Zelfstandige ondernemers zijn niet te spreken over de manier waarop het kabinet de wet wil aanpassen om zelfstandige ondernemers en personeel in loondienst beter te kunnen onderscheiden. De geplande verduidelijking maakt het er volgens een belangenvereniging niet duidelijker op.
Enkele aanpassingen in de wet moeten werkgevers meer houvast geven per 1 januari 2025. Maar het Netwerk Zelfstandig Ondernemers – van onder meer werkgeversorganisatie VNO-NCW en ondernemersvereniging MKB Nederland – voorziet eenzelfde situatie als eerder met de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie (DBA) vanwege de onduidelijkheid in de nieuwe definities van ‘inbedding in de organisatie’. ‘Elke zelfstandige die bijvoorbeeld een jaarklus komt doen, ingebed in de arbeidsorganisatie om die klus goed te kunnen doen, kan straks niet meer ondernemen als we niet opletten,’ aldus de zzp-organisatie.
Mislukken aanpak met modelovereenkomst
De Wet DBA moest schijnzelfstandigheid aanpakken en het voor organisaties duidelijker maken wat de arbeidsrelatie precies inhoudt met een modelovereenkomst. Maar de Belastingdienst keurde deze overeenkomsten in groten getale af. Na een jaar waren er ongeveer 7450 modelovereenkomsten ingediend, waarvan er 1570 waren goedgekeurd en 2640 afgekeurd (2430 aanvragen werden afgebroken en 810 wachtten nog op behandeling). Dat betekende dat een flink deel van de zzp’ers toch als werknemer in loondienst werd gezien door de Belastingdienst.
Uiteindelijk werd handhaving opgeschort en kabinet Rutte-III sprak in het regeerakkoord af dat er een vervanging zou komen om schijnzelfstandigheid aan te pakken. Vorig jaar liep er een pilot met een online invulformulier dat ook geen houvast bood. Ondertussen lag de aanpak van schijnzelfstandigheid jaren stil. Met de voorgestelde aanpassingen in de wetgeving wordt het moratorium op handhaving bij de Belastingdienst in 2025 opgeheven.
Zzp-ontmoedingingsbeleid
De aangesloten werkgeversorganisaties uiten hun zorgen over de maatregel die zich richt op alle zelfstandigen. ‘Een gelijk speelveld bereik je niet door alle zelfstandigen op kosten te jagen en opdrachtgevers hierin niet te betrekken,’ stelt het Netwerk Zelfstandige Ondernemers. ‘Zo wordt de groei van het aantal zelfstandigen in sectoren als de zorg en kinderopvang vooral veroorzaakt door het gebrek aan ervaren autonomie, iets wat je oplost met goed werkgeverschap en niet zozeer met overheidswetgeving en zzp-ontmoedingsbeleid.’
Onrust onder zelfstandigen
De organisatie denkt dat de regering dezelfde fout staat te maken als met het verschijnen van de Wet DBA in 2016. ‘De kamerbrief van het Kabinet over werken als en mét zelfstandigen kan voor onrust onder veel zelfstandigen gaan zorgen door allerlei onzekerheid die nu wordt gecreëerd. Pogingen tot handhaving en beter toezicht zijn eerder vastgelopen in het regelgevingsmoeras en als we niet opletten dreigt dat opnieuw te gebeuren.’
