Met ingang van 2 augustus is het ouderschapsverlof verruimd. Een goed moment om even de verschillende regels voor u op een rij te zetten. Welke verlofsoorten zijn er voor (nieuwe) ouders? En wat houden ze in?
Wat voor soorten verlof zijn er voor (nieuwe) ouders?
De Wet arbeid en zorg regelt de verschillende soorten verlof in Nederland. Met betrekking tot ouderschap hebben we het dan over de volgende soorten verlof:
- zwangerschapsverlof en bevallingsverlof
- geboorteverlof
- ouderschapsverlof
- adoptieverlof of pleegzorgverlof
- zorgverlof (kortdurend en langdurend)
- calamiteitenverlof en kort verzuimverlof
Zwangerschapsverlof
Een werknemer die zwanger wordt heeft tijdens de zwangerschap en na de bevalling recht op in totaal zes weken zwangerschapsverlof en minstens 10 weken bevallingsverlof. In totaal dus minstens 16 weken verlof. Een deel van het bevallingsverlof mag de werknemer gespreid opnemen.
Een zwangerschapsverlof duurt tot en met de dag van de bevalling. Het begin van het verlof berekent u door vanaf de dag na de uitgerekende bevallingsdatum 6 weken terug te tellen. De werknemer moet uiterlijk 4 weken voor de dag van het uitgerekende bevallingsverlof met zwangerschapsverlof, wat zij minder opneemt dan 6 weken, telt u op bij het bevallingsverlof. Gaat u bijvoorbeeld 4 weken voor de uitgerekende datum met verlof, dan telt u 1 week op bij het bevallingsverlof. Wordt uw kind later dan de uitgerekende bevallingsdatum geboren, dan wordt uw bevallingsverlof hierdoor niet korter.
Hoe lang is het zwangerschapsverlof bij meerlingen?
Is een werknemer zwanger van een meerling (tweeling of meer), dan krijgt zij 10 weken zwangerschapsverlof en minimaal 10 weken bevallingsverlof. Het totale verlof is 20 weken. De werknemer kan met zwangerschapsverlof vanaf 10 weken voor de uitgerekende datum, maar moet uiterlijk 8 weken voor die datum met verlof. Wat zij minder aan zwangerschapsverlof opneemt, telt u op bij het bevallingsverlof. Wordt de meerling te vroeg geboren? Dan telt u het gemiste zwangerschapsverlof ook bij het bevallingsverlof op.
Bevallingsverlof
De dag na de bevalling gaat het bevallingsverlof in. Dit is minimaal 10 weken, maar kan langer zijn omdat de werknemer verloftijd heeft overgehouden na haar zwangerschapsverlof.
Sinds 1 januari 2015 kunt u de laatste periode van uw bevallingsverlof in delen opnemen. Het gaat om het verlof dat overblijft na 6 weken na de datum van uw bevalling. Dit deel van het verlof kunt u gespreid opnemen over een periode van maximaal 30 weken. U doet dit in overleg met uw werkgever. De totale duur van het verlof verandert hierdoor niet.
Heeft de baby langer dan een week in het ziekenhuis gelegen, dan kan de werknemer recht hebben op extra bevallingsverlof. Hiervoor geldt dat:
- de werknemer geen extra verlof krijgt over de eerste week dat de baby in het ziekenhuis lag. Lag de baby bijvoorbeeld 2 weken in het ziekenhuis, dan kan het verlof 1 week langer duren;
- afhankelijk van de situatie krijgt de werknemer maximaal 10 weken extra bevallingsverlof.
Geboorteverlof
Geboorteverlof, ook wel vaderschapsverlof of partnerverlof genoemd, is het verlof voor de partner van de moeder. Sinds 2019 zijn de 2 dagen (betaald) kraamverlof en 3 dagen (vaak onbetaald) ouderschapsverlof vervangen door het geboorteverlof. Geboorteverlof is eenmaal de wekelijkse arbeidsduur. Iemand met een fulltime werkweek heeft recht op 40 uur geboorteverlof. Een parttimer die wekelijks zes dagen twee uur werkt mag twaalf uur verlof opnemen. Alleen partners in loondienst hebben recht op geboorteverlof. De werkgever betaalt tijdens dit geboorteverlof het loon van de werknemer volledig door. Partners kunnen het geboorteverlof direct na de geboorte opnemen, maar dit mag ook later zolang het binnen de eerste vier weken na de bevalling is.
