ook wel werkzaamheden doen door scholieren en/of studenten. Op deze jongeren zijn de gewone regels van het arbeidsrecht van toepassing. Dat wil onder meer zeggen dat de werkgever het minimum(jeugd)loon voor moet betalen, dat alle premies ingehouden moeten worden, en dat de werknemer vakantiedagen opbouwt.
