De controllership-functie van hun organisaties is begonnen aan haar transformatie naar de toekomst, zegt maar liefst 76 procent van de meer dan 1.300 ondervraagde professionals in finance en accounting in onderzoek door Deloitte en IMA. Toch is er nog veel werk te verzetten. Alain Mulder (IMA) licht de resultaten toe.
De transformatie van de financiële functie is in volle gang volgens drie kwart van de ondervraagde finance professionals in het onderzoek Stepping into the Future of Controllership From Accounting to Insight. We vragen Alain Mulder, managing director Europa bij het Institute of Management Accountants (IMA) wat hij ziet gebeuren in de praktijk. ‘Het vooral is wat andere afdelingen nu eisen van de controllersfunctie,’ zegt Mulder. ‘De controller moet meer businesspartner worden, dat blijkt ook uit het onderzoek. Er wordt veel meer verwacht dat ze strategisch meedenken. Dat ze data aanleveren. En dat is ook wel logisch, veel bedrijven willen data-driven decisions. Daarvoor kijkt men echt naar de controller.’
Flexibeler
Mulder vervolgt: ‘Het moet ook veel flexibeler worden. Begin 2020 had waarschijnlijk iedereen zijn budget klaar, maar toen kwam corona. Alle budgetten konden toen overboord. En dan kun je wel zeggen dat is nu achter de rug. Maar er is altijd wel wat. Ik hoorde laatst iemand vertellen dat hij bezig ging met het 5-jarenplan voor zijn bedrijf. Toen dacht ik wel: het is goed om vooruit te kijken, maar dat moet dan wel flexibel zijn.’
Upskillen is belangrijk
Er is heel vaak discrepantie tussen de business en de controller. Die zit nog veel te vaak achter zijn spreadsheet. Dat moet minder worden. Het is heel goed om daarnaar te kijken, maar het moet wel ondersteunend zijn aan de business. Ik zie in de praktijk ook dat er een transitie aan de gang is. Maar je ziet wel dat heel veel afdelingen er nog niet goed op voorbereid zijn. Die zitten nog veel in de klassieke controllersfunctie. En dan kom je al snel op skills uit. En dat is een gevaar van de huidige banenmarkt: als je als controller een nieuwe baan wil, of een hoger salaris, je hoeft maar naar buiten te lopen en je roept ‘ik ben een controller’, en de bedrijven komen naar je toe rennen. Jezelf ontwikkelen is niet perse nodig om aantrekkelijk te blijven op de banenmarkt. Maar het is wel nodig. Want we zitten in transitie van technologie. We zitten in de transitie van de functie. We krijgen ook ESG op ons bordje. Upskillen is wel heel erg belangrijk. En bedenk ook: een studie duurt wel even en de banenmarkt blijft niet altijd zo.’
Scherpe financiële analyse
Horen al die technische skills ook bij de controllersfunctie? Er zijn controllers die niet meer een brede RC- of CMA-opleiding gaan volgen, maar die juist kiezen voor iets in de richting van data-analytics. Moet je dit als controller wel naar je toe trekken of ontstaat hier echt een nieuwe functie? Mulder: ‘Ik zie dat de controller het gaat oppakken, en dat moet ook. Maar dan moet hij zich wel op dit gebied gaan ontwikkelen, want als hij achteroverleunt gaan andere beroepen het overpakken. Want data is de toekomst. Trek het wel naar je toe. Juist een brede opleiding als RC of CMA is heel belangrijk om te doen, want je moet wel die scherpe financiële analyse ook kunnen doen.’
Data governance
Is er nog een gebied waarop de controller echt een inhaalslag te doen heeft? ‘Data governance is heel belangrijk, dat komt ook uit het onderzoek,’ zegt Mulder. ‘We moeten daar echter nog wel een omslag in denken op maken. Ik sprak laatst een grote vastgoedinvesteerder, met van die grote dozen langs de snelweg. Die controller zei: ‘ik moet straks al die ESG-data gaan aanleveren. De business is nu het contract aan het onderhandelen, maar die huurder zegt ‘ik ben wereldwijd ontzettend groot, ik geef die data niet. De overheid kan dat wel willen, maar het is mijn data en die krijg je niet’.’ Daar kun je elkaar echt wel op helpen. Finance moet ook zorgen dat ze echt aan de voorkant van het proces, als de onderhandelingen gedaan worden, al aanschuiven.‘
Hoe pak je het aan?
Wat moet de controller doen om verder te komen in de transitie? ‘Het is enerzijds goede opleiding,’ vervolgt Mulder. ‘Maar de afdeling moet ook gaan investeren in technologie. Dat zorgt dat je de tijd kunt vrijmaken om niet meer bezig te zijn met de klassieke taken van control. Om daar de handjes voor op elkaar te krijgen moet die controller gaan denken als een ondernemer. Maak een goede businesscase. Laat zien wat de business eraan heeft. Als je kunt aantonen dat je meerwaarde levert voor de business, dan krijg je de handjes wel op elkaar.’
Kritisch op onszelf
Het is een internationaal onderzoek. Hoe verhoudt Nederland zich ten opzichte van de andere landen als het gaat om de transformatie van de financiële functie? Nederland gaat ongeveer gelijk op met de andere Europese landen en de US. Wat interessant is uit het onderzoek, is dat Europa en de US kritischer op zichzelf zijn dan de andere regio’s. In Azië bijvoorbeeld vinden ze misschien wel dat ze er al zijn. In Europa en de US vinden ze dat nog niet. Terwijl uit andere onderzoeken blijkt dat ze daar qua technologie voorop lopen. Slechts 4 procent geeft in die regio’s aan dat ze al zijn waar ze zouden willen zijn.’