Aanvullend geboorteverlof
Per 1 juli 2020 is daar nog een aanvullend geboorteverlof van maximaal 5 werkweken bijgekomen. Dit is geregeld in de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG). De partner krijgt dan een uitkering van UWV van 70 procent van het dagloon. Hiervoor geldt een maximum van 70 procent van het maximumdagloon. Ook voor dit verlof is de arbeidsduur per week het uitgangspunt. Werknemers moeten het verlof opnemen in het eerste halfjaar na de geboorte. Voorwaarde is dat de partner eerst het geboorteverlof opneemt. Daarnaast moet de werknemer het aanvullend geboorteverlof in hele weken aanvragen. In overleg mag de partner het aanvullend verlof over een langere periode dan 5 weken spreiden.
Adoptie- en pleegzorgverlof
Ook werknemers die een adoptiekind of een pleegkind in huis nemen, hebben recht op verlof en een uitkering tijdens het verlof. Zo kunnen ouders en kind aan elkaar wennen. Voorwaarde voor adoptieverlof is dat de rechtbank de adoptie heeft uitgesproken. Voorwaarde voor pleegzorgverlof is dat het kind op het adres van de pleegouder staat ingeschreven. De werknemer heeft recht op maximaal 6 weken adoptieverlof of pleegzorgverlof en kan verlof opnemen vanaf 4 weken voordat het kind in het gezin komt. Het verlof duurt uiterlijk tot en met 22 weken na de komst van het kind.
Ouderschapsverlof
Iedere ouder met een arbeidsovereenkomst heeft sinds augustus 2022 recht op 9 werkweken betaald verlof in het eerste levensjaar van het kind. De ouderschapsverlofuren die overblijven – de overige 17 weken van de nu al standaard 26 weken ouderschapsverlofuren – blijven onbetaald. Deze verlofuren mogen tot de achtste verjaardag worden opgenomen.
Lees ook: Ouderschapsverlof wordt deels betaald vanaf 2022
Tijdens het betaald verlof krijgt de werknemer niet het volledige salaris. Maar hij of zij heeft recht op 70 procent van het normale dagloon, en maximum 70 procent van het wettelijke maximumdagloon. Het wettelijke maximumdagloon kan elk halfjaar veranderen. Het actuele bedrag staat op de site van het UWV. In het eerste halfjaar van 2022 ligt het wettelijke maximumbedrag rond de 228 euro.
Voor ouderschapsverlof gelden de volgende regels:
- een werknemer kan ouderschapsverlof opnemen voor kinderen tot 8 jaar;
- de werknemer heeft voor elk kind recht op ouderschapsverlof
- de werknemer kan voor meerdere kinderen tegelijk ouderschapsverlof opnemen, hij hoeft dus niet eerst het verlof voor 1 kind op te maken;
- beide ouders hebben recht op ouderschapsverlof;
- bij een tweeling heeft de werknemer recht op 2 keer ouderschapsverlof;
- de werknemer kan ouderschapsverlof bij de werkgever aanvragen zodra hij in dienst is;
- een werknemer kan ouderschapsverlof krijgen voor een kind, adoptiekind of erkend kind;
- een werknemer kan ouderschapsverlof opnemen voor een pleegkind, stiefkind of aspirant-adoptiekind. Het kind moet dan wel bij de werknemer wonen volgens de basisregistratie personen.
Calamiteitenverlof, zorgverlof en kortverzuimverlof
Mocht er een dringend probleem zijn rondom het kind van een medewerker dan kan die medewerker calamiteitenverlof of kortverzuimverlof opnemen. Het kind moet bijvoorbeeld met spoed naar het ziekenhuis. Kort of langdurig zorgverlof kan worden opgenomen wanneer een kind bijvoorbeeld ziek is; de werknemer moet noodzakelijke zorg verlenen aan het kind.
