De energiecompensatie wordt ongericht ingezet. Het symptoom wordt bestreden, maar energietransitie komt nauwelijks op gang en het resultaat laat zich raden: huishoudens komen later alsnog in de problemen.
Veertien dagen eerder dan verwacht stond het geld op mijn rekening: 190 euro van de firma Vattenvall. Het was uiteraard de energiecompensatie die ik nu helemaal niet nodig heb. Ik heb nog vier maanden een vast contract voor gas en licht. Ik rij elektrisch en mijn hypotheekrente staat vast. De plaag van de energiecrisis gaat, behalve de dure boodschappen, goeddeels aan mijn deur voorbij.
Ongericht pakket
Deze compensatie is een onderdeel van het immense pakket dat de overheid heeft opgetuigd om het volk te compenseren voor de dure energie. Ik heb om meerdere redenen bezwaar tegen het gevoerde beleid. Laat ik vooropstellen dat ik het goed vind dat er hulp wordt gegeven. Onmiskenbaar is er een grote groep die hard geraakt wordt door de zeer extreme omstandigheden. Denk aan mensen met lage inkomens in slecht geïsoleerde huurhuizen. Het probleem is alleen dat de hulp niet gericht wordt verstrekt, maar dat er een ongericht pakket wordt ingezet. Van lagere btw op benzine profiteren de bezitters van suv’s en het prijsplafond is vooral interessant voor de energiemaatschappijen. Het pakket is onbeheersbaar. De beleidsmakers hebben geen idee wat het kost. De uitgavenimpuls jaagt bovendien de inflatie aan.
Geen energietransitie
Maar mijn grootste bezwaar is dat de overheid nu aan symptoombestrijding doet. De energietransitie komt nauwelijks op gang. Ook doet men veel te weinig aan de reductie van CO2. Dat betekent dat er weinig fundamenteels verandert. Als het pakket is uitgewerkt – en dat is over een jaar – dan zijn we weer terug bij af. Wat er dan gebeurt, laat zich raden. De huishoudens komen dan alsnog in de problemen. De klap zal hard aankomen, want de inkomens staan door de beperkte loonstijgingen stevig onder druk.
Impuls aan uitgaven
Je hoeft geen waarzegger te zijn om te voorzien dat ons land dan in een recessie zal duiken. Nu al zijn er tekenen dat de consumptie onder druk staat. Dat zal alleen maar erger worden. Ook zien we dat de bedrijven nu al hun investeringen terugdraaien, terwijl de inzakkende huizenmarkt ook een remmend effect heeft. Juist dan zou een extra impuls aan de uitgavenkant nodig zijn.
Bewijs van zwakte
In een recente toespraak op het congres van D66 nam de minister van Financiën, Kaag, al een voorschot op het dan te voeren beleid. Zij verwachtte – niet geheel verrassend – dat er een recessie zou komen. Daar voegde ze gelijk aan toe dat er dan geen ruimte is voor nieuwe compensatiemaatregelen. Wat een bewijs van zwakte. Ze zegt het niet expliciet, maar feitelijk geeft ze toe dat het kabinet aan het falen is. Om de kiezers gunstig te stemmen, strooit de coalitie met geld. Daar vertelt men niet bij dat het om een sigaar uit eigen doos gaat, want we moeten vroeg of laat de rekening van dit feestje betalen. Ondertussen verzuimt men echte maatregelen te nemen.
Bij de wortel aanpakken
Ik hoop dat het kabinet bijtijds bij zinnen komt en alles op alles zet om de oorzaken van de problemen bij de wortel aan te pakken. Voer een CO2-heffing in en beperk je tot gerichte steun. Als dat niet gebeurt dan worden de problemen alleen maar groter en zal het vertrouwen in de politiek nog verder afnemen. Tijd voor leiderschap.
Auteur: Jaap Koelewijn
Lees hier meer blogs uit de rubriek Economische outlook.
Dit artikel is verschenen in cm: 2022, afl. 10.
