In 1995 bezocht ik als beleggingsanalist het hoofdkantoor van Crédit Suisse in Zürich. Ik maakte een rondje langs de Zwitserse banken om als belegger een beeld te krijgen van hun sterke en zwakke punten. Het beeld dat ik toen al kreeg stemde niet hoopvol. Zakenbanken hadden het toen ook al moeilijk, omdat hun business riskant en volatiel is. Ze zijn voortdurend op jacht naar deals waarbij de kans dat het fout gaat aanzienlijk is. Crédit Suisse was toen al de zwakke broeder die genoegen moest nemen met de restanten die de grote concurrenten lieten liggen.
Weigering goedkeuring jaarrekening
Dat beeld is de afgelopen decennia niet veranderd. Bij elk schandaal dat de sector kende was de bank betrokken. Witwassen, dubieuze hedgefondsen en omkopen: de lijst is lang en ernstig. De lont bij het kruitvat was de weigering van de accountant om de jaarrekening goed te keuren. Dat was uiteraard niet goed voor het vertrouwen van de klanten. In weerwil van het feit dat de bank voldoende solvabel en liquide was, ging het in hoog tempo bergafwaarts. Zonder ingrijpen door de overheid was het fataal afgelopen.
Anders met Crédit Suisse
Is dit bijna-faillissement de opmaat voor een herhaling van het drama van 2008? De val van Lehman Brothers veroorzaakte destijds een enorme schok in de wereldwijde economie. Nu is de casus Lehman een heel andere dan Crédit Suisse. In 2008 hadden we geen idee waar de risico’s zaten en wie ze liep. Dat leidde tot een systeemcrisis omdat alle beleggers en spaarders op hetzelfde moment hun bezit van de hand deden. Niets was nog veilig.
Nu is dat voor een deel anders. Het risico is voor een deel goed te identificeren. Maar dat wil niet zeggen dat er geen problemen zijn. De financiële sector heeft last van de sterk verhoogde rente. Beleggingen in vastgoed en private equity – die vaak met schulden zijn gefinancierd – staan onder druk. Ook technologiebedrijven hebben last van de hogere rente. Niet voor niets sturen bedrijven als Amazon duizenden mensen de laan uit. Het echec van de Zwitsers vindt plaats in een setting waarin de economie afzwakt. Dat is een vervelende combinatie van factoren.
Lees ook: Econoom Mathijs Bouman: ‘Als de rente stijgt, kun je zien wie er kan zwemmen’
Rente blijven verhogen
In het verleden waren de autoriteiten bereid de rente in het geval van een crisis te verlagen. Daarmee geven ze de markten lucht, maar dat is nu geen optie. De inflatie is nog steeds veel te hoog om af te wijken van het pad van renteverhogingen. Daardoor zal de druk op de financiële markten blijven bestaan. Nu versoepelen zou de inflatieverwachtingen voeden en dat is op de lange termijn een groot risico. De brand is nu even geblust maar de stijgende rente en de zwakkere economie blijven zorgen baren. De prijs voor een jarenlang veel te soepel rentebeleid gaan we nu betalen.
Auteur: Jaap Koelewijn
Lees hier meer blogs uit de rubriek Economische outlook.
Dit artikel is verschenen in cm: 2023, afl. 3.
